فرارو- از زمانی که بودجه سال 1405 تقدیم مجلس شده است، بحث ها و استدلال های گوناگونی درباره این بودجه مطرح است اما یکی از جدیدترین بحث ها، مقایسه بودجه ایران و دیگر کشورها است. برای مثال گفته می شود در شرایطی که ایران بودجه 40 میلیارد دلاری دارد، بودجه ترکیه 452 میلیارد دلار، عربستان 350 میلیارد دلار، کره جنوبی 542 میلیارد دلار و عراق 153 میلیارد دلار است.

به گزارش فرارو، برخی اقتصاددانان معتقدند بودجه ایران را نباید با دیگر کشورها مقایسه کرد اما برخی می گویند این مقایسه اشتباه نیست و می توان به بررسی عواملی پرداخت که در شکل دهی بودجه کشور نقش دارند. احسان سلطانی، پژوهشگر و تحلیلگر حوزه اقتصاد در گفتگو با فرارو به بررسی این موضوع پرداخته است:

احسان سلطانی به فرارو گفت: این که بودجه کشور ما در مقایسه با کشورهای منطقه و حتی کشورهای همسایه پایین است، امری کاملا صحیح است. حتی مقایسه بودجه کشور ما با دیگر کشورها، اقدام نادرستی نیست. چرا که هزینه های کشور ما با دلار محاسبه می شود و در نتیجه از اقدامات عمرانی تا سرمایه گذاری و خرید نیازهای اولیه کشور با دلار انجام می شود. نکته دیگر این است که ما بودجه دولت را بر اساس نرخ GDP (تولید ناخالص داخلی) که بررسی می کنیم متوجه می شویم که این میزان در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها چقدر عجیب است. ایران در آمارهای اقتصادی جهانی پایین ترین آمارها را دارد. در کشور ما این نرخ حدود 13 درصد است در حالی که در کشور فرانسه این عدد حدود 40 الی 50 درصد است و میانگین جهانی این عدد نیز 25 درصد است. بنابراین ما زیر میانگین جهانی قرار داریم. بنابراین، دولت ما نسبت به اقتصاد بین الملل، حجم اقتصادی کوچکی دارد.

وی افزود: به طور کلی بودجه کشور ما نسبت به اقتصاد و درآمدهای ارزی و نسبت به همسایگان از هر زاویه ای که نگاه می کنیم، ضعیف است. در علم اقتصاد هیچ چیز را نمی توان به طور مطلق رد کرد یا تایید کرد. هر شاخصی را می توان بر اساس چشم اندازی جدید مورد بررسی قرار داد و رد یا تایید کرد. وقتی قیمت دلار بالا می رود کل اقتصاد کشور تحت تاثیر قرار می گیرد. این که برخی استدلال می کنند ما در بحث بودجه و رشد و توسعه از برخی همسایگان از جمله عراق عقب افتاده ایم را درست می دانم. این یک معیار ملموس و واقعی است که افراد جامعه به راحتی می توانند مشاهده کرده و تشخیص دهند وضعیت چگونه است.

این اقتصاددان در ادامه گفت: متاسفانه به بودجه هم مثل بسیاری از موارد دیگر بیش از آن که ملی و توسعه ای نگاه شود، سیاسی نگاه می شود. باید به بودجه از نگاه کلان نگاه کرد. در نگاه کلان، کاملا مشخص است که طی سال های گذشته، نهاد دولت در کشور ما به شدت تضعیف شده است. نه تنها در مورد بودجه، بلکه درباره بسیاری از موارد دیگر هم که نگاه کنیم، متوجه می شویم که فقط شبهی از دولت باقی مانده و مشکل اصلی همین است. این همه شورا، نهاد و سازمان های تصمیم گیری دولتی داریم اما این ها چقدر اثربخش و کارآمد هستند؟ حتی مجلس هم نتوانسته آن طور که انتظار می رود قوی ظاهر شود. متاسفانه در کشور ما، نه دولت درست به وظایف خود عمل می کند و نه مجلس. مشکل امروز کشور ما این است که هیچکس مسئولیت نمی پذیرد.

وی افزود: دولت اصلا پولی ندارد که بخواهد هزینه کند. مشکلات مرتبط با بودجه بسیار زیرساختی تر و اساسی تر از این جنگ هایی است که در فضای رسانه ها و به شکل علنی می بینیم. متاسفانه در عرصه دیپلماسی هم همین رفتار را داریم و به جای تصمیم گیری های سریع و ضربتی مدام در حال تلف کردن وقت و از دست دادن موقعیت هایی هستیم که می تواند سایه فشار را از دوش ما بردارد و این در حالیست که همسایگان ما و کشورهای منطقه از منطق بسیار متفاوتی پیروی می کنند.

این تحلیلگر امور اقتصادی در ادامه گفت: در این که آقای پزشکیان مقصر است و نمی تواند تمامی تقصیرها را به گردن جنگ و تحریم بیندازد شکی وجود ندارد اما مشکلات زیرساختی دولت تا حدی است که از دید من دولت تعطیل شده است. تا همین چند دهه پیش اقتصاد ایران معمولا بین سیزدهمین تا هفدهمین اقتصادهای دنیا قرار داشت. حالا در چه جایگاهی قرار داریم؟ اکنون چهل و چندمین شده ایم؟ به جای تاکید بر سیاست های اشتباه و بی فایده اقتصادی باید روی تغییر سیاست ها متمرکز شویم. یکی از مشکلات اساسی کشور ما در بخش مالیات ها است که به جای تمرکز بر الیگارش ها و نهادهای بیفایده، بار فشار مالیاتی بر دوش شهروندان عادی افتاده است. نمی شود که ارزش حقوق کارمندان و کارگران نصف شود، تورم هم افزایشی باشد بار مالیاتی هم بر شهروندان تحمیل شود. در ایران حقوق ماهانه 100 دلار و در عراق این عدد تا 7 برابر است. این ها را هم باید در نظر بگیریم و متوجه می شویم این مقایسه تلخ است اما اشتباه نیست. مشکل این روزها این است که اصلا از تیم دولت پرسیده نمی شود چه برنامه ای دارد و اصلا قرار است چگونه این برنامه ها محقق شود؟ خبری از برنامه نیست. فقط شعار می بینیم و سخنرانی.