فرارو- شامگاه دوشنبه، بنیامین نتانیاهو در اقامتگاه مارالاگو فلوریدا روبه روی دونالد ترامپ می نشیند؛ دیداری که در ظاهر با هدف گشودن گره مرحله دوم آتش بس غزه برنامه ریزی شده است؛ اما در واقعیت این دیدار محل چانه زنی بر سر چند پرونده مهم می باشد. از یک سو، آینده حکمرانی غزه در دوران پساآتش بس و سرنوشت فاز دوم توافقی که هنوز روی زمین تثبیت نشده، بر میز گفت وگو قرار دارد؛ از سوی دیگر، نگرانی ها درباره لغزش دوباره جبهه لبنان و احتمال بازشدن یک بحران موازی، سایه ای سنگین بر این ملاقات انداخته است. هم زمان، پرونده ایران پس از جنگ کوتاه تابستان 2025 و بحث بازدارندگی و اقدام پیشگیرانه، به عنوان یکی از حساس ترین محورهای امنیتی مطرح است.

به گزارش فرارو، برای نتانیاهو، این سفر صرفاً یک رفت وآمد دیپلماتیک نیست؛ او در آستانه انتخاباتی که کمتر از ده ماه دیگر برگزار می شود، بیش از هر زمان به یک قابِ روشن و قاطع از رابطه ویژه با آمریکا احتیاج دارد؛ قابی که بتواند هم رأی دهندگان مردد را جذب کند و هم به پایگاه سیاسی اش پیام بدهد که پشتوانه واشنگتن همچنان پابرجاست. با این حال، نتانیاهو هم زمان ناچار است مراقب باشد اختلافات واقعی با کاخ سفید، از پشت درهای بسته بیرون نزند و به تیتر اول رسانه ها تبدیل نشود؛ زیرا در فضای ملتهب داخلی اسراییل، هر نشانه ای از شکاف با آمریکا می تواند به پاشنه آشیل انتخاباتی او تبدیل شود.

برای ترامپ نیز ماجرا به غزه محدود نمی شود. او می خواهد ابتکار صلحش را از ایستگاه توقف جنگ عبور دهد و به مرحله ساختن نظم پساجنگ برساند؛ مرحله ای که در آن، دیگر فقط آتش بس روی کاغذ کافی نیست و باید سازوکار حکمرانی، امنیت میدانی، ورود کمک ها و آینده سیاسی غزه شکل بگیرد.

آتش بس غزه که از 10 اکتبر 2025 آغاز شد، توانست به جنگی پایان دهد که از اکتبر 2023 شعله ور شده و دو سال تمام، غزه را زیر ضربات ویرانگر نگه داشته بود؛ جنگی که هم زیرساخت ها را از بین برد و هم با تلفات سنگین، زخم عمیقی در جامعه برجای گذاشت. در این چارچوب، فاز اولِ طرح صلحِ منتسب به طرح 20 ماده ای ترامپ تا اندازه زیادی جلو رفت: عقب نشینی محدود نیروهای اسراییلی به خطوط تازه و پیشرفت در پرونده گروگان ها، به عنوان دو ستون اصلی این مرحله، از نظر فنی قابل ثبت بود و دست کم روی کاغذ، مسیر را برای عبور به گام بعدی باز می کرد.

اما با گذشت بیش از دو ماه، فاز دوم همان مرحله ای که قرار است مسیر خروج تدریجی نیروهای اسراییلی را روشن کند، تکلیف خلع سلاح حماس را در یک قالب عملی تعیین کند و نقشه حکمرانی و اداره غزه را از وضعیت مبهم بیرون بیاورد به جایی رسیده که اگر بخواهیم منصفانه توصیف کنیم، درجا می زند .

آسوشیتدپرس گزارش داده بارندگی های زمستانی، اردوگاه های آوارگان را به آب گرفتگی کشانده، چادرهای فرسوده را از پا انداخته و هزاران نفر را در گل ولای، با پتوهای خیس و سرپناه هایی که عملاً کارایی ندارند، تنها گذاشته است. در همین روایت میدانی آمده که از میانه دسامبر دست کم 12 نفر از جمله یک نوزاد بر اثر سرمازدگی یا فروریختن ساختمان ها جان باخته اند و هم زمان برآورد سازمان ملل نشان می دهد حدود 80 درصد ساختمان های غزه یا آسیب جدی دیده یا به کلی ویران شده است. حتی پس از شروع آتش بس هم، بنا بر همان گزارش، شمار کشته شدگان از 400 نفر گذشته است.

