محمدجواد ظریف، وزیرخارجه سابق کشورمان و بنیانگذار پایاب در مقاله مشترکی با امیرپارسا گرمسیری، دانشجوی دکتری روابط بین الملل در مجله روابط خارجی آمریکا به چگونگی خروج آمریکا و ایران از بن بست هسته ای پرداخته است.

در این متن آماده است: ایران یک میانجی طبیعی است. فرهنگ، تاریخ و موقعیت آن به گونه ای است که می تواند تسهیل کننده گفت وگو میان آسیا و اروپا باشد. ایران می تواند مرکز تجارت، به ویژه برای کشورهای محصور آسیای مرکزی باشد. سرمایه انسانی آن می تواند ایران را شریک بزرگ نوآوری جهانی سازد. شکستن چرخه امنیتی سازی و بازگشت ایران به جایگاه شایسته خود می تواند صلح، توسعه و ثبات را برای دهه های آینده به ارمغان آورد.

متن کامل ترجمه مقاله محمد جواد ظریف و امیرپارسا گرمسیری در مجله روابط خارجی آمریکا را در ادامه می خوانید:

در روابط بین الملل معاصر، امنیت هدفی نیست که کشورها تنها برای خود دنبال کنند؛ بلکه مفهومی است که از آن برای توجیه کنترل، محدودسازی و جهت دهی به رفتار دیگران نیز بهره می گیرند. هنگامی که دانشمندان علوم سیاسی از امنیتی سازی سخن می گویند، به فرآیندی اشاره دارند که طی آن یک مسئله خاص به عنوان تهدیدی وجودی تصویر می شود؛ تهدیدی که به جای رسیدگی از طریق سازوکارهای عادی سیاسی، مستلزم اقدامات فوق العاده و استثنایی معرفی می گردد.

جمهوری اسلامی ایران نمونه ای بسیار روشن از این وضعیت است. طی دو دهه گذشته، اسراییل و ایالات متحده تلاش کرده اند جهان را متقاعد کنند که ایران را نباید یک کشور عادی تلقی کرد، بلکه باید آن را خطر اصلی نظم بین المللی دانست.

نتیجه این تلاش ها، محکومیت های مداوم، تحریم های خردکننده، تهدید به اقدام نظامی و در ماه های اخیر، اجرای عملیات نظامی مستقیم علیه قلمرو ایران—حتی در خلال مذاکرات دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن—بوده است. ایران نیز در واکنش، ناگزیر شده منابع و توجه بیشتری را صرف دفاع کند. همچنین برای نشان دادن این که تسلیم فشار نمی شود، سطح غنی سازی اورانیوم را افزایش دهد.

در نتیجه امنیتی سازی خارجی ایران، در داخل کشور نیز پویشی مشابه ایجاد شده است؛ به گونه ای که در مواجهه با چالش های اجتماعی، رویکردی سختگیرانه تر اتخاذ شده و محدودیت ها افزایش داده شده است.

نتیجه این روند، شکل گیری یک چرخه امنیتی سازی است: چرخه ای خصمانه که در آن ایران و دشمنانش خود را مجبور به اتخاذ سیاست های تهاجمی تر می بینند. این پدیده مشابه معمای امنیت است که در آن افزایش ظرفیت های مادی یک طرف موجب واکنش متقابل دیگری می شود. اما در چرخه امنیتی سازی، نقطه آغاز افزایش مادی قدرت نیست؛ بلکه در حوزه گفتمانی و اقناع عمومی است.

کشور هدف ابتدا به مثابه تهدید تصویر می شود، سپس همان گونه با آن برخورد می گردد، و آن کشور در پاسخ اقداماتی اتخاذ می کند—مانند تقویت توان موشکی یا افزایش غنی سازی—که برای تأیید ادعاهای اولیه مورد استفاده قرار می گیرد. این چرخه، در عمل، پیش گوییِ خودکام بخش ایجاد می کند. کشور امنیتی شده به تدریج از عاملیت و کنشگری مستقل فاصله می گیرد و در سلسله ای از رفتارهای واکنشی گرفتار می شود.

شکستن این چرخه آسان نخواهد بود و مستلزم آن است که قدرت های خارجی حقوق و عزت ایران را به رسمیت بشناسند و دست از اتهامات بی پایه، تهدید و فشار مستمر بر یک تمدن-دولت چند هزارساله بردارند. اما تهران نیز می تواند اقداماتی برای شکستن این چرخه باطل انجام دهد. دولت می تواند با اصلاحات اقتصادی حمایت مردمی را افزایش دهد که توان مذاکراتی اش را نیز قوی تر می کند.

