فرماندهی تهاجم جهانی نیروی هوایی ایالات متحده (AFGSC) در حال حاضر دوره ای از تحول عمیق را پشت سر می گذارد؛ تحولی که هدف آن ایجاد توازن میان حفظ توان فعلی و نوسازی برای نبردهای آینده است. ناوگان بمب افکن های چندمدلی این فرماندهی قرار است به ساختاری با تنها دو نوع بمب افکن محدود شود. در حال حاضر، کمی بیش از 140 بمب افکن در خدمت نیروی هوایی آمریکا فعال هستند و پیش بینی می شود این ناوگان در دهه های آینده نه تنها پایدار بماند، بلکه حتی از نظر تعداد هواگردها رشد قابل توجهی را نیز تجربه کند. AFGSC شامل بیش از 33 هزار نیروی نظامی و غیرنظامی است که در قالب دو نیروی هوایی شماره گذاری شده فعالیت می کنند. نیروی هوایی هشتم مسئولیت ناوگان بمب افکن ها را بر عهده دارد و نیروی هوایی بیستم وظیفه مدیریت موشک های بالستیک قاره پیما (ICBM) را انجام می دهد.

نکته جالب اینجاست که نیروی هوایی ایالات متحده در واقع بزرگ ترین دارنده بمب افکن های راهبردی در جهان نیست. نیروی هوایی ارتش آزادی بخش خلق چین (PLAAF) متعلق به جمهوری خلق چین، از نظر تعداد کل هواگردها در جایگاه بالاتری قرار دارد و گفته می شود حدود 200 بمب افکن عملیاتی در اختیار دارد. با این حال، تمامی این هواگردها طراحی های قدیمی و مربوط به سال های ابتدایی جنگ سرد هستند که بر پایه مهندسی هواگردهای شوروی ساخته شده اند. با این توضیح، نگاهی می اندازیم به ناوگان بمب افکن های قدرتمند و بال گسترده نیروی هوایی آمریکا؛ ناوگانی که هم شامل هواپیماهای نمادین و مشهور به قدرت ویرانگرشان است و هم پیشرفته ترین بمب افکن های پنهانکار جهان را در بر می گیرد.

در سراسر جهان تنها سه کشور همچنان دارای هواگردهای ضربت راهبردی، یا همان بمب افکن ها، هستند: ایالات متحده، چین و روسیه. نیروی هوایی روسیه ناوگانی کوچک تر از آمریکا در اختیار دارد و از زمان آغاز تهاجم به اوکراین، متحمل تلفات قابل توجهی شده است. برآورد دقیق تعداد بمب افکن های روسیه دشوار است، اما گمان می رود این کشور حدود 100 فروند بمب افکن در اختیار داشته باشد.

بر اساس داده هایی که مجله Air & Space Forces Magazine در پایان سال 2024 منتشر کرده، تعداد رسمی بمب افکن های نیروی هوایی آمریکا به شرح زیر است:

نخستین پرواز بمب افکن B-52 به دهه 1950 بازمی گردد. در همین حال، B-1 نیز حدود نیم قرن قدمت دارد و B-2 هم به تدریج وارد سال های پایانی عمر خود می شود. نیروی هوایی آمریکا در حال ترسیم مسیر بازنشستگی برای B-2 و B-1 به سر می برد، اما نکته قابل توجه این است که قدیمی ترین بمب افکن خود، یعنی B-52، را تا سال های طولانی در آینده بازنشسته نخواهد کرد. انتظار می رود B-52 در کنار بمب افکن نسل ششم آینده، یعنی B-21 Raider، همچنان به خدمت خود ادامه دهد.

فرماندهی تهاجم جهانی نیروی هوایی آمریکا بر مجموعه ای از پایگاه ها در سراسر خاک اصلی ایالات متحده نظارت دارد که مسئولیت نیروهای بمب افکن راهبردی و موشک های بالستیک قاره پیما (ICBM) کشور را بر عهده دارند. مقر اصلی این فرماندهی در پایگاه نیروی هوایی بارکسدیل در ایالت لوییزیانا قرار دارد. در مجموع، پنج پایگاه عملیاتی اصلی برای کل ناوگان بمب افکن های آمریکا وجود دارد. هر پایگاه میزبان پلتفرم ها و یگان های متفاوتی بوده و زیرساخت های آن متناسب با نیازهای هواگردهای خاص مستقر در آن طراحی شده است.

در ادامه، مروری کوتاه بر این پایگاه ها و هواگردهایی که پشتیبانی می کنند ارائه شده است.

پایگاه کنونی بمب افکن B-2، یعنی پایگاه نیروی هوایی وایتمن در ایالت میزوری، قرار است در آینده به پایگاه عملیاتی بمب افکن B-21 Raider تبدیل شود. همچنین انتظار می رود پایگاه تینکر میزبان فعالیت های پشتیبانی و نگه داری ناوگان آینده B-21 باشد.

