فرارو- در دورانی که شبکه های اجتماعی پر از نسخه های آماده برای تربیت کودک است، متخصصان حوزه روان شناسی و تربیت کودک تأکید می کنند فرزندپروری موفق نه در پیروی کورکورانه از یک سبک، بلکه در انعطاف، آگاهی و پاسخ گویی به نیازهای واقعی کودک معنا پیدا می کند.

به نقل از هاف پست، در 25 سال گذشته، موجی محسوس از ظهور کارشناسان فرزندپروری و سبک های گوناگون و گاه مد روز تربیت کودک شکل گرفته است. اگر شما هم از نسل هزاره (Millennial) هستید و می خواهید از دام والدگری هلیکوپتری فرار کنید، کار سختی پیش رو ندارید؛ کافی است سری به اینستاگرام بزنید. تنها با یک جست وجوی ساده، با انبوهی از اینفوگرافیک های رنگارنگ روبه رو می شوید که مزایا و معایب هر سبک فرزندپروری را در چند اسلاید خلاصه کرده اند.

اما واقعیت این است که فرزندپروری را نمی توان با ورق زدن یک پست اینستاگرامی آموخت. دنیل لیندنر، مربی والدگری در این باره می گوید: فرزندپروری ملایم باید به معنای مهربانی و رفتار محترمانه با کودک باشد. اما آنچه در عمل می بینیم، اغلب والدینی هستند که فرزندان شان را در برابر هیچ چیز پاسخ گو نمی دانند؛ نه انضباطی در کار است و نه مسئولیت پذیری. به گفته او، این والدین به جای آنکه کودکان را انسان هایی باهوش و توانمند ببینند، با آن ها مثل گل های شکننده ای رفتار می کنند که تاب شنیدن بازخورد سازنده یا یادگیری از اشتباه را ندارند.

در سوی دیگر ماجرا، تلاش برای فرزندپروری مقتدرانه نیز گاهی ناخواسته به اقتدارگرایی ختم می شود. لیندنر توضیح می دهد: این والدین هیچ فضایی برای رشد، انعطاف یا استقلال کودک باقی نمی گذارند. همه جنبه های زندگی فرزندشان را کنترل می کنند. نتیجه چنین رویکردی، نه احترام متقابل است و نه پرورش مهارت تصمیم گیری یا احساس ارزشمندی در کودک.

برای والدینی که از فرسودگی روانی رنج می برند، چه به دلیل زخم های حل نشده دوران کودکی خودشان و چه به خاطر خستگی ناشی از بدخلقی ها و بحران های روزمره فرزند، پناه بردن به یک سبک مشخص وسوسه برانگیز است. اما متخصصان هشدار می دهند که پایبندی کورکورانه به یک رویکرد واحد، اغلب بیشتر آسیب زاست تا مفید.

پولینا شکادرون، گفتاردرمانگر دارای گواهی تروما در نیویورک، می گوید: وقتی والدین خود را متعهد به یک سبک خاص می کنند، انگار خودشان را در یک جعبه تنگ قرار می دهند. به باور او، چنین رویکردی انعطاف لازم برای مواجهه با واقعیت پیچیده رشد کودک را از والد می گیرد.

پنج سبک فرزندپروری زیر اگر بدون تعدیل، تعادل یا آگاهی به کار گرفته شوند، می توانند در بلندمدت آسیب های جدی به کودکان وارد کنند.

این سبک به نوعی غفلت عاطفی یا روانی میان والد و فرزند اشاره دارد. استفانی ویکستروم، روان درمانگر دارای مجوز، تأکید می کند که این نوع غفلت محدود به کودکی نیست و حتی فرزندان بزرگسال نیز ممکن است آن را تجربه کنند.

غفلت والدین اغلب ظریف و پنهان است، اما می تواند دلبستگی ناایمن و ناپایدار ایجاد کند. ویکستروم با نگاهی همدلانه می گوید این وضعیت معمولاً ناشی از درگیری والد با مشکلات جسمی، روانی یا مسائل حل نشده دلبستگی خود اوست.

در صورت درمان نشدن، این الگو می تواند به تروماهای بین نسلی منجر شود و مانع شکل گیری پیوندی امن میان والد و کودک شود. مراجعه به متخصص سلامت روان، گام نخست برای شکستن این چرخه است.

در این سبک، والدین اغلب به دلیل تمایل به محبوب بودن یا اجتناب از تعارض، از تعیین مرزهای روشن ناتوان اند. ویکستروم می گوید: این والدین معمولاً در همه روابط شان با مشکل مرزبندی مواجه اند.

کودکان بدون مرز، در کوتاه مدت احساس آزادی می کنند، اما در بلندمدت ممکن است دچار سردرگمی، فقدان جهت گیری و ناتوانی در ورود به زندگی مستقل شوند.

والدین باید بپذیرند که مرزها بخش ضروری رشد سالم اند. این مرزها نه تنها محدودکننده نیستند، بلکه امنیت روانی کودک را تقویت می کنند.

سبکی که با فشار زیاد، برنامه ریزی افراطی و انتظارات غیرواقع بینانه شناخته می شود و پس از انتشار کتاب سرود نبرد مادر ببر شهرت یافت.

اضطراب، کمال گرایی افراطی و عزت نفس پایین از پیامدهای شایع این سبک هستند.

کارشناسان توصیه می کنند والدین کمی عقب بکشند و به جای تمرکز بر عملکرد، حمایت عاطفی و اعتماد به توانایی های کودک را در اولویت بگذارند.

والدینی که دائماً بالای سر فرزندشان هستند و در همه امور او دخالت می کنند.

این سبک مانع استقلال و اعتمادبه نفس کودک می شود. کودکان برای رشد، به تجربه شکست های متناسب با سن خود نیاز دارند.

ایجاد فضای شکست سالم و گفت وگو درباره درس های آن، ابزاری مؤثر برای توانمندسازی کودکان است.

سبکی مبتنی بر انتقاد مداوم، مقایسه، شرم سار کردن و گاه پنهان کردن اشکال مختلف سوءرفتار.

ترس از والدین، اضطراب مزمن و کاهش عزت نفس از نتایج رایج این رویکرد است.

کارشناسان بر اصلاح زبان، توجه به خودمراقبتی والد و استفاده از رویکردهای مبتنی بر نقاط قوت کودک تأکید دارند.

پاسخ کوتاه متخصصان: خیر. به گفته آن ها، کودکان ماشین نیستند و هر موقعیت، واکنش متناسب با خود را می طلبد. هدف نهایی، پرورش کودکانی با دلبستگی ایمن و والدینی پاسخ گو و هماهنگ با نیازهای عاطفی و روانی فرزند است؛ رویکردی که بیش از هر سبک از پیش تعیین شده، به انسان بودن کودک احترام می گذارد.