در نهایت، مردم ایران بزرگ ترین سرمایه این کشور در بازدارندگی و مقاومت در برابر تجاوز خارجی بوده اند. تهران می تواند تأکید بر قدرت مادی دفاعی—که اغلب موجب تقویت ادراک تهدید می شود—را تعدیل کرده و به جای آن بر همکاری و هماهنگی، به ویژه در سطح منطقه ای تأکید کند. همچنین می تواند با آژانس بین المللی انرژی اتمی وارد گفت وگوهای صریح شود تا نگرانی های متقابل رفع و مسیر همکاری از سر گرفته شود. افزون بر آن، می تواند برای مدیریت اختلافات با ایالات متحده وارد تعامل شود؛ ابتدا درباره پرونده هسته ای و تحریم ها.

طی بیست سال گذشته، ایران هدف امنیتی سازی شدید از سوی اسراییل و ایالات متحده بوده است. آن دو روایتی ساخته و ترویج کرده اند که ایران را تهدیدی وجودی نه فقط برای منطقه بلکه برای کل جهان معرفی می کند. بنیامین نتانیاهو که حکومت ایران را فرقه ای آخرالزمانی خوانده، در سخنرانی ای در سال 1992 در کنست ادعا کرد: ایران سه تا پنج سال با توان تولید سلاح هسته ای فاصله دارد.

دونالد ترامپ، رییس جمهور پیشین آمریکا، نیز در کنار دیگر توهین های خود، ایران را جایی بسیار شرور نامید. پوچی این ادعاها مانع از آن نشده که آنان این روایت را ادامه دهند و رفتار خصمانه تری در پیش گیرند. ایالات متحده تحریم های اقتصادی استثنایی علیه ایران اعمال کرده است. اسراییل نیز با حمایت واشنگتن زیرساخت های ایران را هدف حملات قرار داده و فرماندهان نظامی، دانشمندان و حتی شهروندان عادی ایران را کشته است.

در نتیجه، ایران به جای پیگیری برنامه های هدفمند خودش، مجبور به اتخاذ سیاست های واکنشی و مقاومتی شده است. در پاسخ به افزایش فشار آمریکا و اسراییل، سطح غنی سازی را به 60 درصد رساند و همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را کاهش داد. پس از حملات مشترک و توجیه ناپذیر آمریکا و اسراییل، بحث هایی میان مردم عادی ایران درباره ضرورت تغییر دکترین دفاعی کشور به سمت سلاح هسته ای مطرح شد. درخواست های بستن تنگه هرمز افزایش یافت.

اگر تجاوز و فشار علیه ایران نمی بود، ایران به همکاری های بی سابقه با آژانس ذیل توافق 2015 ادامه می داد و بر همکاری منطقه ای—که از سال 1985 پیشگام آن بوده—تمرکز می کرد.

امنیتی سازی علیه ایران باعث شکل گیری ذهنیت محاصره شده است؛ ذهنیتی که اغلب به کنترل های اجتماعی سخت تر می انجامد. این کنترل ها شامل محدودیت بر اینترنت و رسانه های اجتماعی و تدابیر نظارتی برای شناسایی جاسوسان و خرابکاران است. اما این تدابیر قادر به حل ریشه های نارضایتی داخلی—مشکلات اقتصادی، فرسایش سرمایه اجتماعی، و شکاف رو به گسترش میان دولت و جامعه—نیست.

با این حال، چنین تدابیری نتیجه تحمیل طولانی مدت ذهنیت محاصره است. در مورد تهران، این امنیتی سازی پیش از همه با صدام حسین آغاز شد—که هشت سال جنگ علیه ایران به راه انداخت—و با خشونت های تجزیه طلبانه و حملات تروریستی گسترده پس از انقلاب ادامه یافت. همچنین با تهدیدها و اجبارهای دائمی آمریکا و اسراییل تداوم یافت. در چنین شرایطی، هر حکومتی غرق در تهدیدهای واقعی و ادراکی نسبت به عزت و استقلال خود می شود.

