فرارو- دونالد ترامپ اخیرا در جریان نشست مطبوعاتی مشترک با بنیامین نتانیاهو مدعی شده که اگر ایران اقدام به بازسازی توان تسلیحاتی و برنامه هسته ای خود کند، آمریکا چاره ای جز نابود کردن تاسیسات ایران نخواهد داشت. این سخنان وی با واکنش برخی مقامات کشور، از جمله علی شمخانی و محمدباقر قالیباف رو به رو شده است.

به گزارش فرارو، ترامپ مدعی شده: امیدوارم [ایرانی ها] در حال بازسازی نباشند. چون اگر این کار را بکنند، چاره ای جز از بین بردن سریع آن چه آن ها بازسازی کردند، نخواهیم داشت. پس امیدوارم که ایران به دنبال بازسازی نباشد. گزارش هایی خواندم مبنی بر این که آن ها در حال تولید سلاح و دیگر چیزها هستند. اگر واقعا چنین کاری کنند، احتمالا از تاسیساتی که ما نابودشان کردیم، استفاده نمی کنند و تاسیسات دیگری را به کار می گیرند. ما دقیقا می دانیم آن جا چه خبر است و چه می کنند. امیدوارم این کار را انجام ندهند، چون نمی خواهیم سوخت بمب افکن های بی-2 را برای یک سفر 37ساعته تلف کنیم. نمی خواهم این همه سوخت تلف کنم. اگر تایید شود، پیامدهایی در کار خواهد بود. پیامدهایی بسیار قدرتمند، شاید قدرتمندتر از دفعه قبل.

گمانه زنی ها درباره نتایج سفر نتانیاهو به ایالات متحده، حتی پیش از سفر وی مطرح بود. با این وجود در خصوص تهدیدهای جدید مشترک بین او و نتانیاهو پرسش هایی مطرح است. از جمله این که این تهدیدها چه معنایی دارد و با چه هدفی مطرح می شود؟ برنامه اسراییل و آمریکا در قبال ایران چیست؟ فریدون مجلسی، دیپلمات با سابقه ایرانی و تحلیلگر ارشد سیاست خارجی در گفتگو با فرارو به بررسی این موارد پرداخته است:

فریدون مجلسی به فرارو گفت: سخنان اخیر ترامپ و نتانیاهو درباره توان موشکی ایران یا مسائل هسته ای، نه واجد عنصر غافلگیری است و نه حاوی نکته ای است که پیش تر در ادبیات رسمی و غیررسمی این دو بازیگر دنیای سیاست شنیده نشده باشد. این زبان، زبانی آشناست؛ زبانی که سال هاست در بزنگاه های مختلف، به ویژه در آستانه تصمیم های بزرگ یا تحولات منطقه ای، تکرار می شود. با این حال، تقلیل این سخنان به صرف تکرار یا بی ارزش دانستن آن ها، نادیده گرفتن کارکرد واقعی چنین مواضعی در سیاست بین الملل است. در جهان سیاست، آنچه گفته می شود، بسیار مهم است. ترامپ و نتانیاهو هر دو سیاستمدارانی هستند که به خوبی با منطق رسانه و تاثیر روانی کلمات آشنا هستند. سخنان آن ها، اغلب آغشته به اغراق، تهدید و لحن پوپولیستی است، اما خالی از پیام های هدفمند نیست.

وی افزود: این سخنان را نباید صرفاً صحبت هایی برای اقناع افکار عمومی داخلی خود آن ها یا حتی جهت دادن به افکار مردم ایران دانست، بلکه این سخنان می تواند تلاشی باشد برای آماده سازی ذهن ها در جهت آغاز حمله ای دیگر علیه ایران. در واقع، تهدیدهای مکرر و مداوم، بخشی از روند عادی سازی یک سناریوی جنگی است. سناریویی که در آن احتمال اقدام نظامی، از امری غیرقابل تصور به گزینه های قابل بحث تبدیل می شود.

