فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، پتنت APPARATUS AND METHOD FOR PRODUCING NANOEMULSIONS با شماره ثبت US 12365525B2 توسط حامد اهری، همکار مدعو فرهنگستان علوم، استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، به همراه سید امیرعلی انوار، سارا اله یاری بیک، مریم عطایی و لیلا گلستان از دانشیاران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، مهدی رحیمیان پژوهشگر علوم و صنایع غذایی، فرشته صحرایی رزیدنت دکتری علوم و صنایع غذایی و سیما مرادی پژوهشگر علوم و صنایع غذایی، به ثبت رسیده است.

به گزارش ایرنا، این پتنت به ارائه روشی نوین برای تهیه نانوامولسیون گل محمدی (Rosa damascene) می پردازد؛ گیاهی با واریته های متعدد در مناطق مختلف کشور از جمله همدان، احمدآباد مستوفی و قمصر کاشان که اسانس آن پس از زعفران، به عنوان طلای مایع از جایگاه ویژه ای در صادرات محصولات آرایشی، بهداشتی و پزشکی برخوردار است. از این گیاه، دو نوع اسانس اصلی استخراج می شود که هر یک کاربردهای تخصصی خود را دارند.

در این فناوری، استخراج اسانس به روش مرسوم کلونجر انجام نشده و از ست ارتقایافته تقطیر با بخار (Steam Distillation) به همراه حمام اولتراسونیک استفاده شده است که موجب افزایش راندمان اسانس دهی تا حدود 1.5 برابر می شود. اسانس حاصل به دلیل ارزش اقتصادی بالا، در تولید فرآورده های آرایشی و بهداشتی، عطر و ادکلن کاربرد دارد و بخش های پیشین استخراج نیز در تهیه گلاب و سایر فرآورده های غذایی و مصارف گوارشی مورد استفاده قرار می گیرد.

پس از بهینه سازی فرایند استخراج، اسانس با بهره گیری از هموژنایزر اولتراسونیک و همچنین ست بیورآکتور ـ که به منظور افزایش حجم اسانس دهی گیاه طراحی شده است ـ به نانوامولسیون تبدیل می شود. ضریب تبدیل این فرآیند، بسته به نوع واریته گیاهی و هدف کاربرد، در حدود 5 تا 8 برابر گزارش شده و محصول نهایی با حفظ ترکیبات زیست فعال موجود در ماده اولیه، از جمله اوژنول، سیترونلول، ژرانیول و فارنزول، از زیست دسترس پذیری بالایی برخوردار است.

این پتنت در ادامه چندین رساله دکتری، پایان نامه کارشناسی ارشد و شش پتنت پیشین در حوزه نانوامولسیون گیاهان دارویی کاربردی در علوم و مهندسی صنایع غذایی و در چارچوب فعالیت های آزمایشگاه فناوری نانو (تحقیقات اولتراسونیک) به ثبت رسیده است؛ آزمایشگاهی که به عنوان تنها آزمایشگاه آکردیته وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور در زمینه نانوامولسیون زعفران شناخته می شود.

آزمایشگاه مذکور در سال 1402 میزبان بازدید رؤسای گروه ها و شاخه های علمی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران بود. در این بازدید، اعضای فرهنگستان علوم از جمله گیتی کریم، محمدقلی نادعلیان، فرهنگ ساسانی، سیدمحمدمهدی کیایی، افشین آخوندزاده، غلامرضا نیکبخت بروجنی، آراسب دباغ مقدم و عباسعلی مطلبی مغانجوقی از بخش های مختلف این آزمایشگاه بازدید کردند.