افزون بر این، تهدیدهای خارجی خود یکی از دلایل اصلی دشواری های ایران است. تهران مجبور شده هزینه بیشتری برای دفاع اختصاص دهد و از توسعه و رفاه بکاهد زیرا عراق، اسراییل و ایالات متحده به آن حمله کرده اند. جنگ اقتصادی آمریکا—از تحریم های فلج کننده باراک اوباما تا کارزار فشار حداکثری ترامپ—به سقوط ارزش ریال، تورم غیرقابل تحمل و فساد ناشی از دور زدن تحریم ها انجامیده است.

اما به جای پذیرش نقش خود در فلاکت مردم ایران، قدرت های خارجی، تصویری گزینشی، اغراق آمیز و سیاسی شده از جمهوری اسلامی به عنوان ناقض حقوق بشر ارائه کرده اند. این امر چرخه امنیتی سازی را تشدید کرده و ظرفیت ایران برای کنشگری مستقل در عرصه جهانی را کاهش داده است.

برای ساختن ایرانی بهتر و جهانی امن تر، تهران و مخالفانش باید راه خروجی برای این چرخه باطل بیابند. روشن است که برخی مسیرها کارایی ندارند. فشار نتوانسته ایران را به تغییر رفتار وادار کند. از سوی دیگر، اقدامات دفاعی ایران—از جمله افزایش غنی سازی—هیچ گاه تهدیدهای متصور را کاهش نداده است. امنیتی سازی در قلمرو ادراک ذهنی عمل می کند، نه ظرفیت مادی. در نتیجه، اقدامات دفاعی هدف، معمولاً روایت نیروهای امنیتی ساز را تقویت می کند.

این امر به ویژه درباره لفاظی های تحریک آمیز صادق است، مانند اظهارات نامسئولانه برخی سیاستمداران ایرانی در دهه 1390 که مدعی بودند ایران چهار پایتخت عربی (دمشق، بغداد، بیروت و صنعا) را کنترل می کند، اظهاراتی که دست نیروهای امنیتی ساز را برای تشدید فشار باز گذاشت.

ممکن است چنین به نظر برسد که تهران در تله ای ناگشودنی افتاده است. اما تجربه نشان می دهد که با دیپلماسی دقیق می توان راه خروج یافت. ایران توانست در نیمه نخست دهه 1390 چرخه امنیتی سازی را از طریق گفت وگو با آمریکا بشکند؛ گفت وگوهایی که به برنامه جامع اقدام مشترک 1394 انجامید، توافقی که تضمین می کرد ایران هرگز به دنبال سلاح هسته ای نرود و در عوض شرایط عادی سازی اقتصادی فراهم شود. این توافق محیط بین المللی ایران را گرچه به صورت موقتی تغییر داد.

شورای امنیت ملل متحد در قطعنامه 2231 اعلام کرد انعقاد برجام تغییر بنیادینی در بررسی این موضوع ایجاد می کند و میل خود برای ساختن رابطه ای جدید با ایران مبتنی بر اجرای برجام را ابراز کرد.

موفقیت ایران در دستیابی به توافق، پیش و بیش از هر چیز، محصول مشارکت گسترده مردم در انتخابات ریاست جمهوری 1392 بود؛ مشارکتی که توهم فروپاشی قریب الوقوع جمهوری اسلامی را در آمریکا و اروپا از بین برد توهمی که از حوادث پس از انتخابات 1388 شکل گرفته بود. انتخابات همچنین به دولت جدید روحانی که تلاش داشت حقوق مردم ایران را نه از طریق تقابل بلکه از مسیر گفت وگو صیانت کند، مشروعیت داخلی بخشید.

بنابراین، شکستن چرخه امنیتی سازی از داخل آغاز شد: با اجماع سازی داخلی. ایران می تواند بار دیگر چنین اجماعی ایجاد کند، اما این امر مستلزم گفت وگوی ملی میان گروه های سیاسی، جریان های اجتماعی و مردم است. خوشبختانه، ایران پلتفرم های مجازیِ ایجادشده توسط سازمان های غیردولتی دارد که شهروندان می توانند شکایات خود درباره سیاست ها و کارگزاران را ثبت کنند و داده های مرتبط با فراگیری این شکایات گردآوری می شود.

دولت باید این گزارش دهی را تشویق کند و دستگاه ها را ملزم به اقدامات اصلاحی سازد. چنین اقدامی سرمایه اجتماعی را افزایش داده و بستر لازم برای سیاست های مقابله با امنیتی سازی را فراهم می کند.

