صابر گل عنبری در عصر ایران نوشت: ترامپ در هفته های اخیر فشارهای آمریکا علیه ونزوئلا را به طور محسوسی تشدید کرده و این سیاست عملاً به مرحله محاصره کامل دریایی رسیده است. در این مدت، ناظران و تحلیل گران به تفصیل درباره اهداف احتمالی واشنگتن از این رویکرد سخن گفته اند. در مجموع می توان گفت سیاست دولت ترامپ علیه ونزوئلا چند هدف راهبردی را هم زمان در سه سطح منطقه ای، جهانی و خاورمیانه دنبال می کند.

در سطح منطقه ای، هدف نخست پاکسازی حیاط خلوت آمریکا از رژیم ها و نفوذهای خارجی مخالف در حوزه دریای کاراییب، آمریکای جنوبی و مناطق پیرامونی است. از این منظر، اصلا بعید نیست که کشورهایی مانند کوبا نیز در آینده هدف بعدی باشند.

در سطح جهانی، هدف دوم بازگشت آشکار آمریکا به راهبرد تغییر رژیم است. اگرچه واشنگتن در مقاطع مختلف تاریخی چنین رویکردی را دنبال کرده، اما دولت ترامپ برخلاف دولت های پیشین به جای مداخله زمانبر تحت عناوینی چون حقوق بشر و غیره سراغ گزینه نهایی می رود و ظاهرا این سیاست را بی پرده تر در پیش گرفته است.

از این زاویه، اقدامات آمریکا علیه ونزوئلا تنها معطوف به حذف مادورو نیست، بلکه حامل پیام هایی به حکومت های مخالف آمریکا در نقاط مختلف جهان و حتی دولی است که ممکن است با ترامپ هماهنگ نباشند.

همچنین واشنگتن در کنار حذف دولت مادورو و پاکسازی حیاط خلوت خود، آشکارا به منابع نفتی و سرزمین ونزوئلا نیز چشم طمع دارد و اخیرا ترامپ آشکارا به آن اشاره کرد.

این رویکرد، چه از جانب ترامپ و چه پیش تر از سوی پوتین در چهار سال گذشته، نشانه ای از عقب گرد نظم جهانی به دوره استعمار کلاسیک و منطق اشغال و کشورگشایی است. زمانی که ترامپ می بیند رییس جمهور روسیه با حمله به اوکراین بخش هایی از این کشور را اشغال کرده و تنها در صورت پذیرش الحاق این مناطق حاضر به پایان جنگ است، لابد پیش خود می گوید من چرا این کار را نکنم و برای آن هم توجیهاتی مانند مواد مخدر و مقابله با نفوذ دشمنان آمریکا در این منطقه را مطرح کند.

در همین چارچوب، این احتمال نیز وجود دارد که چین در آینده رویکردی مشابه را در قبال تایوان اتخاذ کند. به طور کلی، با احیای الگوی اشغالگری در روابط بین الملل، بعید نیست قدرت های بزرگ دیگر نیز به تدریج به سراغ کشورهای کوچک بروند.

با این حال، راهبرد آمریکا برای تصاحب میادین نفتی ونزوئلا که بزرگ ترین ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارد و بازگرداندن این صنعت به وضعیت پیش از ملی شدن، صرفا تابع منطق اقتصادی یا تجاری ترامپ نیست. پشت این سیاست، اهداف ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیک مهمی نه تنها در منطقه کاراییب، بلکه در خاورمیانه نیز نهفته است. در واقع، آمریکا از طریق کنترل نفت ونزوئلا می کوشد در صورت بروز تحولات غیرمنتظره در خاورمیانه و خلیج فارس، ابزار مؤثری برای کنترل بازار جهانی نفت در اختیار داشته باشد.

بر کسی پوشیده نیست که تاکنون یکی از مهم ترین عوامل بازدارنده آمریکا از ورود به یک جنگ تمام عیار با ایران، نگرانی از پیامدهای منطقه ای آن بر صادرات انرژی و احتمال درگیری میادین نفتی کشورهای نفت خیز منطقه بوده است. از این رو، می توان گفت سلطه بر نفت ونزوئلا یکی از اهداف کلیدی سیاست کنونی دولت ترامپ برای مهار تبعات جهانی هرگونه تنش نظامی گسترده در خاورمیانه بر بازار انرژی است.

حتی اگر وقوع یک جنگ فراگیر در خاورمیانه بعید به نظر برسد، تصاحب منابع نفتی ونزوئلا آزادی عمل قابل توجهی به آمریکا در این منطقه می بخشد. در مجموع می توان گفت که رویکرد واشنگتن علیه ونزوئلا چه به موفقیت بینجامد و چه به شکست به طور مستقیم یا غیرمستقیم پیامدهای خاص و بزرگ خود را در خاورمیانه و خلیج فارس به همراه خواهد داشت.