ناصرالدین شاه قاجار در خاطرات روز شنبه یکم رمضان 1287 (سوم دی 1249) نوشت: ناهار را در طالار - یعنی در عمارت قصر ناصری - خوردیم. پیشخدمت ها و غیره بودند. تیمورمیرزا می گفت: من به سامره نمی آیم، می خواهم بروم شهروان. گفتم: برو. میرزا علی اکبر کارخانه هم مرخص شد برود طهران. حکیم الممالک هم با فسوه الممالک کجاوه ساخته به طهران می خواهند بروند، چون حکیم ناخوش است مرخص شد برود.

تیمورمیرزا میوه درخت موز از خانه اقبال الدوله آورده بود، مثل خوشه انگور با هم آویزان است، اما میوه اش بعینها مثل بامیا است که گبرها در سلطنت آباد کاشته اند.

خلاصه بعد از ناهار سلام عام شد. جقه آویز الماس، سرداری الماس، شمشیر الماس استعمال شد. همه نوکرها با لباس رسمی بودند و همه حاضر شدند. رو به طرف خیابان و باغ سلام شد. حکیم الممالک، قهوه چی باشی با شال و کلاه و غیره بودند. قلیان سلام طهران را حکیم الممالک آورد. ساری اصلان با سپر و تپز، میرزا محمدخان سیاچی با آلات جواهر ایستاده بودند. باشیِ غلام بچه، دولچه غلام بچه هم با عصاهای مرصع در سمت رحمت الله خان و غیره ایستاده بودند، پاشای بغداد، کمال پاشا، کل پاشایان و اعیان و اشراف و وجوه بغداد با لباس های رسمی ایستاده بودند. والی پاشا، کمال پاشا، ناظم افندی بالا ایستاده بودند، سایرین پایین - با افواج رومی. صاحب منصبان ایرانی، شاهزاده ها و غیره همه بالا پایین پُر بودند. فوج ایرانی، توپچی ایرانی و غیره هم طرف دیگر ایستاده بودند. خیلی سلام باشکوهی بود. مخاطب سلام وزیر دول خارجه بود. خیلی حرف زدیم.

بعد نقیب باشی ما، خطبه عربی و فارسی بسیار خوبی - که دیروز در کشتی وزیر خارجه مسوّده کرده بود - دست گرفته، خوب خواند. بعد از نعت پیغمبر(ص) و اسمی از خلفای راشدین برده، اسم مبارک جناب امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب را به آواز بلند ادا کرد. کمال فرح و انبساط به همه اهل تشیع دست داد. بعد اسم ما را ادا کرده، در آخر اسمی هم از سلطان عبدالعزیزخان پادشاه روم ذکر کرد. مفتی و قاضی و علمای سنی هم همه در پایین سلام ایستاده بودند. خلاصه همچه سلامی در هیچ زمانی نشده بود، الحمدلله تعالی. بسیار خوش و باشکوه گذشت.

بعد از اتمام سلام، رفتم زیارت کاظمین علیه السلام. بعد از زیارت نماز کردیم. بعد در گوشه ایوان طلای خودمان نشستیم. یوسف بیک قهوه چی والده شاه - چای آورد با پرتقال خوردیم. حرم ها رسیدند. ما هم رفتیم دوباره از همان در ایوان طلا توی ضریح. انیس الدوله، کنیزها، زن و خانواده معیرالممالک، حرم دسته دوم هم همه آمدند؛ شلوق [شلوغ] شد. خیلی ایستاده، تماشای زیارت زن ها را کردم. زن سیدطالب کلیددار که دختر هلاکومیرزای پسر شجاع السلطنه مرحوم است این جا بود، روبندش را بالا کردند؛ زن فربهی، جوان خوشگلی است، اما چشمش یک خوابیدگی گویا داشت.

شیخ عیسی - برادر کلیددار زیارت نامه برای زن ها می خواند. خواجه سیاه معیرالممالک هم زیارت نامه می خواند، زبانش نمی گشت، بسیار خنده داشت. شیخ عیسی یک پسر سه چهار ساله بسیار کوچک بسیار بامزه داشت، میان زن ها می دوید، بازی می کرد - با رخت عربی.

خلاصه آمدم بیرون، سوار شده رفتم. امروز هم سیصد تومان به علاوه انعامات سابق، باز به خدّام داده شد - یعنی گرفتند - طمع این ها چیز غریبی است. رفتیم منزل. طالار عمارت ناصری. معیرالممالک اسباب جواهر و چیزهای دیگر آورده بود، قدری اسباب خریدیم. تیمورمیرزا و غیره هم بودند. میرزاهادی معدل - پیشکار مشیرالملک - از فارس آمده بود، پیشکش، عریضه آورده بود، دیده شد. عجب مرد قرمصاقی است؛ با همان کشتی آمده بود از بصره که آن روز ما به سلمان می رفتیم، آمد از ما گذشت رفت بغداد.

جلال شاه یک جعبه تفنگ خوب که دولوله گلوله زنی [و] دولوله ساچمه زنی، در یک جعبه بود پیشکش آورده بود. بسیار خوب تفنگی بود. عکاس باشی یک آلبوم بزرگی از عکس های اسکندریه و مصر و سویس [سوئز] آورده بود - شخصی فرنگی آورده بود - تماشا کردم، الی یک ساعت از شب رفته میرزا علی خان حکیم الممالک، سیاچی، عکاس باشی بودند.

حرم دیر آمدند، بعد رفتم شام خوردم. بعد از شام آمدیم بالای مهتابی عمارت زن ها هم بودند آتش بازی کردند، تماشا شد، اما دیر کردند و کم و بد بود. بعد آمده خوابیدیم. مادر عباس میرزا نارنگی زیاد و دو تا توسرخ فرستاده بود. یک توسرخش را پاره کرده خوردم. عجب میوه ای بود! الی حال به این طعم و مزه خوبی توی سرخ ندیده بودم. تویش هم سرخ خوش رنگ بود. به عباس میرزا یک نشان تصویر و خلعت داده شد. یک شال و یک انگشتر هم برای مادر عباس میرزا فرستادم.

امروز مشیرالدوله هم خلعت، شمسه مرصع و انگشتری الماس التفات شد؛ وزارت عدلیه اعظم، وزارت وظایف و اوقاف به او التفات شد.

منبع: روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه قاجار از ربیع الاول 1287 تا شوال 1288 ق به انضمام سفرنامه کربلا و نجف، به کوشش مجید عبدامین، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، چاپ اول، زمستان 1398، صص 221-219

گزیده از خبرآنلاین