آنچه در فاز دوم از آن صحبت می شود، اساساً از جنس توقف جنگ نیست؛ این جا صحبت از ساختن یک نظمِ پساجنگ است و همین، کار را به مراتب پیچیده تر می کند. گاردین و فایننشال تایمز نوشته اند که محور طرح آمریکا این است که اداره غزه از دست حماس خارج شود و به یک مرجع موقت متشکل از تکنوکرات های فلسطینیِ غیرهمسو سپرده شود؛ مدلی که امکان بازسازی خدمات عمومی و مدیریت زندگی روزمره را فراهم کند.

هم زمان، در این بسته از استقرار یک نیروی بین المللی تثبیت کننده هم صحبت شده است؛ نیرویی که بناست فاصله میان پایان جنگ و آغاز حکمرانی را پر کند و اجازه ندهد خلأ امنیتی، دوباره به میدانِ رقابت مسلحانه تبدیل شود. گفته شده در ژانویه قرار است گام هایی برای اعلام ترکیب این سازوکار برداشته شود، اما درست در همین نقطه است که یک مانع سخت سر بلند می کند: فایننشال تایمز برجسته کرده که هنوز هیچ کشور مهمی به طور شفاف و رسمی متعهد نشده نیرو برای چنین مأموریتی اعزام کند.

در سطح روایت رسمی، نتانیاهو و ترامپ معمولاً ترجیح می دهند اختلافات را پشت درهای بسته نگه دارند و در برابر دوربین ها، تصویری از هماهنگی و رابطه ویژه ارائه کنند؛ اما مجموعه نشانه ها حکایت از آن دارد که اصطکاک ها در حال افزایش است و صبر واشنگتن—دست کم در لایه های تصمیم سازی رو به فرسایش گذاشته است. گاردین نوشته مقام های آمریکایی از اقداماتی که می تواند آتش بس شکننده را تضعیف کند ناراضی اند و در فضای رسانه ای آمریکا هم گزارش هایی منتشر شده که از کلافگی تدریجی تیم ترامپ سخن می گوید؛ کلافگی ای که بیش از آنکه ناشی از اختلاف سلیقه باشد، به نگرانی درباره سرنوشت کل ابتکار صلح گره خورده است.

در همین چارچوب، گزارش آکسیوس درباره واکنش کاخ سفید به حمله ای که به کشته شدن یک فرمانده ارشد حماس در غزه انجامید، اهمیت مضاعف پیدا می کند: این رسانه نوشته واشنگتن به طور خصوصی نتانیاهو را توبیخ کرده و آن اقدام را نقض آتش بس دانسته است. از این زاویه، دیدار مارالاگو می تواند به لحظه ای تبدیل شود که ترامپ تلاش کند برای فاز دوم، زمان بندی و نظم اجرایی روشن تری تعیین کند و عملاً چارچوب تصمیم گیری را به نتانیاهو نزدیک تر از همیشه دیکته کند؛ اما ترامپ نیاز دارد نتانیاهو را به حرکت وادارد، بدون آنکه در افکار عمومی نشان دهد اتحادشان شکاف برداشته است؛ و نتانیاهو هم تلاش می کند امتیاز بدهد بدون آنکه در داخل اسراییل، به عقب نشینی زیر فشار آمریکا متهم شود.

پرونده لبنان در حاشیه این دیدار، مثل یک زخمِ نیمه بسته دوباره به صحنه برمی گردد؛ زخمی که اگر سر باز کند، می تواند همه محاسبات مربوط به فاز دومِ غزه را زیر و رو کند. گاردین و رویترز هر دو به نگرانی ها درباره احتمال عملیات های تازه اسراییل علیه حزب الله اشاره کرده اند؛ اقدامی که در صورت وقوع، آتش بسی را که برای مهار تنش ها برقرار شده، در معرض فروپاشی قرار می دهد و خیلی سریع مرز شمالی را از وضعیت کنترل شده، به میدانِ برخوردهای پُرهزینه و فرسایشی برمی گرداند.

از نگاه تل آویو، منطق این پرونده چندان پیچیده نیست: اسراییل می خواهد مانع بازسازی توان نظامی حزب الله شود و نگذارد جنوب لبنان دوباره به سکوی فشار دائمی تبدیل شود؛ سکویی که هر بار می تواند با یک موج موشکی یا حادثه مرزی، محاسبات امنیتی را به هم بزند و تصمیم گیران را به واکنش های تند و فوری بکشاند. اما در واقع هر تشدید تنش در لبنان، می تواند فاز دومِ غزه را عملاً از دستور کار بیرون بکشد و ظرفیت دیپلماتیک واشنگتن را در چند جبهه پخش کند؛ آن هم در شرایطی که آمریکا تلاش می کند آتش بس غزه را از وضعیت معلق به نظم اجرایی تبدیل کند.