بمب افکن B-21 Raider که توسط شرکت نورثروپ گرومن ساخته شده و هم اکنون در پایگاه نیروی هوایی ادواردز در حال آزمایش قرار دارد، با ورود به خدمت به نخستین هواگرد نسل ششم جهان تبدیل خواهد شد. در نگاه نخست، این هواپیما شبیه نسخه ای کوچک تر از B-2 Spirit به نظر می رسد، اما در واقع نمایانگر طراحی بسیار پالایش یافته ای است که بر پایه فناوری های اولیه بال پرنده پنهانکار ساخته شده؛ فناوری که پیش تر B-2 را به نخستین بمب افکن پنهانکار نسل پنجم جهان تبدیل کرده بود.

B-21 Raider ابعاد کوچک تری خواهد داشت و به جای چهار موتور، تنها از دو موتور استفاده می کند؛ تصمیمی که با هدف کاهش هزینه های بسیار سنگین و نیروی انسانی گسترده موردنیاز برای نگه داری B-2 اتخاذ شده است. این بمب افکن جدید ظرفیت حمل مهمات کمتری خواهد داشت، اما از قابلیت استقرار سریع تر برخوردار بوده و امکان پراکندگی پایگاه ها را فراهم می کند. در عین حال، برد عملیاتی این بمب افکن پنهانکار برابر یا حتی بیشتر از نسخه قبلی خواهد بود و با برخورداری از یک پروفایل پنهان کاری چندطیفی بسیار مؤثرتر، سطح بقا و اثربخشی آن به مراتب افزایش می یابد.

برنامه نیروی هوایی آمریکا بر این اساس است که دست کم 100 فروند بمب افکن B-21 را خریداری کند؛ هواگردی که قرار است ستون فقرات ناوگان آینده بمب افکن ها را شکل دهد. بااین حال، گمانه زنی هایی وجود دارد که تعداد نهایی ممکن است به حدود 200 فروند نیز برسد. بمب افکن B-21 به طور بنیادین ساختار ناوگان بمب افکن های راهبردی نیروی هوایی ایالات متحده را دگرگون خواهد کرد و یک ساختار دوپلتفرمی مدرن ایجاد می کند؛ ترکیبی از B-21های پنهانکار و نفوذکننده، در کنار B-52های غیرپنهانکار که نقش کامیون حمل موشک را ایفا می کنند.

بمب افکن مشهور به رفیق بزرگ، زشت و چاق یا همان BUFF که با نام رسمی B-52 Stratofortress شناخته می شود، قرار است دست کم یک قرن در خدمت نیروی هوایی آمریکا باقی بماند. نیروی هوایی آمریکا و شرکت رولزرویس در حال اجرای برنامه تعویض موتور این هواپیما هستند. انتظار می رود موتورهای جدید بهره وری سوخت را بین 30 تا 40 درصد افزایش داده و نیاز به تعمیرات زمینی و پشتیبانی سوخت گیری هوایی را به طور چشمگیری کاهش دهند.

در قالب برنامه جایگزینی موتورهای تجاری (CERP)، موتورهای توربوفن قدیمی TF33 ساخت پرت اندویتنی با موتورهای جدید RR F130 جایگزین خواهند شد. نسخه جدید این بمب افکن B-52J نام گرفته و پیش بینی می شود پیش از بازنشستگی، از مرز 100 سال خدمت عبور کند. در کنار موتورهای تازه، نسخه J به رادار، آویونیک، سامانه های ارتباطی و تسلیحاتی به روز نیز مجهز خواهد شد.

از میان سه بمب افکن راهبردی فعلی آمریکا، تنها BUFF قرار است در چارچوب راهبرد بلندمدت، در کنار B-21 به خدمت ادامه دهد. بمب افکن های B-1 و B-2 به محض آنکه تعداد کافی B-21 برای حفظ سطح آمادگی نیروها در دسترس باشد، به تدریج از رده خارج خواهند شد و هواگردهای قدیمی به گورستان هواپیماها در پایگاه دیویس مونتان منتقل می شوند.

ناوگان بمب افکن های B-2 Spirit قرار است در اوایل تا اواسط دهه 2030 بازنشسته شود و به طور کامل جای خود را به بمب افکن پنهانکار جدید B-21 Raider بدهد. نیروی هوایی آمریکا دست کم یک دهه دیگر از B-2ها استفاده خواهد کرد تا فاصله زمانی تا عملیاتی شدن تعداد کافی B-21 پوشش داده شود. B-2 برخلاف B-52، به دلیل هزینه های بسیار بالای عملیات و نگهداری و همچنین تعداد محدود ناوگان، عمر خدمتی طولانی نخواهد داشت.

