فرارو- سایه جنگ و تحریم ها بر نظام سلامت ایران هم افتاد؛ مشکل انتقال ارز، اولتیماتوم داروسازان به وزارت بهداشت و گرانی بی سابقه داروها در کنار کهنگی تجهیزات پزشکی و داروسازی همگی نشانه هایی از این سایه بر نظام سلامت ایران هستند. در این میان انجمن داروسازان به دنبال مطالبات خود از وزارت بهداشتند و 600 میلیارد دارو پشت مرزهای ایران مانده و به دست مردم نمی رسد.

به گزارش فرارو، اگرچه قرار نبود نظام سلامت ایران درگیر سیاست گذاری های بین المللی شود اما با گذشت 5 ماه از جنگ 12 روزه و فعال شدن مکانیزم ماشه وزیر بهداشت از مشکلات انتقال ارز و دریافت دارو صحبت می کند.

نکته این است که تاثیر این مشکلات به شکلی محسوس در بازار دارو و نظام سلامت ایران به چشم خورده و با زندگی و زنده ماندن مردم پیوند دارد. داروها نه سالی یکبار، بلکه هر بار که بیماران به داروخانه ها مراجعه می کنند گران تر می شود؛ البته اگر دارویی در داروخانه وجود داشته باشد.

در این میان مشکلات میان سازمانی هم پررنگ شده تا جایی که انجمن داروسازان از بیم مشکلات کیفری در نامه ای به وزیر بهداشت اولتیماتوم داده اند که اگر مطالبات ما روی کاغذ بماند، از 15 دی 1404 از صدور چک در قبال فاکتورهای خرید دارو از شرکت های پخش معذور خواهند بود. اما این مطالبات چه هستند؟ از سویی دیگر باید پرسید چطور دارویی خریداری شده، اما ارز منتقل نشده است؟ و در نهایت این مشکلات چگونه نظام سلامت ایران را تهدید می کنند؟

هادی احمدی، عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران در گفت وگو با فرارو به بررسی این نکات می پردازد:

هادی احمدی به فرارو می گوید: مشکلات انتقال ارز مستقیما با تحریم ها ارتباط دارد. وزارت بهداشت از طریق سیستم بانکی اقدام به خرید می کند، اما امکان پرداخت پول را ندارد. این مسئله باعث می شود نتوانیم برخی داروهای اساسی و خاص را وارد کنیم؛ این ها داروهای معمولی نیستند و در نتیجه با کمبود آن ها مواجه می شویم و برای بیماران مشکل ایجاد می شود.

او می افزاید: بنابراین افرادی که می گویند دارو تحریم نیست، اشتباه می کنند؛ عملا دارو تحریم شده است. دلیل این موضوع آن است که نه تنها امکان انتقال ارز وجود ندارد، بلکه در حوزه حمل ونقل نیز با مشکل مواجه هستیم. در این میان، بیماران قربانی سیاست های یک طرفه تحریم ها شده اند، در حالی که مسوولان می گویند دارو تحریم نیست. این حرف درست است، اما وقتی نقل وانتقال پول و حمل دارو تحریم باشد، چه تفاوتی با تحریم دارو دارد؟ از سوی دیگر، سیستم های بیمه ای نیز به واسطه تحریم ها نمی توانند داروها را بیمه کنند و این مسئله بر مشکلات موجود می افزاید.

عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران در ادامه می گوید: از سوی دیگر، با این که 50 درصد مواد اولیه تولید داروهای داخلی در داخل کشور تولید و بومی سازی شده است، بخش دیگر آن وارداتی است. این مواد اولیه وارداتی نیز درگیر همین مشکلات انتقال ارز هستند و برای خرید آن ها از کشورهای صاحب نام با مشکل مواجهیم؛ به همین دلیل مجبور می شویم مواد اولیه را از کشورهایی مانند هند و برخی دیگر از کشورها وارد کنیم که شاید پوتنسی (قدرت اثر) مواد اولیه کشورهای اروپایی را نداشته باشند و این موضوع کشور را با مشکلاتی در نظام دارویی مواجه می کند.

هادی احمدی در مورد تبعات دیگر اثر تحریم ها بر صنعت دارویی ایران می گوید: علاوه بر این، بحث نوسازی ناوگان داروسازی مطرح است؛ به دلیل تحریم ها، در نوسازی ماشین آلات و به سازی صنعت داروسازی با مشکل روبه رو هستیم و در چند سال اخیر استهلاک ماشین ها بیش از نوسازی آن ها بوده است که زنگ خطری برای آینده و تأثیر آن بر کیفیت دارو محسوب می شود.

او در مورد راه حل نظام سلامت ایران در برابر تحریم ها مطرح می کند: تنها راه حل این مشکل، اجازه انتقال پول است و لازم است مجلس برای کالاها و داروهای اساسی مورد نیاز کشور اقدام کند و سیستم دیپلماسی نیز راهکاری ارائه دهد؛ این موارد کاملاً از اختیار سایرین خارج است.

