مصطفی داننده در اطلاعات نوشت: در میانه ی بحران اقتصادی، فرسایش اجتماعی و آینده ای که هر روز مبهم تر می شود، پرسشی آرام اما خطرناک در ذهن بخشی از جامعه شکل گرفته است؛ پرسشی که در حالت عادی نباید حتی قابل طرح باشد: اگر دولت و مجلس نبودند، وضعیت کشور بدتر از امروز می شد؟

این سوال از سرِ بی انصافی نیست؛ از سر درماندگی است. جامعه ای که هنوز دولت و مجلس دارد، اما مشکلاتش مستقل از تصمیم های آن ها رشد می کند، دیر یا زود به این نقطه می رسد که نبودن را با بودنِ بی اثر مقایسه کند.

دولت هست، اما بیشتر گزارشگر بحران است تا مدیر آن. هر روز توضیح می دهد چرا نمی شود، چرا سخت است، چرا مقصر جای دیگری است. مجلس هم هست، اما نقش اصلی اش شده صدور بیانیه، تذکر شفاهی و طرح هایی که یا هرگز اجرا نمی شوند یا وقتی اجرا می شوند که مسئله از موضوعیت افتاده است.

نتیجه روشن است: بحران ها کار خودشان را می کنند و سیاست گذاری تماشاگر آن هاست.

اقتصاد راه خودش را می رود، قیمت ها به تصمیم های رسمی بی اعتنا هستند و مردم برنامه ی زندگی شان را نه با قانون و بودجه، بلکه با بدترین سناریوی ممکن تنظیم می کنند. این یعنی اعتماد نه فرو ریخته، بلکه کنار گذاشته شده است. جامعه یاد گرفته بدون اتکا به نهادهای رسمی دوام بیاورد؛ و این، خطرناک ترین مرحله ی فروپاشی است.

نبودن دولت و مجلس یعنی هرج ومرج. اما بودن نهادهایی که مسئولیت نمی پذیرند، پاسخ گو نیستند و اثر ملموسی ندارند، یعنی فرسایش آرام. فرسایشی که نه شوک دارد، نه تیتر فوری؛ فقط زندگی را هر روز سخت تر می کند و حساسیت جامعه را پایین تر می آورد.

کنایه تلخ ماجرا این است که اگر فردا اعلام شود دولت و مجلس برای مدتی تعطیل شده اند، اولین واکنش بسیاری از مردم احتمالا وحشت نخواهد بود، بلکه این پرسش ساده است: چه فرقی می کند؟ وقتی این سوال قابل طرح می شود، یعنی نهادها پیش از آن که حذف شوند، از معنا تهی شده اند.

مسئله این نیست که دولت و مجلس نباشند؛ مسئله این است که هستند، اما جامعه دارد تمرین می کند انگار نیستند. و این، شاید دقیق ترین توصیف از وضعیت حکمرانی در ایران امروز باشد.