تحولات ژئوپلیتیکی شتاب گرفته در غرب آسیا ترکیه را در موقعیتی پیچیده و چندلایه قرار داده است موقعیتی که هرگونه خطای محاسباتی می تواند هزینه هایی فراتر از تنش های مقطعی و حتی تهدیداتی ساختاری برای تمامیت ارضی این کشور به همراه داشته باشد.

در چنین شرایطی پرسش اصلی این است که آیا آنکارا می تواند بدون بازتعریف جدی سیاست های منطقه ای خود از طوفان های پیش رو عبور کند؟ از یک سو طرح هایی چون (کریدور داود) چه به عنوان پروژه ای عملی و چه به مثابه یک هشدار ژئوپلیتیکی مستقیماً امنیت ملی ترکیه را تحت تأثیر قرار می دهد. این کریدور در صورت تحقق یا حتی تثبیت آن در معادلات منطقه ای می تواند به تقویت پیوندهای ژئوپلیتیکی ناهمسو با منافع آنکارا در پیرامون مرزهای جنوبی و شرقی ترکیه منجر شود امری که حساسیت های قومی و امنیتی داخلی را نیز تشدید خواهد کرد.

از سوی دیگر نزدیکی روزافزون باکو به رژیم اسراییل و هم زمان بروز اختلافات پنهان و آشکار میان آنکارا و باکو لایه تازه ای از نااطمینانی را به محیط امنیتی ترکیه افزوده است. این وضعیت در کنار رقابت های منطقه ای و حضور فعال اسراییل در قفقاز جنوبی و مناطق کردنشین می تواند زمینه ساز دردسرهای عمیق تری برای آنکارا شود تا جایی که برخی سناریوها حتی از تهدیدات بلندمدت علیه انسجام سرزمینی ترکیه سخن می گویند.

در سوریه نیز شرایط به نفع ثبات ترکیه پیش نمی رود. احمد الشرع (جولانی) که با حمایت مستقیم آنکارا به موقعیت کنونی دست یافته با چرخش آشکار به سمت آمریکا و اسراییل و فاصله گرفتن از شعارها و آرمان های اسلامی نه تنها به ابزار تثبیت نفوذ ترکیه تبدیل نشده بلکه خود به عاملی برای بی ثباتی نفوذ آنکارا در شمال سوریه بدل شده است. این وضعیت نشان می دهد که سرمایه گذاری ترکیه بر بازیگران ناپایدار و وابسته، در نهایت می تواند علیه منافع خود این کشور عمل کند.

در چنین فضایی، سفر اردوغان به تهران را باید فراتر از یک دیدار دیپلماتیک معمول ارزیابی کرد. اگر آنکارا واقعاً به دنبال حمایت تهران و جبهه مقاومت در تنش های ژئوپلیتیکی پیشِ رو است این حمایت نمی تواند یک طرفه یا صرفاً در سطح شعار باقی بماند. تحقق یک شراکت امنیتی واقعی نیازمند تصمیمات راهبردی است. در این چارچوب بازگرداندن باریکه قره سو به صاحب اصلی آن، یعنی ایران، می تواند به عنوان یک گام اعتمادساز و تعیین کننده تلقی شود.

در مقابل ایران نیز قادر است با ارائه یک چتر امنیتی منطقه ای به کاهش فشارهای ژئوپلیتیکی بر ترکیه کمک کند چتری که نه تنها در برابر تهدیدات مشترک بلکه در برابر پروژه های بی ثبات ساز فرامنطقه ای کارکرد خواهد داشت. در نهایت، ترکیه امروز در نقطه ای ایستاده که باید میان تداوم بازی در زمین بازیگران فرامنطقه ای یا بازگشت به موازنه منطقه ای با همسایگان قدرتمند یکی را انتخاب کند. آینده امنیتی آنکارا بیش از هر زمان دیگری به این انتخاب گره خورده است.