دولت می تواند با بهبود شرایط زندگی، اعتماد عمومی را افزایش دهد. هرچند جنگ اقتصادی آمریکا امکان پیشرفت های کلان اقتصادی را در کوتاه مدت محدود کرده، دولت همچنان می تواند با فساد مبارزه کند، شفافیت را افزایش دهد و رانت های ناشی از دور زدن تحریم ها را مهار کند. این اقدامات نابرابری اجتماعی و اقتصادی را کاهش داده، رضایت عمومی را افزایش می دهد و نیاز به سیاست های امنیتی داخلی را کمتر می کند.

همزمان با اجماع سازی داخلی، تهران می تواند برای بهبود وجهه بین المللی خود تلاش کند. مسئولان باید اقدامات اعتمادساز با محوریت گفت وگو با همسایگان را در اولویت قرار دهند. آنان می توانند ابتکار امید (ابتکار صلح هرمز) را که حسن روحانی پیشنهاد داده بود و به همکاری میان کشورهای منطقه راهبردی تنگه هرمز می پرداخت دنبال کنند.

می توانند بر پیشنهاد موده یعنی تأسیس انجمن گفت وگوی مسلمانان آسیای غربی تأکید کنند تا هشت کشور ساحلی خلیج فارس به همراه مصر، اردن، سوریه و ترکیه از خصومت به گفت وگو گذر کنند. یا پیشنهاد مناره یعنی شبکه خاورمیانه ای پژوهش و پیشرفت هسته ای را پیگیری کنند تا سازوکارهای منطقه ای عدم اشاعه و خلع سلاح هسته ای را پیش ببرد و همزمان از همکاری در استفاده صلح آمیز از فناوری هسته ای میان کشورهای منطقه ای که سلاح هسته ای را رد می کنند حمایت کند.

ایران دارای بیشترین قدرت تجمیعی و منابع انسانی، طبیعی و ژئواستراتژیک منطقه است و منطقی است که در پیشبرد این ابتکارات نقش پیشگام داشته باشد. تهران همچنین باید درک کند که قدرتش می تواند موجب نگرانی دیگران شود؛ بنابراین لازم است از روایت ایران قوی ، که می تواند یک جانبه و تهدیدآمیز تلقی شود، به روایت منطقه قوی گذار کند. مسئولان ایرانی می توانند توان علمی و فرهنگی کشور را نه نشانه سلطه ایران بلکه منبعی برای توسعه مشترک آسیای غربی معرفی کنند.

البته کشورهای منطقه نیز باید نقش خود را ایفا کنند. آنان باید چهره ای که بیش از همه مسئول امنیتی سازی ایران است را منزوی سازند: یعنی نتانیاهو، کسی که جنگ، ناامنی و بحران را لازمه بقای سیاسی خود می داند. این نگرش درست در مقابل خط مشی ایران است که بر اساس اصل دوم قانون اساسی اش بر نفی هرگونه ستمگری و ستم کشی و سلطه گری و سلطه پذیری و استفاده از علوم و فنون و تجارب پیشرفته بشری و تلاش در پیشبرد آن ها که قسط و عدل و استقلال سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و همبستگی ملی را تأمین می کند، بنا شده است.

رفتار اخیر اسراییل فرصت تازه ای برای ایران ایجاد کرده است. جنایات وحشتناک در غزه باعث نفرت جهانی و عبور وجدان ها از مرزهای ایدئولوژیک شده است. و معدود دولت هایی بوده اند که مانند ایران با ثبات از فلسطینیان دفاع و رفتار اسراییل را محکوم کرده باشند. تهران می تواند با سازمان های بین المللی از جمله سازمان ملل متحد و دیوان بین المللی دادگستری برای ایجاد همدلی جهانی و اجماع علیه آپارتاید، نسل کشی و تجاوز همکاری کند. چنین اقدامی می تواند امنیتی سازی ایران را خنثی یا حتی معکوس کند. چگونه می توان ایران را با اتهام اشاعه هسته ای امنیتی کرد، در حالی که مدعی اصلی این اتهام، رژیمی دارای زرادخانه غیرقانونی هسته ای است؟

برای ایران منطقه همواره اولویت است، اما تهران باید روابط خود را در سایر حوزه ها نیز تعمیق بخشد. این امر شامل همکاری نزدیک با روسیه است. هماهنگی با چین که قدرت بزرگ رو به خیزش است، ضرورتی گریزناپذیر است. اما تهران همچنین از بهبود روابط با اروپا و مدیریت اختلافات با آمریکا سود خواهد برد. این امر کمک می کند ایران شریک جدی، برابر و بلندمدت روسیه و چین باشد، نه اینکه صرفاً از سر ناچاری به آنان روی آورد.