نیروی هوایی آمریکا تنها بهره بردار نخستین بمب افکن سنگین نسل پنجم جهان، یعنی B-2 Spirit ساخت نورثروپ گرومن است. جزییات این بال پرنده همچنان در هاله ای از محرمانگی قرار دارد، چراکه در جریان توسعه آن، فناوری های انقلابی متعددی ابداع شد. طبق اطلاعات رسمی نیروی هوایی آمریکا، تنها 21 فروند B-2 پیش از توقف خط تولید در سال 1997 تحویل داده شد.

در حال حاضر 19 فروند از این بمب افکن ها قابلیت پرواز دارند؛ یک فروند در حادثه ای در گوآم از دست رفت و فروندی دیگر نیز پس از یک سانحه در پایگاه وایتمن از رده خارج شد. این تعداد در دوره های تعمیرات اساسی کاهش بیشتری نیز پیدا می کند. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان ناگهانی جنگ سرد، تولید B-2 در اقدامی خبرساز متوقف شد.

برای حفظ کارآمدی عملیاتی ناوگان کوچک B-2 در برابر تهدیدات رو به تکامل، نیروی هوایی ایالات متحده و شرکت نورثروپ گرومن مجموعه ای از ارتقاها را اجرا می کنند. مواد جاذب رادار و ویژگی های پنهان کاری این هواپیما بهبود می یابد تا سطح مقطع راداری آن بیش ازپیش کاهش پیدا کند. همچنین، یکپارچه سازی تسلیحات جدید و ارتقای سامانه های ارتباط ماهواره ای فراتر از خط دید، انتقال سریع تر داده های برنامه ریزی مأموریت را ممکن خواهد کرد.

بمب افکن B-1 Lancer ساخت کمپانی Rockwell که عموماً با نام استخوان (Bone) شناخته می شود، قرار است تا اواسط دهه 2030 و هم زمان با گذار نیروی هوایی ایالات متحده به بمب افکن جدید B-21 بازنشسته شود. بااین حال، ناوگان باقی مانده B-1 در حال حاضر تحت مجموعه ای از ارتقاهای مهم قرار دارد تا تا زمان عملیاتی شدن کامل جایگزینش، همچنان بخش حیاتی از توان بمب افکن های راهبردی آمریکا باقی بماند.

B-1 در ابتدا توسط شرکت راکول (که اکنون بخشی از بویینگ است) طراحی شد تا از شش ستون خارجی برای حمل موشک های هسته ای استفاده کند. این ستون ها در دوره پس از جنگ سرد و در چارچوب معاهدات منع گسترش سلاح های هسته ای، به ویژه توافق START، غیرفعال شدند. این جت بمب افکن همچنان در بسیاری از مأموریت ها از یک ستون بیرونی برای نصب حسگرها استفاده می کند، اما سایر ستون ها تا آغاز یک برنامه جدید بلااستفاده مانده بودند.

ستون ماژولار و تطبیق پذیر بویینگ با نام Load Adaptable Modular یا LAM قرار است برای به کارگیری نسل جدیدی از مهمات دورایستا که هم اکنون در دست توسعه هستند استفاده شود؛ از جمله سلاح هایپرسونیک AGM-183A موسوم به Air-Launched Rapid Response Weapon (ARRW)، موشک کروز هایپرسونیک تنفس هوا (HACM) و نسخه C-3 از موشک ضدکشتی دوربرد AGM-158C (LRASM).

نیروی هوایی آمریکا همچنین برای مقابله با هرگونه تأخیر احتمالی در ورود B-21، در حال تقویت توان بازدارندگی B-1 در برابر رقبای هم تراز است. نشریه Air & Space Forces Magazine به نقل از جنیفر وانگ، مدیر برنامه های بمب افکن بویینگ، گزارش داده که ستون LAM مثل لگو خواهد بود و به راحتی روی خط پرواز قابل پیکربندی مجدد است:

این کار باعث می شود B-1 مدت بیشتری در میدان نبرد باقی بماند، همچنان مرتبط و مؤثر باشد و دوباره بخشی از بار کاری B-52 را هم کم کند… حتی برخی ارائه دهندگان تسلیحات با ما تماس گرفته اند تا درباره یکپارچه سازی سلاح هایشان روی B-1 و انجام آزمایش ها صحبت کنند… ما وابسته به یک تأمین کننده خاص سلاح نیستیم؛ می تواند سلاح بویینگ باشد یا سلاح هر شرکت دیگری.

برای پر کردن شکاف بمب افکن ها تا زمان عملیاتی شدن کامل B-21، ناوگان باقی مانده B-1B در قالب برنامه B-1 Embracing Agile Scheduling Team یا BEAST و دیگر طرح های نوسازی ارتقا خواهد یافت. نیروی هوایی ایالات متحده پیش تر 17 فروند از کم قابلیت ترین هواگردها را بازنشسته کرده و برنامه دارد به محض ورود B-21 در تعداد کافی (احتمالاً در اوایل تا اواسط دهه 2030) کل ناوگان B-1 را به طور کامل از خدمت خارج کند.