سایه ایران بر میز گفت وگو در مارالاگو، شاید از هر پرونده دیگری سنگین تر نشسته باشد؛ چون این جا دیگر بحث بر سر بندهای یک توافق یا جابه جایی نیروها نیست، بلکه پای محاسبات بازدارندگی و تصمیم های پرریسک وسط است. گاردین نوشته نتانیاهو تلاش می کند ترامپ را متقاعد کند که اسراییل باید برای جلوگیری از ترمیم خسارت هایی که به برنامه هسته ای ایران در جنگ کوتاه تابستان 2025 وارد شده یا برای مهار شتاب گرفتن توان موشکی بالستیک ایران دستِ بازتری برای اقدام داشته باشد. رویترز نیز تأکید کرده پرونده ایران در کنار لبنان، یکی از محورهای اصلی گفت وگو است و به رزمایش موشکی اخیر و تنش های باقی مانده از درگیری پیشین اشاره کرده؛ یعنی همان نقاطی که تل آویو آن ها را نشانه ای از بازسازی ظرفیت ها و تهران آن ها را بخشی از منطق بازدارندگی خود می داند.

گاردین گزارش داده نتانیاهو در کمتر از ده ماه با انتخابات روبه روست و نظرسنجی ها نشان می دهد اگر انتخابات همین حالا برگزار شود، ائتلاف او برای تشکیل دولت با دشواری جدی مواجه خواهد شد. فشارها هم فقط از یک سمت نمی آید: از خشم عمومی نسبت به ناکامی های امنیتی و اطلاعاتی که زمینه ساز حمله حماس در سال 2023 شد گرفته، تا شکاف های اجتماعی بر سر معافیت بخشی از یهودیان فوق ارتدوکس از خدمت اجباری و نیز رشته ای از پرونده ها و رسوایی های سیاسی که فضای داخلی را پرتنش کرده است. در چنین شرایطی، نتانیاهو بیش از آنکه به دنبال یک پیروزی دیپلماتیک کلاسیک باشد، دنبال یک دستاورد روایی است: تصویری که بتواند به رأی دهنده نشان دهد هنوز هم تنها سیاستمداری است که می تواند درِ واشنگتن را باز کند و با پشتوانه آمریکا، امنیت و برتری اسراییل را تضمین کند.

از همین جا است که نزدیکی به ترامپ، از یک انتخاب سیاست خارجی فراتر می رود و به ابزاری برای بازسازی اعتبار داخلی تبدیل می شود. نتانیاهو می داند هر قاب رسانه ای از صمیمیت با رییس جمهور آمریکا، برای مخاطب داخلی پیام دارد. در نقطه مقابل، ترامپ هم می فهمد نمایش هماهنگی با نتانیاهو می تواند ابتکار صلح او را قابل اتکاتر جلوه دهد و به افکار عمومی بگوید واشنگتن هنوز اهرم نفوذ واقعی روی تل آویو دارد.

یکی از قطعات تعیین کننده این پازل، همان بحثِ فروش جنگنده های اف-35 به عربستان سعودی است؛ موضوعی که به نوشته گاردین، در تل آویو به عنوان نشانه ای از شکننده شدن انحصار تکنولوژیک اسراییل تلقی می شود و حساسیت امنیتی بالایی دارد. به گزارش رویترز در ماه نوامبر، ترامپ گفته آمریکا اف-35 را به عربستان خواهد فروخت و سعودی ها نیز درخواست خرید تا 48 فروند را مطرح کرده اند؛ تصمیمی که اگر از مرحله حرف به مرحله اجرا برسد، می تواند توازن هوایی و نظامی منطقه رادستخوش تغییر کند.

رویترز در گزارشی دیگر توضیح داده که دولت آمریکا تلاش می کند نسخه ای کم قابلیت تر از اف-35 را به ریاض بدهد تا برخی ویژگی های پیشرفته ای که اسراییل در ناوگان خود دارد؛ از جمله مؤلفه هایی در جنگ الکترونیک یا دسترسی به برخی تسلیحات به عربستان منتقل نشود؛ یک مهندسی فنی که هدفش این است که هم رضایت شریک عرب تأمین شود و هم خطوط قرمز تل آویو تا حدی حفظ بماند.

در چنین فضایی، نتانیاهو در مارالاگو احتمالاً تلاش می کند در برابر این روند دو امتیاز مشخص بگیرد: نخست، تضمین های رسمی و عملی درباره حفظ برتری کیفی اسراییل؛ و دوم، بسته های حمایتی یا دسترسی به فناوری های پیشرفته تر که فاصله تکنولوژیک را برای تل آویو حفظ کند و اجازه ندهد تصمیم واشنگتن درباره ریاض، به یک نگرانی پایدار در محاسبات امنیتی اسراییل تبدیل شود.