فرارو- زمستان امسال برای خیلی ها شبیه مسابقه شروع شد. دلار افسار پاره کرد. سکه رکورد زد و طلا هر روز وارد محدوده ترسناک تری شد. فراتر از مسابقه عدد ها و زمانی که گرد و غبار خبرها می خوابد، ما می مانیم و یک واقعیت تلخ. در این بازی همه ضرر کردیم. حتی آنهایی که فکر می کنند روی کاغذ از گرانی دلار و طلا و سکه سودی به جیب زدند. این را همه می دانیم. جهش قیمت ها در بازار معنا ساده ای دارد. حداقل کسی ثروتمند نمی شود.

احتمالا همه ما در اطرافمان کسی را می شناسیم که با حسرت می گوید کاش پارسال دلار می خریدم. کاش تابستان امسال که نرخ طلا تا گرمی شش میلیون و 200 هزار تومان پایین رفت، سراغ طلا می رفتم.

دفعه اولی نیست که با این مدل جمله ها روبرو نمی شویم. تکراری است اما راستش را بخواهید اصلا مهم نیست. مهم این است که بخش قابل توجهی از مردم اصلا سرمایه آزادی ندارند که در لحظه درست وارد بازار شوند.

کسی که در زمستان 1404 با تورم 52 درصدی دست و پنجه نرم می کند و درآمدش صرف اجاره، قسط، خوراک و رفت وآمد می شود، حتی اگر بهترین تحلیلگر بازار هم باشد، کم می آورد. پس اگر می خریدیم، سود می کردیم بیشتر یک خیال بعد از حادثه است.

اوضاع خریدران طلا و دلار چطور است؟ آنهایی هم که توانستند چند سکه یا چند گرم طلا پس انداز کنند در بهترین حالت فقط ارزش پولشان را نگه داشتند.

دلار گران شد و چند درصد سود کردند؟ درست اما هزینه سفر، درمان، آموزش، خرید و تعمیر لوازم خانگی و از همه مهمتر مواد غذایی چطور؟ وقتی سکه رکورد می زند، آلارمی مهم بالای سرمان روشن می شود. سود اسمی هر دارایی برای خانوار ایرانی با افزایش فشار واقعی هزینه ها واقعا یر به یر می شود. چه بسا کسی سکه ای که داشته گران شده اما همزمان در موعد تمدید اجاره خانه با شوکی جدید روبرو شده است.​

اینجاست که یاد آن مثال معروف می افتیم. همان قصه ای که تقریبا در هر خانواده ای نسخه ای از آن وجود دارد. بابابزرگم فلان سال یک زمین را مفت فروخت و الان قیمتش چند میلیارد شده.

این روایت را معمولا برای سرزنش نسل قبل بیان می کنیم اما حقیقت چیز دیگری است. بابابزرگ بی نوا آن زمان با اطلاعات و نیازهای همان برهه تصمیم گرفت. شاید پول لازم داشت. شاید بدهکار بود. امروز فقط نتیجه را می بینیم. مسئله این نیست که چرا فروخت. مسئله این است که اوضاع به شکلی پیش می رود که نداشتن دارایی به معنای عقب افتادن شده است.

دقیقا چه کار کنیم؟ به جای دامن زدن به حسرت ها اینکه فکر کنیم اگر فلان روز می خریدیم، الان برده بودیم، باید بدانیم همه در شرایط تورمی در یک کشتی نشسته ایم.

وقتی دلار و طلا می تازند، فشار فقط روی یک قشر وارد نمی شود. یک نفر با حذف گوشت از سفره ضرر می کند، یک نفر با عقب ماندن از خرید خانه. یکی با آب رفتن پس انداز و آن یکی با اضطراب فردا. این ها اشکال مختلف یک درد مشترک به حساب می آیند.

بله زمستان امسال فصلی جدید از رکوردها بود. اما در زندگی واقعی به فصل محدود شدن انتخاب ها تبدیل شد. مسئله، جا ماندن از سود نیست. مسئله، داشتن اقتصادی است که من و شما مجبور نباشیم هر روز بین امنیت روانی و امنیت مالی یکی را قربانی کنیم.