در طول جنگ با اوکراین، شمار میلیاردرهای روسیه به بالاترین حد خود در تاریخ رسیده است. اما در 25 سالی که ولادیمیر پوتین در قدرت بوده، ثروتمندان و قدرتمندان روسیه که با عنوان الیگارش شناخته می شوند، تقریبا تمام نفوذ سیاسی خود را از دست داده اند.

به گزارش بی بی سی، این موضوع برای رییس جمهور روسیه خبر خوبی است. تحریم های غرب نتوانسته اند افراد فوق العاده ثروتمند را به مخالفان او تبدیل کنند و سیاست های چماق و هویج او، آن ها را به حامیان خاموش بدل کرده است.

اولگ تینکوف، بانکدار میلیاردر سابق، دقیقا می داند چماق ها چگونه عمل می کنند.

روز بعد از آن که او جنگ را در یک پست اینستاگرامی دیوانه وار توصیف کرد، مدیران او از سوی کرملین تماسی دریافت کردند. به آن ها گفته شد که بانک تینکوف که آن زمان دومین بانک بزرگ روسیه بود، در صورتی که تمام ارتباطاتش با بنیان گذارش قطع نشود، ملی خواهد شد.

تینکوف به نیویورک تایمز گفت: نمی توانستم درباره قیمت صحبت کنم. مثل گروگان گیری بود. باید همان چیزی را قبول می کردی که بهت پیشنهاد می دادند. نمی توانستم چانه بزنم.

ظرف یک هفته، شرکتی مرتبط با ولادیمیر پوتانین، که اکنون پنجمین مرد ثروتمند روسیه است و نیکل مورد استفاده در موتورهای جت جنگی را تامین می کند، اعلام کرد که بانک را می خرد. به گفته آقای تینکوف، این بانک تنها به 3 درصد ارزش واقعی اش فروخته شد.

در نهایت، آقای تینکوف تقریبا 9 میلیارد دلار از ثروتش را از دست داد و روسیه را ترک کرد.

در سال های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، برخی از روس ها با به تملک درآوردن شرکت های عظیم دولتی پیشین و استفاده از فرصت های سرمایه داری نوپای کشورشان، به ثروت های افسانه ای دست یافتند.

ثروت تازه به دست آمده شان در دوران بحران های سیاسی، به آن ها قدرت و نفوذ داد و باعث شد به عنوان الیگارش شناخته شوند.

نیرومندترین الیگارش روسیه، بوریس برزوفسکی، مدعی شد که خود او مسیر رسیدن ولادیمیر پوتین به ریاست جمهوری را در سال 2000 هموار کرده است. سال ها بعد، از این کار خود طلب بخشش کرد.

او در سال 2012 نوشت: در او، آن دیکتاتور حریص آینده و غاصب را ندیدم، مردی که آزادی را لگد مال می کند و روند توسعه روسیه را متوقف می سازد.

شاید بوریس برزوفسکی نقش خود را بزرگ نمایی کرده باشد، اما الیگارش های روس واقعا توانایی جابه جایی قدرت در بالاترین سطوح را داشتند.

اندکی بیش از یک سال پس از آن عذرخواهی، بوریس برزوفسکی در تبعید در بریتانیا در شرایطی مشکوک درگذشت. تا آن زمان، الیگارشی روسیه نیز عملا مرده بود.

به همین دلیل، زمانی که آقای پوتین ثروتمندترین های روسیه را ساعاتی پس از صدور دستور حمله تمام عیار به اوکراین در 24 فوریه 2022 در کرملین گرد آورد، آن ها کار چندانی برای مخالفت نمی توانستند انجام دهند، حتی با اینکه می دانستند ثروتشان قرار است ضربه سنگینی بخورد.

او به آن ها گفت: امیدوارم در این شرایط جدید نیز، به همان خوبی و با همان کارایی با هم همکاری کنیم.

یک خبرنگار حاضر در جلسه، میلیاردرهای گردآمده را رنگ پریده و بی خواب توصیف کرد.

دوره منتهی به حمله و بلافاصله پس از آن برای میلیاردرهای روسیه بسیار بد بود.

به گفته مجله فوربس، تا آوریل 2022، به خاطر جنگ، تحریم ها و تضعیف روبل، تعداد آن ها از 117 نفر به 83 نفر کاهش یافت. آن ها جمعا 263 میلیارد دلار یا به طور میانگین 27 درصد از ثروتشان را از دست دادند.