هادی احمدی می گوید: انجمن داروسازان دو خواسته داشت؛ نخست، با ارسال نامه ای به رییس جمهور درخواست کردیم قرارداد بین داروخانه ها و سازمان های بیمه گر اصلاح شود، یک طرفه نباشد و پرداخت ها نظام مند شود. رییس جمهور نیز برای وزیر بهداشت پی نوشت کردند و دستور دادند که دستورالعملی شفاف برای ساماندهی قرارداد داروخانه ها با بیمه ها و نحوه پرداخت ها دیده و اندیشیده شود و نتیجه گزارش شود، اما تا این لحظه وزیر بهداشت به نامه رییس جمهور پاسخ نداده است. برای این که این نامه بایگانی نشود، به وزیر بهداشت اولتیماتوم دادیم که اگر تا نیمه دی رییس شورای عالی بیمه، که همان وزیر بهداشت آقای ظفرقندی است، به نامه رییس جمهور ترتیب اثر ندهد و قرارداد اصلاح نشود، ما برای جلوگیری از بروز مشکلات کیفری برای داروسازان ناچار به اقدام خواهیم بود.

این مقام در انجمن داروسازی می گوید: نکته این است که از سال گذشته تاکنون حدود 6 همت از چک های داروخانه ها نزد شرکت های پخش دارو برگشت خورده و چندین نفر در زندان هستند و برخی دیگر نیز در فرایند قضایی قرار دارند. سرمایه های ما نزد سازمان های بیمه گر مسدود و بلاک شده و داروخانه ها توان ارائه خدمت ندارند.

او در ادامه در مورد مشکلات کیفری پیش آمده می گوید: برای جلوگیری از تبعات کیفری گفتیم که از شرکت ها به صورت اعتباری خرید کنیم، اما این شرکت های بزرگ متعلق به خود تامین اجتماعی هستند؛ چگونه ممکن است این سازمان پول ما را پرداخت نکند، اما شرکت های وابسته به آن بخواهند دارو را به صورت نقدی بفروشند؟ چرا پولی را که 10 ماه نزد شما مانده است به شرکت های خودتان نمی دهید؟ بهتر است تهاتر انجام شود.

هادی احمدی در مورد محتوای یک طرفه این قرارداد می گوید: این قرارداد باید اصلاح شود، چرا که به شرط تامین اعتبار است؛ این شرط ظالمانه است. شاید دولت نخواهد اعتبار بدهد، اما ما که خدمت ارائه می دهیم، مطالبات خود را می خواهیم. ماده 38 الحاقی مصوب هیئت وزیران تصریح می کند که سازمان های بیمه گر مکلف اند 60 درصد مطالبات مراکز طرف قرارداد را بلافاصله پس از ارائه نسخ که اکنون به صورت آنلاین است همان لحظه پرداخت کنند و 40 درصد باقی مانده را سه ماه بعد بپردازند؛ در صورت تاخیر نیز باید جریمه اوراق مشارکت پرداخت شود.

او با اشاره به خواسته‎ انجمن داروسازان از وزارت بهداشت می گوید: خواسته ما این است که این ماده در قرارداد لحاظ شود و عبارت به شرط تامین اعتبار حذف شود. قرارداد باید دوطرفه باشد و رضایت هر دو طرف را تامین کند، اما قرارداد فعلی یک طرفه است. شورای عالی بیمه 9 عضو دارد که 8 نفر از آن ها دولتی هستند و تنها یک نفر نماینده نظام پزشکی است که رای او تاثیری ندارد.

او در مورد تاثیر این اقدام بر تامین دارو می گوید: نکته دیگر این است که صدور چک یا خرید اعتباری هیچ تاثیری بر خرید دارو توسط بیماران ندارد و تنها می تواند به روند رسیدن دارو به داروخانه ها کمک کند. داروخانه ها گاهی تا سه ماه ذخیره دارویی دارند و می توانند خدمت ارائه دهند.

عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان می گوید: کمبود داروهای خاص به دلیل تحریم هاست و ارتباطی با مشکلات داخلی ندارد و این موضوع شامل داروهای عمومی مورد نیاز همه داروخانه ها نیز می شود.

او در مورد تاثیر تحریم ها بر نظام سلامت جامعه ایران می گوید: به طور کلی، تحریم ها تاثیرات منفی بسیار زیادی بر نظام سلامت ایران گذاشته اند. عدم نوسازی تجهیزات بیمارستانی و داروسازی، عدم ورود مواد اولیه باکیفیت و عدم امکان انتقال پول برای خرید دارو، همگی باعث شده اند در شرایطی قرار بگیریم که نتوانیم عرضه به موقع داشته باشیم و عملاً حوزه سلامت تحت تاثیر قرار گیرد. ادامه این روند مشکلات متعددی ایجاد خواهد کرد؛ به ویژه در حوزه نوسازی صنایع داروسازی که مستهلک شدن تجهیزات کارخانه ها می تواند تولید و کیفیت دارو را تحت تاثیر قرار دهد و در بلندمدت مردم از نظر سلامت آسیب بیشتری ببینند.