اولین زن جراح ایرانی خانم سکینه پری در سال 1305 خورشیدی از روسیه در رشته جراحی و سرطان شناسی تخصص گرفت و در سال 1314 موفق شد اجازه نامه پزشکی را به نام نخستین زن پزشک و جراح ایرانی دریافت کند.

به گزارش خبرآنلاین، بعد از او خانم هاسمیک هاراطونیان در رشته جراحی و پلاستیک تخصص گرفت و آغاز به کار کرد و از میان چهار دختر دانشجویی که در سال 1319 به امر رضاشاه بدون کنکور وارد دانشکده پزشکی شدند هیچ یک به دنبال جراحی عمومی نرفتند و رشته مامایی و امراض زنان را ترجیح دادند. اما از میان اولین گروه دخترانی که کنکور دانشکده پزشکی را گذرانیدند. دکتر تاج الملوک مشکوه حضرتی نخستین زنی بود که تخصص جراح عمومی دریافت کرد.

وقتی در دی ماه 1355 خبرنگار مجله زن روز برای گفت وگو با او روانه محل کارش - بیمارستان مادر که او خود موسسش بود - شد سی سال بود که در این رشته کار می کرد و تجربیات فراوانی را در این زمینه اندوخته بود. در ادامه مشروح گفت وگو با او را که در مجله یادشده به تاریخ چهارم دی 1355 منتشر شد می خوانیم:

خانم دکتر حضرتی که متخصص جراحی زنان نیز هست، 24 سال قبل بیمارستان مادر را پس از پایان دوره تخصص خود در سوییس، در تهران تاسیس کرده است و هنوز هم مدیریت این بیمارستان را به عهده دارد. این خانم در نیمه راه تحصیلات طب با همکار خود دکتر حسن خیام ازدواج کرده و چهار فرزند دارند که هیچ کدام دنبال حرفه پدر و مادر نرفته اند در حالی که مادر پس از سی سال تجربه عقیده دارد که زنان جوان و سالم باید دنبال علم طب بروند و از این طریق خدمتگزار جامعه باشند.

دکتر حضرتی می افزاید:

- وقتی دانشکده را تمام کردم دو تا بچه داشتم و دوره تخصصی ام را در مکتب عدل دیدم و مرحوم دکتر امامی اولین کسی بود که چاقوی جراحی به دستم داد و گفت بشکاف، اما طوری بِبُر که وقتی چشم باز می شود بریدگی در شیار قرار بگیرد.

آن روز غده چربی پشت چشم یک دختر جوان را عمل می کردم و اولین درس این بود که با چاقو زیبایی بیمار را از بین نبر. تز جراحی عمومی ام را روی مردی نوشتم که طبیعت عجیب ترین شوخی را با او کرده و او را گرفتار فتق حجاب حاجز کرده بود که بسیار نادر است.

حجاب حاجز فاصله ای بین شکم و قفسه صدری است که امعاء و احشاء و ریه و معده را از هم جدا می کند و گاهی از اوقات طبیعت فراموش می کند این فاصله را ببندد و لذا معده توی ریه چپ قرار می گیرد و از هر هزار نفر یک نفر ممکن است این مشکل را داشته باشد و بالنتیجه هرگز نتواند غذاهای آبکی بخورد.

این خانم جراح پرتجربه می افزاید:

- در سال 1324 شروع به کار کردم. معالجه شکستگی ها در ابتدا برایم سخت ترین کار جراحی بود و تصور می کردم قدرت انجام آن را ندارم اما کم کم موفق شدم و این کار برایم عادی شد. سال 1330 به علت حوادث سیاسی تهران شلوغ بود و تیرخوردگی و شکستگی متعدد بود و بر اثر کثرت بیمار اولین بار با استخوان سر و کار پیدا کردم مثلا پا شکسته ای را آوردند که یک استخوان ران او شکسته بود و می خواستم در آن میخ بگذارم.

وقتی چکش را به دست گرفتم و شروع به کوبیدن میخ روی استخوان کردم همه پرستارها هاج و واج مانده بودند که این زن چه طاقتی و چه دل پرجرأتی دارد. خودم در آن حال، حال کسی را داشتم که میخ در استخوان خودش فرو می کند. ضمنا حال فاتحی را داشتم که کار غیرممکنی را انجام داده و دارد یک کار مردانه می کند!

عده ای عقیده دارند که جراحی یک کار زنانه نیست و زنان جراح هنوز موفق به جلب اعتماد مردم و مریض ها نشده اند. نظر شما که سی سال در این حرفه تجربه دارید چیست؟

این ادعا صد درصد درست نیست زیرا بسیاری از زن هایی که برای عمل جراحی نزد من می آیند می گویند خدا را شکر که مجبور نیستیم زیر دست جراح مرد برویم و این نشان می دهد که هنوز در زن ها شرم و حیایی وجود دارد که ترجیح می دهند طبیب و جراح شان زن باشد.

مشکل ترین عمل جراحی که تاکنون انجام داده اید چه بوده است؟

بیشتر خاطرات من مربوط به عمل های جراحی روی زنان است؛ یک بار زنی را که در منزل وضع حمل کرده و سر بچه اش بیرون آمده ولی بدنش هنوز بیرون نیامده بود نزد من به بیمارستان آوردند. زن بیچاره را با همان حال در تاکسی گذاشته و به بیمارستان آورده بودند. وضع رقت انگیزی داشت. با کمک جراحی بدن بچه را خارج کردم.

یک بار هم زن جوانی نزد من وضع حمل کرد که بعد از مدتی نسبتا طولانی دیدم جفتش نمی آید وقتی دست بردم که جفت را دربیاورم دیدم چون ریشه درخت در جسم رحم فرو رفته و کنده نمی شود. یاد دکتر احمدی افتادم که می گفت خدا نکند آدم گرفتار جفت اکراتا بشود. این گرفتاری باعث شد که زن بیچاره سه ماه در بیمارستان بود و ده بار او را کورتاژ کردیم تا توانستیم رحمش را از قطعات جفت تمیز کنیم.

در کار جراحی با کارهای مشکلی روبه رو بوده ام مثلا یک بار پسر جوانی را به بیمارستان آوردند که دستش دور تا دور بریده شده بود و عضلات بریده به استخوان رسیده بود و برای این که دست او قطع نشود مجبور شدم تمام عضلات و اعصاب و عروق را سر به سر دوختم و این طولانی ترین و مشکل ترین عمل جراحی من بود.