فتح الله جوادی در اطلاعات نوشت: شما هم لابد خبر اعتراض جمعی از بازاریان را شنیده اید. گرچه فراگیر نبود ولی آنچه مهم است باید دید اصل اعتراض چیست؟ و آن را باید درک کرد و با آسیب شناسی و فهم درست با آن روبرو شد. بگذارید از کلیپ یک کاسب بازار در فضای مجازی بشنویم تا با بخشی از مشکل آشنا شویم.

مردی کنار مغازه اش که کرکره اش تا نیمه پایین است با دوربین صحبت می کند. می گوید مانده ایم چه کنیم؟ دلار از صبح تا حالا 15 هزار تومن بالا رفته، جنسی را که صبح فروختم 6 میلیون، حالا که می خواهم بخرم و جایش بگذارم شده 8 میلیون. یعنی کاسبی که نکردم، هیچ، کلی هم ضرر کردم. نفروشم بهتر است… بعد هم کرکره را پایین می کشد.

بحث بر سر این نیست که چطور حتی با وجود حداکثر ده درصد افزایش قیمت دلار، بیش از سی درصد قیمت کالا بالا رفته… اغراق کرده یا نه. و باز هم به این نمی پردازیم که چرا و به چه دلیل با وجودی که سهم دلاریِ بسیاری از کالاها در محصول نهایی گاه حتی کمتر از ده درصد است به چه دلیل آن ها هم با شیب قیمت دلار، به همان نسبت شیب قیمتی پیدا می کنند. و باز به چه دلیل تمام اقتصاد کشور و با کدام منطق دلاریزه شده…

اما نکته و حرف اصلی این است که مقصّر این وضعیت آن کاسب بازار نیست و اعتراضش هم نه به قصد براندازی است و نه برهم زدن امنیت کشور، بلکه فهم و درک مدیران و مسئولان، مشکل بخشی از فعالان عرصه کسب و کار است که اتفاقاً مطالبه نادرستی هم ندارند و فقط خواستار همدردی و فهم مشکل و سپس ایجاد فضای بهتری برای ادامه کسب و کارشان هستند.

و از دولت و حاکمیت یک مطالبه و انتظار به جا دارند که در این بازار آشفته و بی حساب و کتاب، برای اندکی ثبات و ایجاد فضایی برای کسب و کار چاره ای بیندیشند و از این بلاتکلیفی به در آیند. آن هم با توجه به اینکه کسبه ای بیشتر به مشکل خورده اند که اکثراً کالای خارجی می فروشند و قاعدتاً آن کالاها با ارز وارد می شوند.

و طبیعی است که بالا و پایین رفتن قیمت ارز تأثیر مستقیمی روی کسب و کارشان می گذارد. اما همانطور که در پیش گفته شد شوربختانه با دلیل و بی دلیل حتی در مورد کالاهایی که سهم ارزی اندکی دارند و حتی کالاهایی که از سهمیه ارز ترجیحی برخوردارند و یا از سایر نرخ های پایین ارز در مرکز مبادله و بازار دوم استفاده می کنند هم خود را با دلار بازار آزاد نوسان گیری می کنند که قدر مسلم محصول برقراری مناسبات رانتی و مفسده آمیزی است که اقتصاد کشور را گروگان گرفته است. فاجعه بارتر اینکه این مناسبات رانتی عقبه پرنفوذ و نیرومندی دارد که گویی هیچ قدرتی را یارای برهم زدن بساطشان نیست.

کوته سخن آن که در مواجهه با چنین اعتراضاتی باید با دقت و نگاهی جامع الاطراف ابتدا مشکل را فهم کرد و سپس با آسیب شناسی درست به مدیریت آن پرداخت و شرایط مفاهمه برای حل مشکل را فراهم آورد. ضمن اینکه جامعه معترض هم برای آنکه شرایط چنین مفاهمه ای با حاکمیت در مسیر حل مشکل آسیب نبیند باید بسیار مراقبت کنند تا یک اعتراض صنفی درست، توسط معدودی که احتمالاً اهداف و مقاصد دیگری دارند و شاید هم اصولاً هیچ اراده ای برای فهم و حل مشکل معترضان در آن ها نیست، گرفتار نقض غرض و عارضه امنیتی شدنِ بی وجه نشود.

وگرنه اعتراض حق یک ملت بیدار و زنده است که باید محترم شمرده شود و (بیش از آن) درست شنیده شود تا به راه حل درست و حل مشکل بینجامد.