جنگنده نسل ششم تمپست است که اکنون در قالب یک ابتکار مشترک بین المللی با نام برنامه جهانی هوایی رزمی (GCAP) توسعه می یابد، می تواند توازن قدرت هوایی را در دهه های آینده تغییر دهد.

برنامه جهانی هوایی رزمی (GCAP) نتیجه همکاری سه کشور بریتانیا، ژاپن و ایتالیا است؛ کشورهایی که تصمیم گرفته اند منابع صنعتی، فناوری و مالی خود را برای ساخت یک جنگنده کاملاً جدید و پیشرفته تجمیع کنند. هدف نهایی این برنامه، ورود یک پلتفرم رزمی نسل ششم به خدمت عملیاتی تا اواسط دهه 2030 میلادی است. جنگنده ای که نه تنها جایگزین هواپیماهای قدیمی تر می شود، بلکه فراتر از توانمندی های نسل پنجم عمل خواهد کرد.

پروژه تمپست نخستین بار در سال 2018 به عنوان ابتکار ملی بریتانیا معرفی شد. هدف لندن از این برنامه، حفظ جایگاه خود در صنعت هوافضای نظامی و جلوگیری از وابستگی کامل به پروژه های آمریکایی بود. با این حال، توسعه یک جنگنده نسل ششم به تنهایی هزینه ها و ریسک های فنی بسیار بالایی داشت.

در دسامبر 2022، بریتانیا تصمیم گرفت مسیر پروژه را تغییر دهد. در نتیجه، برنامه های جداگانه بریتانیا و ژاپن با مشارکت ایتالیا ادغام شدند و پروژه ای جدید با نام GCAP شکل گرفت. از این نقطه به بعد، تمپست دیگر صرفاً یک جنگنده بریتانیایی نبود، بلکه به ستون فقرات یک برنامه چندملیتی تبدیل شد.

بر اساس اطلاعات منتشرشده، GCAP صرفاً یک هواپیمای سریع تر یا رادارگریزتر نیست. این جنگنده قرار است نماینده یک سیستم رزمی هوایی باشد، نه فقط یک پلتفرم پرنده.

این ویژگی ها نشان می دهد GCAP برای جنگ های شبکه محور آینده طراحی شده است. نبردهایی که در آن ها سرعت پردازش اطلاعات و هماهنگی بین سامانه ها، حتی از مانورپذیری کلاسیک هم مهم تر است.

طبق برنامه رسمی، نمونه نمایشی پروازی جنگنده GCAP باید تا سال 2027 به آسمان برود. این مرحله برای آزمایش فناوری های کلیدی، طراحی بدنه و سامانه های پروازی حیاتی است. پس از آن، انتظار می رود نسخه های عملیاتی در دهه 2030 آماده شوند و حوالی سال 2035 وارد خدمت شوند.

GCAP تنها یک پروژه تسلیحاتی نیست؛ بلکه پیامی ژئوپلیتیکی نیز در خود دارد. این برنامه نشان می دهد اروپا و ژاپن به دنبال استقلال راهبردی بیشتر در حوزه قدرت هوایی هستند و نمی خواهند آینده نیروی هوایی خود را صرفاً به پروژه های آمریکایی گره بزنند.

در همین حال، مشکلات و اختلافات سیاسی در پروژه رقیب اروپایی یعنی FCAS باعث شده GCAP به عنوان گزینه ای منسجم تر و سریع تر دیده شود. اگر این پروژه طبق برنامه پیش برود، می تواند به یکی از مهم ترین جنگنده های صادراتی دهه های آینده نیز تبدیل شود.