رضا سعیدی، سرپرست مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت امروز در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به کاهش فرزندآوری و افزایش سن ازدواج، نسبت سالمندان به جمعیت کل کشور را رو به رشد و هشدارآمیز دانست و بر لزوم آماده سازی زیرساخت های سلامت، تأمین اجتماعی و حمایت های خانواده محور تأکید کرد.

به گزارش فارس، سعیدی با اشاره به تعریف سازمان بهداشت جهانی از سالمندی گفت: افراد بالای 60 سال سالمند محسوب می شوند و برخی منابع افراد بالای 65 سال را نیز در این گروه قرار می دهند. در ایران هم اکنون حدود 8 درصد جامعه بالای 65 سال و نزدیک 11 و نیم تا 12 درصد بالای 60 سال هستند و با شیب بسیار پرشتابی به سمت سالمندی حرکت می کنیم.

وی درباره نمودار باروری کشور توضیح داد: در گذشته ایران نرخ فرزندآوری بالاتر از متوسط جهانی و منطقه آسیا داشت و هر خانواده به طور میانگین شش تا هفت فرزند داشت. اما طی سه دهه اخیر، کشور ما سریع ترین کاهش جمعیت جهان را تجربه کرده است. اگر همین روند ادامه یابد، ایران با پدیده ای به اصطلاح سیاهچاله جمعیتی مواجه خواهد شد.

سعیدی تأکید کرد: جامعه ای که سالمند می شود، باید به تدریج زیرساخت های لازم برای بیمارستان ها، مراکز دوستدار سالمند و خدمات شهری را آماده کند تا سالمندان سالمندی افسرده و سرخورده نداشته باشند. این آماده سازی شامل تقویت نظام بیمه، تأمین اجتماعی، خانه های سالمندان و ساختارهای حمایت اجتماعی است.

وی افزود: عوامل اصلی سالمندی سریع جمعیت ایران افزایش امید به زندگی و کاهش زاد و ولد است. در دهه پنجاه، امید به زندگی حدود 57 سال بود اما اکنون به حدود 75 تا 76 سال رسیده است. این افزایش امید به زندگی همراه با کاهش فرزندآوری، باعث افزایش نسبت سالمندان به جمعیت کل شده است.

سرپرست مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت به روند ازدواج و فرزندآوری نیز اشاره کرد: تعداد مجردان در سن ازدواج حدود 16 تا 17 میلیون نفر است. روند ازدواج در دهه اخیر نزولی بوده و هم اکنون حدود 470 هزار ازدواج در سال ثبت می شود، در حالی که پیش تر نزدیک به 800 هزار بود. همچنین سن ازدواج و سن اولین فرزند افزایش یافته و سن مادران برای تولد اولین فرزند به حدود 28 سالگی و سن پدران به حدود 32 سالگی رسیده است. این موضوع موجب تأخیر فرزندآوری دوم و سوم و کاهش تعداد فرزند در خانواده ها شده است.

وی در خصوص قانون جوانی جمعیت و اقدامات وزارت بهداشت گفت: سه وظیفه اصلی وزارت بهداشت شامل ارتقای خدمات درمان ناباروری، پوشش بیمه مادران و کودکان و پیشگیری و کاهش سقط است. در زمینه ناباروری، پوشش بیمه ای به خوبی اجرا شده و مراکز ناباروری سطح یک، دو و سه در تمام استان ها راه اندازی شده است.

سعیدی درباره سقط های خود به خودی و عمدی، توضیح داد: سقط های خود به خودی عمدتاً ناشی از ناهنجاری های کروموزومی هستند و آموزش های مراقبتی و تغذیه ای برای کاهش آنها در حال انجام است. درباره سقط های عمدی یا غیرقانونی، مطالعات متعدد نشان می دهد آمار سالانه بین 100 هزار تا یک میلیون و 200 هزار مورد تخمین زده شده است که بر اساس روش های تخمینی و نمونه گیری است.

وی همچنین به وضعیت طلاق در ایران اشاره کرد: در سال 1404، آمار ازدواج حدود 470 هزار مورد بوده و در مقابل نزدیک به 200 هزار طلاق ثبت شده است. این موضوع ضرورت تقویت مهارت های زندگی، مشاوره و آموزش خانواده را نشان می دهد تا ازدواج های پایدار افزایش یابد و طلاق کاهش پیدا کند.

سعیدی درباره اجرای قانون جوانی جمعیت گفت: هیچ برنامه یا قانون زودبازده ای نمی تواند روند نزولی جمعیت را در کوتاه مدت جبران کند. اقدامات باید علمی، بلندمدت و پایدار باشد تا خانواده ها به ادامه حمایت ها اعتماد داشته باشند. جامعه ایران باید خانواده دوست شود تا میل طبیعی ازدواج و فرزندآوری بدون نیاز به فشار یا توصیه های مکرر فعال شود.

وی درباره آماده سازی نظام سلامت و بیمه برای سالمندان نیز گفت: اکنون جامعه هنوز سنتی است و خانواده ها نقش خانه سالمندان را برای والدین خود ایفا می کنند، اما خانواده های نسل جدید فرزندان کمتری دارند و توان حمایت کافی از والدین خود در سنین سالمندی را نخواهند داشت. بنابراین تقویت نظام بیمه، مراکز دوستدار سالمند و ساختارهای حمایت اجتماعی ضروری است.

سرپرست مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در پایان تأکید کرد: با توجه به کاهش فرزندآوری، افزایش سن ازدواج و افزایش امید به زندگی، روند سالمندی در کشور فوق العاده سریع است و اگر از همین امروز اقدامات بلندمدت و علمی برای حمایت از سالمندان و تشویق خانواده ها به فرزندآوری صورت نگیرد، کشور با چالش های جدی اقتصادی، اجتماعی و امنیتی مواجه خواهد شد.