مدیریت اختلافات با آمریکا ممکن است برای شکستن چرخه امنیتی سازی ضروری باشد. هیچ دولتی، جز رژیم اسراییل، به اندازه واشنگتن برای انزوای ایران تلاش نکرده است. (هرچند هیچ کس مانند اسراییل آمریکا را به خصومت با ایران وادار نکرده است.) بنابراین مناسب است تهران احتمال گفت وگوی مستقیم و از جایگاه برابر با واشنگتن را بررسی کند.

البته انتظارات باید مدیریت شود؛ هدف چنین مذاکراتی نمی تواند بازگشت به روابط دوستانه باشد. اختلافات هویتی و ایدئولوژیک بنیادی میان طرفین وجود دارد: برای واشنگتن، ماهیت ساختار سیاسی انقلابی ایران و موضع آن در قبال اسراییل؛ برای تهران، حمایت کورکورانه آمریکا از اسراییل و حضور جهانی آمریکا. اما با توافق برای توافق نداشتن در این حوزه های ایدئولوژیک، می توان مانع از تبدیل آن ها به بحران شد. طرفین همچنین می توانند بسیاری از اختلافات سیاسی را با بده بستان حل کنند.

در صدر این موضوعات، برنامه هسته ای ایران و تحریم های آمریکا قرار دارد، همان گره ای که برجام برای گشودن آن طراحی شده بود. آمریکا باید بپذیرد که قادر نیست ظرفیت های بومی ایران را نابود کند؛ این ظرفیت ها قابل بازسازی اند.

اما طرفین می توانند بر دو هدف مشترک توافق کنند: ایران هرگز نباید سلاح هسته ای تولید کند، و آمریکا هرگز نباید علیه ایران اقدام به جنگ نظامی یا اقتصادی کند. در این چارچوب، ایران می تواند شفافیت، محدودیت غنی سازی و حتی سازوکار منطقه ای، مانند کنسرسیوم غنی سازی، پیشنهاد دهد و آمریکا نیز تحریم های خود و تحریم های ملل متحد را لغو کند.

ایران می تواند با همکاری مناسب با آژانس زمینه توافق را تسهیل کند. نگرانی ایران این است که اطلاعات در اختیار آژانس برای هدف گیری نظامی استفاده شود. اظهارات مدیرکل آژانس در ژوئن مبنی بر اینکه تهران به پرسش های آژانس پاسخ نداده یا پاسخ فنی معتبر ارائه نکرده نیز به سرعت توسط اسراییل برای توجیه حملات مورد سوءاستفاده قرار گرفت.

ایران حق دارد آژانس را به رعایت دقیق رویه ها و موازین رفتاری در بی طرفی، انصاف، محرمانگی و حساسیت نسبت به امنیت ملی ملزم بداند. اما اگر این نگرانی ها مدیریت شود، باید فایده همکاری از هزینه آن بیشتر باشد. شفافیت با آژانس می باید از انتشار روایت های امنیتی ساز جلوگیری کرده و راه توافق سیاسی با آمریکا را هموار کند.

اگر تهران و واشنگتن بتوانند نسخه به روزشده ای از برجام را اجرا کنند، شاید قادر شوند موضوعات دشوار دیگر مانند امنیت منطقه ای، کنترل تسلیحات و مبارزه با تروریسم را نیز مدیریت کنند. برای نمونه، ایران ممکن است بپذیرد که به آمریکا یا متحدانش حمله نخواهد کرد و در مقابل، تعهد مشابه دریافت کند. ایران ممکن است بپذیرد از توان نظامی خود جز در دفاع مشروع در برابر حمله نظامی استفاده نکند و طرف مقابل نیز تعهد مشابهی بدهد.

