فرارو-اخیرا گروسی در اظهارنظری گفته است بدون توافق با ایران، سایه شمشیر داموکلس پابرجاست. این در حالی است که عراقچی تأکید کرده آژانس فاقد پروتکل های لازم برای بازرسی از مراکز مورد تهاجم است و تا زمان تعیین چارچوب های جدید برای مقابله با تهدیدات ایمنی و امنیتی، امکان بازرسی وجود ندارد.

به گزارش فرارو، دکتر رحمن قهرمان پور، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی و روابط بین الملل در گفت و گو با فرارو، پالس های موجود درباره مذاکرات، مسائل هسته ای و احتمالات پیش رو را مورد بررسی قرار داده است:

رحمان قهرمان پور به فرارو گفت: آژانس بیشتر تابع تحولات سیاسی است تا این که ماجرا برعکس باشد. مذاکره ما منوط به توافق با آژانس نیست. روابط ما همیشه افت و خیزهای در شرایط مختلف داشته اما هرگاه دو کشور ایران و آمریکا اراده سیاسی خود را بر این موضوع گذاشته اند که مذاکره کنند، آژانس نتوانسته یا نمی تواند مانع شود. اما این موضوع که چرا آژانس بر بازدید از این سه مرکز اصرار دارد، بسیار مهم است.

وی افزود: گروسی اعلام کرده ما به مراکزی که بمباران نشده دسترسی داریم. یعنی راستی آزمایی و فعالیت های متداول آژانس در حال انجام است. اما ایران اجازه بازرسی از سه مرکز آسیب دیده نطنز، فوردو و اصفهان را نمی دهد. آقای عراقچی در گفتگو با خبرگزاری ژاپن گفت که چون به سه مرکز هسته ای ما حمله شده، پروتکل و دستورالعمل بازرسی از این سه مرکز باید متفاوت باشد. البته آژانس چنین چیزی را نپذیرفته ولی به نظر می رسد توافق مصر در همین چارچوب بود.

این تحلیلگر ارشد سیاست خارجی در ادامه گفت: دغدغه ایران این است که یک ساز و کار جدید بازرسی برای این سه مرکز تهیه شود که طبیعتا با بازرسی عادی از این مراکز متفاوت است. این مسئله در آژانس مسبوق به سابقه است. برای مثال از حدود یک سال پیش، آژانس مشغول تهیه پروتکلی برای بازرسی از فعالیت های برزیل و استرالیا درمورد زیردریایی های هسته ای است. بنابراین درخواست ایران مبنای حقوقی دارد. آژانس هم حداقل درباره برزیل و استرالیا پذیرفته که یک ساز و کار متفاوتی اتخاذ کند.

وی افزود: اما درباره سایت هایی که پیش از این در دیگر نقاط جهان بمباران شده اند، مثل دیرالزور سوریه در سال 2005 یا سایت اوسیراک عراق در سال 1980، آژانس نپذیرفته که ار مراکز بمباران شده به شکل ویژه یا با محدودیت بیشتر بازرسی کند. باید دید پیشنهاد ایران مورد پذیرش آژانس قرار می گیرد یا نه. فعلا، ایران این موضوع را نپذیرفته است.تفسیر ایران این است که توافق قاهره به این معنا بوده که آژانس پذیرفته با ساز و کار جدیدی در فوردو و نطنز و اصفهان وارد شود. افزون بر این اختلاف نظر حقوقی، سرنوشت 440 کیلوگرم اورانیوم 60 درصد، برای آژانس، اروپا، آمریکا و اسراییل بسیار مهم است. بنابراین ایران سعی می کند بدون گرفتن امتیازی بزرگ، زیر بار نرود. یعنی یک امتیاز بگیرد و سپس امتیازی بدهد.

این تحلیلگر امور بین الملل در ادامه تاکید کرد: ایران می خواهد دور جدید مذاکرات را شروع کند. مشروط بر این که همانطور که آقای عراقچی هم اخیرا گفته آمریکا هم شرط غنی سازی ایران را بپذیرد و بعد ایران توافق قاهره را انجام دهد. اما نمیدانیم که این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. اگر طرف مقابل امتیاز ندهد، تجربه نشان داده که ایران معمولا سعی می کند یک راه حل میانه پیدا کند که آژانس وارد فضای تنش با ایران نشود چون مجددا در ماه مارس (حدود 3 ماه دیگر) جلسه فصلی شورای حکام برگزار می شود و ممکن است این بار اروپایی ها بخواهند پرونده را به شورای امنیت بفرستند تا فشارها را بر ایران افزایش دهند. حدس من این است که ایران یک راه حل میانه پیدا می کند.

وی افزود: این را در نظر داشته باشیم که طرف مقابل در مورد آژانس حساسیتی نداشته و ایران هر اندازه همکاری کرده، استقبال شده است. تنها منبع آن ها هم آژانس نیست. نهادهای جاسوسی و منابع دیگری هم برای جاسوسی و کسب اطلاعات دارند. در 23 خرداد هم معلوم شد که آن ها حتی از مکان هایی که مورد بازدید آژانس نبود اطلاعات داشتند. یا حتی از طریق تصاویر ماهواره ای به اطلاعاتی دست پیدا می کنند. اهمیت آژانس در این است که یک نهاد فنی است و اعتبار و مشروعیت دارد. بازرسان آژانس با چشم خود هرچه حدس زده می شود، می بینند و این مهم است. به رغم پیشرفت های تکنولوژیک همچنان نظر نیروی انسانی مهم است. بنابراین، اگر ایران راه حل میانه ای پیدا کند، آمریکا و اروپا هم استقبال می کنند.