مجلسی در ادامه گفت: آمریکا و اسراییل نقشه هایی فراتر از برخی از تحلیل های ساده انگارانه دارند. برخی معتقدند این دو، به این امید نشسته اند که فشارهای اقتصادی یا نارضایتی های اجتماعی در ایران، به طور خودکار به فروپاشی ساختار سیاسی تبدیل شود. اما این طور نیست. تجربه های گذشته به آن ها آموخته اند که جامعه ایران، علی رغم همه مشکلات معیشتی و شکاف های اجتماعی، در برابر تهدید خارجی رفتاری پیچیده تر و متفاوت از آنچه در اتاق های فکر مطرح می شود، نشان می دهند. بنابراین از دید من این تصور که واشنگتن و تل آویو استراتژی خود را بر انتظار فروپاشی از درون بنا کنند، با معلومات میدانی آن ها همخوانی ندارند.

وی افزود: از این منظر، می توانم بگویم که برنامه های آمریکا و اسراییل در قبال ایران، تا حد زیادی از پیش طراحی شده و بر پایه محاسبات بلندمدت است. تصمیم های بزرگ، به ویژه تصمیم هایی با پیام های پرهزینه ای چون حمله نظامی، در لحظه و بر اساس هیجان یا یک سخنرانی، شروع نمی شود. این تصمیم ها، فرآیندهای ارزیابی منطقه ای، ارزیابی واکنش های بین المللی و محاسبه هزینه و فایده را در پی دارد.

این تحلیلگر سیاست خارجی در ادامه گفت: واکنش مقامات ایران به تهدیدهای اخیر نیز دور از انتظار نبود. پایه واکنش ها بر ادامه مقاومت و مقاومت در برابر تهدید بنا شده است که بخشی از گفتمان رسمی جمهوری اسلامی است. این پاسخ ها، بیش از آن که صرفاً واکنشی احساسی باشد، تلاشی است برای ارسال این پیام که فشار و تهدید، نه تنها باعث عقب نشینی نمی شود، بلکه می تواند به انسجام بیشتر منجر شود. به نظر می رسد اسراییل و آمریکا با طرح مکرر چنین اظهاراتی، چند هدف را به طور همزمان دنبال می کنند. نخست، حفظ فشار روانی و القای این تصور است که همه گزینه ها روی میز است . دوم، ارسال پیام به کشورهای منطقه ای و بین المللی مبنی بر جدی بودن نگرانی ها نسبت به برنامه های موشکی و هسته ای ایران. و سوم، شاید مهم تر از همه، باز نگاه داشتن دو مسیر موازی: مسیر تقابل و مسیر مذاکره.

وی افزود: در بسیاری از موارد، تهدید، ابزاری برای بهبود یا تسریع فرایندهای مذاکره است. هرچه سایه جنگ پررنگ تر ترسیم شود، اما تهدید می تواند تضمین کند که امتیاز گرفتن در میز مذاکره ساده تر شود. از این رو، نمی توان از کنار این احتمال گذشت که بخشی از این فضاسازی ها، معطوف به ارائه زمینه برای مذاکرات جدی تر و شاید سخت گیرانه تر باشد. البته نباید از نظر دور داشت که منطقه، به دلیل تراکم چالش ها، شرایطی غیرقابل پیش بینی دارد. هرچه لحن ها تندتر و تهدیدها صریح تر شود، احتمال سوءتفاهم و واکنش های غیرقابل پیش بینی افزایش می یابد. تاریخ منطقه نشان می دهد که یک تصمیم محدود یا حتی یک اشتباه کوچک، می تواند عواقبی سنگین در پی داشته باشد. در نهایت، باید پذیرفت که آنچه امروز در قالب سخنرانی، مصاحبه یا نشست خبری بیان می شود، بخشی از یک بازی پیچیده تر است. بازی هایی که در آن، کلمات به اندازه موشک ها و تحریم ها مهم هستند. نه می توان این سخنان را صرفاً بلوف دانست و نه باید آن ها را نشانه های قطعی از جنگ قریب الوقوع تلقی کرد.