علی ربیعی، دستیار اجتماعی رییس جمهور، در اعتماد نوشت: شب یلدا، در حافظه تاریخی ایرانیان، صرفاً یک مناسبت آیینی یا یک جشن فصلی نیست؛ بلکه نماد پایداری اجتماعی و ترجمان فرهنگی امید در مواجهه با تاریکی های ممتد است.

در منطق تمدنی ایران، یلدا یادآور این گزاره بنیادین است که حتی در طولانی ترین شب ها نیز می توان به طلوع ایمان داشت؛ ایمانی که نه در انتظار منفعلانه، بلکه در کنش جمعی، همدلی و باهم بودن معنا پیدا می کند.

ایرانیان در طول تاریخ، بارها با شب های طولانی تری از یلدا مواجه شده اند؛ شب هایی آمیخته با قحطی، جنگ، ناامنی، تحریم و بحران های اجتماعی. با این حال، آنچه امکان عبور از این دوره ها را فراهم کرده، نه صرفاً منابع مادی، بلکه برخورداری از سرمایه ای فرهنگی بوده است که امید را بازتولید و پیوندهای اجتماعی را حفظ کرده است.

یلدا، یکی از نمادهای برجسته این سرمایه فرهنگی است. در این چارچوب، برف و باران در فرهنگ ایرانی صرفاً پدیده های طبیعی نیستند؛ برف، نشانه انسداد و توقف تلقی نمی شود، بلکه وعده زایش و پالایش است و باران، حتی اگر سرد و سنگین باشد، پیام آور تداوم زندگی است.

جامعه ایرانی نیز بارها با چنین منطق فرهنگی ای، خود را از دل بحران ها بازسازی کرده است. یلدا در جوهره خود، تمرین باهم بودن است؛ تمرینی که در شرایط امروز، بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز داریم. جامعه ای که با افزایش شکاف های اجتماعی، فرسایش اعتماد عمومی و کاهش شادی جمعی مواجه است، بدون بازسازی پیوندهای انسانی و تقویت همدلی، قادر به عبور ایمن از بحران ها نخواهد بود. آیین هایی چون یلدا، اگر به درستی فهم و پاس داشته شوند، می توانند نقش ترمیم کننده در این فرآیند ایفا کنند.

با این حال، تقلیل یلدا به یک آیین مناسبت تقویمی، نادیده گرفتن کارکرد اجتماعی آن است. یلدا تنها کنار سفره ها معنا نمی یابد؛ یلدا آنجاست که کودکی در حاشیه شهر، در اتاقی سرد، چشم انتظار دستی گرم است؛ آنجاست که مادری در سکوت، فقدان ها را تاب می آورد. و آنجاست که انسان هایی، بی پناه تر از سرما، از دایره دیده شدن اجتماعی خارج شده اند.

حذف این واقعیت ها، به معنای تهی سازی یلدا از معنای اخلاقی و اجتماعی آن است. اگر شادی، صرفاً تجربه ای فردی باقی بماند و قابلیت تقسیم نداشته باشد، به سرعت فرسوده می شود. امید نیز، اگر به بخشی از جامعه محدود شود، پایدار نخواهد ماند.

یلدا، ما را به این درک می رساند که شادی اصیل، شادی قابل تسری است و امید ماندگار، امیدی است که همه را در بر بگیرد. در این شب بلند، اندیشیدن به فردای روشن تر، نه یک آرزو، بلکه ضرورتی اجتماعی است؛ فردایی که با طولانی تر شدن روزها، نماد امکان گشایش، بازسازی اعتماد و ترمیم پیوندهای انسانی است. جامعه ای که خود را باور کند، می تواند از دل دشواری ها عبور کند، مشروط بر آنکه همدلی و مسوولیت اجتماعی را به حاشیه نراند.

یلدا می گذرد، اما آنچه باید باقی بماند، امید به آینده، همدلی اجتماعی و احساس مسوولیت متقابل ما نسبت به یکدیگر است. اینها همان عناصری هستند که می توانند گذر از شب های سرد را به صبحی روشن برای ایران و همه فرزندانش ممکن سازند.