فرارو- مارک چمپیون، تحلیلگر ارشد مسائل اروپا و ستون نویس بلومبرگ

به نقل از بلومبرگ، در نهایت، اروپا بدون برگزاری یک نشست ماراتنی دیگر تصمیم گرفت چگونه هزینه های اوکراین را تأمین کند. آلمان و کمیسیون اروپا نتوانستند بلژیک را مجبور کنند که با استفاده از 200 میلیارد یورو دارایی های بلوکه شده روسیه موافقت کند. بنابراین، اتحادیه اروپا به سراغ گرفتن 90 میلیارد یورو وام رفت؛ پولی که فقط برای دو سال دیگرِ دفاع اوکراین کافی است، آن هم اگر بقیه کشورها و نهادهای بین المللی بیش از 50 میلیارد یوروی باقی مانده را فراهم کنند.

این اتفاق، با توجه به سابقه فشارهای آلمان در اروپا، نشان می دهد اتحادیه اروپا چه محدودیت های بازدارنده ای دارد. اگر این چارچوب ها وجود نداشت، احتمالاً فریدریش مرتس می توانست نظر خود را به بقیه تحمیل کند. البته مرتس هنوز می توانست با رأی اکثریت، مخالفت بلژیک را کنار بزند، اما این کار خطر ازهم پاشیدن اتحادیه را بالا می برد. او و اورزولا فون درلاین حاضر نشدند چنین خطری را بپذیرند؛ مخصوصاً وقتی ایتالیا و فرانسه هم با حمایت از کشاورزان ناراضیِ مخالف توافق مرکوسور، اوضاع را پیچیده تر کرده بودند. وقتی ویکتور اوربان اعلام کرد که حاضر است وتوی مجارستان درباره انتشار اوراق قرضه مشترک برای اوکراین را بردارد، تصمیم نهایی عملاً گرفته شد: انتخاب ساده ترین راه یعنی پرداخت هزینه ها از جیب شهروندان اروپایی نه از دارایی های روسیه.

این تصمیم، با همه ضعف هایش، بدترین نتیجه ممکن نبود. بدترین حالت این بود که اتحادیه اروپا دوباره یک نشست بی نتیجه برگزار کند؛ هیچ پولی برای اوکراین کنار نگذارد و اوکراین وقتی منابعش در نیمه اول 2026 تمام شد، عملاً بی دفاع بماند. اما راه حلی که الان انتخاب شده فقط حداقلِ حداقل است؛ آن هم برای اتحادیه ای که به یک ستون فقرات ژئوپلیتیکی قوی تر نیاز فوری دارد.

اتحادیه اروپا برای حفظ صلح در داخل خود، بخشی از حاکمیت کشورها را با هم شریک کرده و روی قانون مداری سخت گیرانه تکیه دارد. این ویژگی ها داخل اروپا مفید است، اما وقتی پای قدرت های بیرونی وسط باشد که هیچ قانونی را به رسمیت نمی شناسند، همین قواعد می تواند به دست وپای اروپا زنجیر شود. نشست روز پنج شنبه دقیقاً همین را نشان داد: اتحادیه اروپا هنوز نمی تواند مثل یک قدرت بزرگ عمل کند؛ یعنی نتوانسته منافع جمعی اش را در برابر چین، روسیه و حتی آمریکا با قدرت پیش ببرد. گرگوار روس از چتم هاوس هم همین نکته را می گوید: پیدا شدن راهی برای تأمین مالی اوکراین مثبت است، اما این توافق در پایین ترین سطح ممکن شکل گرفته است. به گفته او، رهبران اروپا از نظر سیاسی ضعیف اند و در جهانی گرفتار شده اند که قواعد قدیمی دیگر در آن جواب نمی دهد.

این تصمیم به پوتین می گوید که لازم نیست برای رسیدن به آتش بس کوتاه بیاید. اگر جنگ را ادامه دهد، می تواند بیشتر از اراده سیاسی اروپا دوام بیاورد و در نتیجه، توان اوکراین برای جنگیدن را از بین ببرد. در اقتصادی که رشد پایینی دارد و در آن احزاب راست افراطیِ نزدیک به روسیه در نظرسنجی ها بالا آمده اند، هیچ تضمینی وجود ندارد که بعد از تمام شدن این وام، کمک های بزرگ دیگری فراهم شود. به گفته بلومبرگ اکونومیکس، اگر جنگ ادامه پیدا کند، بحران بعدی در پایان سال 2027 رخ می دهد؛ سالی خطرناک، به خصوص اگر در فرانسه یک رییس جمهور پوپولیست به قدرت برسد.

در عین حال، پیام روشنی نه فقط به پوتین، بلکه به دونالد ترامپ هم داده می شود: اروپا وقتی تهدید می شود، عقب می نشیند. روسیه گفته بود اگر بلژیک پول را بلوکه کند، تلافی می کند؛ و با توجه به اینکه مسکو همین حالا هم درگیر جنگ ترکیبی علیه اروپا است، احتمال عملی شدن این تهدید بالا بود. اما قدرت یعنی توان بازدارندگی و اروپا چنین توانی ندارد. به همین دلیل اروپا در برابر آمریکا کوتاه آمد و یک توافق تجاری بد را پذیرفت، در حالی که چین مقاومت کرد و برنده شد؛ و به همین دلیل هم فریدریش مرتس این هفته در بروکسل شکست خورد.

ماجرای دارایی های بلوکه شده روسیه هنوز تمام نشده است. ترامپ به دنبال سهمی از این پول ها بود و همچنان می تواند امیدوار باشد که به آن برسد؛ حتی اگر اروپایی ها فعلاً این منابع را قفل کرده باشند، چون اگر تحت فشار قرار بگیرند، ممکن است دوباره عقب نشینی کنند.

اتحادیه اروپا حالا به سختی دارد یاد می گیرد که توان واقعی اش تا کجا است. البته باید منصف بود: فریدریش مرتس حاضر شد ریسک کند و سرمایه سیاسی اش را برای حمایت از اوکراین خرج کند؛ اوکراینی که دست کم این امید را دارد پس از پایان جنگ، برای بازسازی از ذخایر توقیف شده بانک مرکزی روسیه استفاده کند. مرتس همچنین نشان داده که حاضر است در حرف، هم مقابل ترامپ بایستد و هم مقابل پوتین.

با این حال، جنگ هنوز تمام نشده است. هرچند احتمال آن کم است، اما همچنان ممکن است آمریکا پیش از آن که اوکراین از نظر پول و نیروی انسانی به بن بست برسد، کاری انجام دهد که محاسبات پوتین را تغییر دهد. اما یک سناریو حالا بسیار دور از دسترس تر شده است: اینکه اروپا بتواند خلأ مالی و سیاسیِ حمایت از اوکراین را به تنهایی پر کند.