بیشتر کاربران، چت جی پی تی را ابزاری برای پاسخ گرفتن، خلاصه نویسی یا تولید متن می دانند. اما یکی از قابلیت های جدید و کمتر شناخته شده این فناوری، ایفای نقش آینه شناختی برای انسان است. آینه ای که نه چهره بلکه شیوه فکر کردن، سوگیری ها، ترس ها و حتی ناآگاهی های ما را بازتاب می دهد.

در نسخه های جدید چت جی پی تی، این هوش مصنوعی صرفاً به تولید پاسخ بسنده نمی کند، بلکه می تواند الگوی پرسش های کاربر را تحلیل کند. یعنی بفهمد کاربر بیشتر به دنبال قطعیت است یا تردید. به دنبال تأیید است یا فهم. به دنبال سرعت است یا عمق. به نظر می رسد این ویژگی، چت جی پی تی را از یک ابزار اطلاعاتی به یک ابزار خودآگاهی تبدیل می کند.

یکی از قابلیت های کمتر دیده شده، توانایی بازنویسی فکر انسان است. وقتی کاربری یک مسئله را آشفته، احساسی یا جانبدارانه مطرح می کند چت جی پی تی می تواند همان مسئله را به شکلی شفاف تر، منطقی تر و بی طرف تر بازسازی کند. در واقع این فناوری به ما نشان می دهد که مسئله واقعی چیست، نه آن چه تصور می کردیم مسئله است. این توانایی در حوزه هایی مانند روان شناسی، آموزش، رسانه و حتی تصمیم گیری های فردی بسیار تأثیرگذار است.

قابلیت جدید دیگر تنظیم لحن و سطح تحلیل بر اساس مخاطب است. چت جی پی تی می تواند یک مفهوم واحد را برای کودک، دانشجو، استاد دانشگاه یا مدیر رسانه به شکل کاملاً متفاوتی توضیح دهد. این یعنی هوش مصنوعی به تدریج به درک زمینه ارتباطی نزدیک می شود؛ موضوعی که سال ها یکی از چالش های اصلی ارتباط انسانی بوده است.

اما شاید مهم ترین نکته این باشد که چت جی پی تی بیش از آن که جایگزین فکر انسان شود، ضعف های تفکر ما را آشکار می کند. اگر پرسش سطحی باشد پاسخ هم سطحی می شود. اگر پرسش عمیق باشد پاسخ عمق می گیرد. به همین دلیل این ابزار در عمل کیفیت اندیشیدن ما را بالا یا پایین می برد.

به واقع باید گفت چت جی پی تی تنها دستیار نوشتن یا جست وجو نیست، به نوعی همراه اندیشیدن انسان است. همراهی که اگر درست از آن استفاده شود می تواند ما را به نسخه دقیق تر، آگاه تر و مسئولانه تری از خودمان تبدیل کند.