اما آمریکا باید نگرانی های امنیتی ایران، از جمله حضور تهدیدآمیز خود در پیرامون ایران و سیل بی سابقه تسلیحات پیشرفته آمریکایی در منطقه، را برظرف کند. با وجود ادعاهای آمریکا درباره توان مندی های دفاعی ایران، تهران در مقیاس واقعی، سرانه و سهم از تولید ناخالص داخلی، کسری از هزینه نظامی متحدان آمریکا در منطقه را خرج می کند.

تهران و واشنگتن همچنین ممکن است دریابند که می توانند در حوزه هایی به صورت عملی به یکدیگر کمک کنند. ایران شبکه ای گسترده از دانشگاه ها، جمعیتی تحصیل کرده و بخش خصوصی پویا با پیوندهای تاریخی به بازارهای جهانی دارد. ایران یکی از پایدارترین و سودآورترین اقتصادهای دست نخورده جهان است. بنابراین دو کشور می توانند در موضوعات علمی و فناورانه همکاری کنند.

همچنین ممکن است حوزه هایی برای هماهنگی کوتاه مدت سیاست خارجی پدید آید. تهران و واشنگتن با وجود اختلافات راهبردی، در دهه های اخیر در افغانستان، عراق و مقابله با داعش همکاری کرده اند. امروز نیز با چالش های مشترک در زمینه افراط گرایی و تهدیدهایی که متوجه آزادی دریانوردی است مواجه اند که می تواند عرصه ای برای جلوگیری از درگیری یا حتی همکاری محدود باشد. مبارزه با قاچاق بین المللی مواد مخدر نیز زمینه همکاری است.

ایران که در مسیر ترانزیت مواد مخدر افغانستان قرار دارد، هزینه انسانی و مالی سنگینی پرداخته و هزاران نفر از نیروهای انتظامی خود را از دست داده است. هماهنگی آرام، از اشتراک اطلاعات تا حمایت فنی، می تواند بدون نیاز به هم سویی سیاسی در مباحث ایدئولوژیک، یک تهدید مشترک امنیتی را کاهش دهد.

چرخه امنیتی سازی، ایران، منطقه و کشورهای ناتو، به ویژه آمریکا، را در وضعیتی پیچیده و خود افزا قرار داده است. اقدامات دفاعی و واکنشی ایران نه تنها تهدید را کاهش نداده بلکه ادراک امنیتی درباره ایران را تشدید کرده و روایت خطرناک بودن تهران را تثبیت کرده است. شکستن این چرخه برای تهران ضرورتی حیاتی است. تصور اینکه ایران تهدیدی وجودی باشد، به طور کامل نادرست است؛ اما این تصور برای ایرانیان تهدید وجودی ایجاد کرده است، چنان که حملات خرداد ماه به وضوح نشان داد.

گریز از امنیتی سازی نیازمند مجموعه ای از راهبردهای هم زمان، جامع و هماهنگ است: دیپلماسی فعال منطقه ای و جهانی، اصلاحات داخلی، اقدامات اعتمادساز داخلی و خارجی، بازگشت به قدرت انگیزشی انقلاب اسلامی، تقویت غیرتحریک آمیز توان دفاعی، و تغییر شیوه تبلیغات راهبردی.

در عین حال، شکستن چرخه امنیتی سازی برای آمریکا و اروپا نیز حیاتی است. آنان باید با ایران نه به عنوان تهدید بلکه شریک بالقوه تعامل کنند. این کار به نفع خود آن هاست. واشنگتن و اروپا با گرفتار شدن در گفتمان جنگی و امنیتی علیه ایران، تنش های منطقه ای و جهانی را افزایش داده اند بدون آنکه هیچ یک از اهداف اعلام شده خود را محقق کنند. منفعت آن ها در احترام به استقلال، عزت و حقوق مشروع ایران و تمرکز بر عامل اصلی بی ثباتی منطقه، یعنی رفتار غیرقانونی و غیرانسانی اسراییل است.

ایران یک میانجی طبیعی است. فرهنگ، تاریخ و موقعیت آن به گونه ای است که می تواند تسهیل کننده گفت وگو میان آسیا و اروپا باشد. ایران می تواند مرکز تجارت، به ویژه برای کشورهای محصور آسیای مرکزی باشد. سرمایه انسانی آن می تواند ایران را شریک بزرگ نوآوری جهانی سازد. شکستن چرخه امنیتی سازی و بازگشت ایران به جایگاه شایسته خود می تواند صلح، توسعه و ثبات را برای دهه های آینده به ارمغان آورد.