اما سال های بعد نشان دادند که از حضور در اقتصاد جنگی ولادیمیر پوتین می توان منافع عظیمی کسب کرد.

هزینه های گزاف برای جنگ باعث رشد اقتصادی بیش از 4 درصدی در روسیه در سال های 2023 و 2024 شد. این رشد حتی برای آن دسته از ثروتمندان روس که مستقیما از قراردادهای دفاعی سود نمی بردند نیز مفید بود.

به گفته جیاکومو توگنینی از تیم ثروت فوربس، در سال 2024، بیش از نیمی از میلیاردرهای روسیه یا نقشی در تامین نیازهای نظامی داشتند یا از تهاجم منتفع شدند.

او به بی بی سی گفت: این حتی شامل کسانی نمی شود که به طور مستقیم درگیر نیستند، اما نیاز به نوعی رابطه با کرملین دارند. فکر می کنم منصفانه است که بگوییم هر کسی که در روسیه کسب و کار دارد، باید با دولت رابطه ای داشته باشد.

در سال جاری، بالاترین تعداد میلیاردرهای روسیه، 140 نفر، در فهرست فوربس ثبت شد. مجموع ثروت آن ها (580 میلیارد دلار) تنها سه میلیارد دلار کمتر از بالاترین رقم ثبت شده پیش از حمله بود.

در حالی که آقای پوتین به وفاداران اجازه سود بردن می دهد، همواره کسانی را که از پیروی سرباز زده اند، مجازات کرده است.

مردم روسیه به خوبی به یاد دارند که چه بر سر غول نفتی، میخاییل خودورکوفسکی آمد. او که زمانی ثروتمندترین مرد روسیه بود، پس از راه اندازی یک سازمان طرفدار دموکراسی در سال 2001، به مدت 10 سال زندانی شد.

از زمان حمله، تقریبا همه ثروتمندان کلان روسیه سکوت کرده اند و آن تعداد معدودی که به طور علنی مخالفت کرده اند، ناچار شده اند کشور و بخش عمده ای از ثروت خود را ترک کنند.

ثروتمندان روسیه به وضوح بخشی کلیدی از تلاش جنگی ولادیمیر پوتین هستند و بسیاری از آن ها، از جمله 37 نفری که در 24 فوریه 2022 به کرملین فراخوانده شدند، هدف تحریم های غرب قرار گرفته اند.

اما اگر غرب می خواست آن ها را فقیرتر کند و علیه کرملین بشوراند، با توجه به ثروت پابرجا و نبود مخالفت در میان میلیاردرهای روسیه، شکست خورده است.

اگر یکی از آن ها به فکر فرار به غرب با میلیاردها ثروتش افتاده بود، تحریم ها این کار را غیرممکن کردند.

الکساندر کولیاندر از مرکز تحلیل سیاست اروپایی می گوید: غرب هر کاری کرد تا میلیاردرهای روسیه را به گرد پرچم روسیه جمع کند.

او می گوید: هیچ برنامه، ایده یا مسیر روشنی برای هیچ کدام از آن ها وجود نداشت تا از کشتی بیرون بپرند. دارایی ها تحریم شد، حساب ها مسدود شد، املاک توقیف شد. همه این ها عملا به ولادیمیر پوتین کمک کرد تا میلیاردرها، دارایی ها و پولشان را بسیج کند و از آن برای حمایت از اقتصاد جنگی روسیه بهره ببرد.

خروج شرکت های خارجی پس از تهاجم به اوکراین، خلایی ایجاد کرد که به سرعت توسط کسب و کارهای نزدیک به کرملین پر شد. کسانی که اجازه یافتند دارایی های بسیار سودآور را به قیمت پایین بخرند.

الکساندرا پروکوپنکو از مرکز روسیه و اوراسیا در اندیشکده کارنگی معتقد است که این روند یک ارتش تازه از وفاداران فعال و بانفوذ پدید آورد.

او می گوید: رفاه آینده آن ها وابسته به ادامه تقابل میان روسیه و غرب است و بدترین کابوس آن ها بازگشت مالک قبلی است.

به گفته جیاکومو توگنینی، تنها در سال 2024، یازده میلیاردر جدید از همین راه در روسیه پدید آمدند.

رهبر روسیه، علی رغم جنگ و تحریم های غرب و در برخی زمینه ها دقیقا به خاطر آن ها همچنان کنترل محکمی بر مهره های کلیدی قدرت و ثروت در کشور دارد.