فرارو- در سال 2025 بیشترین سر و صدا را دونالد ترامپ به راه انداخت. او با صدور تعداد زیادی فرمان اجرایی، یکی پس از دیگری به نهادها و موضوعات مختلف حمله کرد. ترامپ با کمک ایلان ماسک تلاش کرد دستگاه اداری دولت فدرال را از هم بپاشد. او در روزی که روز رهایی نامیده شد، قواعد تجارت را از نو تعیین کرد. در سیاست جهانی هم رفتاری دوگانه داشت: از یک سو حرف از تحمیل صلح می زد و از سوی دیگر تهدید به جنگ می کرد.

به نقل از نشریه اکونومیست، اما در نهایت، کسی که بیشترین سود را برد شی جین پینگ بود. چین در این سال نشان داد تلاش ترامپ برای فشار آوردن با تعرفه ها و وادار کردن طرف مقابل به نمایش تسلیم کارساز نیست. شی با تغییر دادن بازی، این نکته را تبیین کرد که آمریکا در عمل چقدر به سیاست های چین وابسته است. به همین دلیل، در این دور از رقابت ابرقدرت ها برای برتری در قرن بیست ویکم، نتیجه به سود چین رقم خورد.

سال 2025 همچنین نشان داد چین چه اهرم های صنعتی قدرتمندی در اختیار دارد. سهم چین از ارزش افزودهٔ تولید صنعتیِ جهان بیش از یک سوم است و همین موضوع به آن اجازه می دهد زنجیره های تأمین جهانی را خیلی سریع و حتی یک شبه دچار اختلال کند. در فناوری های سبز هم نقش چین بسیار پررنگ است؛ شرکت های چینی بین 60 تا 80 درصدِ مواد، قطعات و محصولات نهاییِ مربوط به پنل های خورشیدی، توربین های بادی و خودروهای برقی را تأمین می کنند. دیپ سیک هم نشان داد چین، با وجود تلاش های آمریکا برای کند کردنش، در هوش مصنوعی چه توانایی هایی دارد. در صنعت دارو نیز شرکت های چینی حالا تقریباً به اندازهٔ شرکت های آمریکایی کارآزمایی بالینی انجام می دهند و حتی سریع تر پیش می روند. اگر دو دهه پیش شرکت های غربی برای استفاده از نیروی تولید ارزان و بازار بزرگ به چین سرمایه می بردند، امروز آزمایشگاه هایشان را همان جا می سازند.

در سال 2025 شی جین پینگ نشان داد که برتریِ چین را فقط برای پول سازی نمی خواهد، بلکه می خواهد از آن قدرت هم بسازد. محدود کردن صادرات عناصر نادر خاکی، یک نمونهٔ واضح است: چین می تواند وابستگیِ کشورهای دیگر را به یک ابزار فشار و حتی سلاح تبدیل کند. گزارش این ماهِ مؤسسه سیاست گذاری راهبردی استرالیا هم می گوید چین از نظر پژوهش علمی (با معیارِ سهمش از مقالات مهم) در 66 حوزه از 74 حوزه جلوتر است.

نکتهٔ عجیب این است که ترامپ هم با تعرفه هایی که در خارج وضع کرد و هم با رویکرد تخریبی اش در داخل آمریکا عملاً به نفعِ شی بازی کرده است. تکیه بر تعرفه های دوجانبه برای به درد آوردن به چین اشتباه بود؛ چون هم شرکت های چینی به شرایط سخت عادت دارند و هم چین دموکراسی نیست و اقتصادش بهتر از اقتصاد آمریکا می تواند فشار را تحمل کند. ترامپ می توانست به جای این کار، با نزدیک تر کردنِ آمریکا به متحدانش، یک محاصرهٔ تجاریِ هماهنگ علیه چین بسازد، اما او به شکل نابخردانه ترجیح داد با تعرفه ها همان متحدان را از خود دور کند.

از طرف دیگر، حملهٔ ترامپ به علم هم نوآوریِ آمریکا را کند می کند. او پژوهشگران را هدف گرفت، برخی کمک هزینه ها را لغو کرد و میلیاردها دلار بودجه را از نهادهایی که دوستشان ندارد، متوقف کرد. این اقدامات را با عنوان حذف ناکارآمدی و مقابله با ایدئولوژی وُک توجیه می کند، اما نتیجه اش کاهش بودجهٔ پژوهش های حیاتی بوده است. او با دانشمندان خارجی به ویژه دانشمندانِ دارای تبار چینی هم برخورد خصمانه دارد و این بخشی از حملهٔ گسترده تر او به مهاجرت است. در چنین فضایی، افراد بااستعداد یا آمریکا را ترک می کنند یا اصلاً به آن مهاجرت نمی کنند. چین از همین حالا از این وضعیت سود برده است.

سؤال اصلی این است که این وضعیت، ابرقدرت ها را به کجا می برد. در کوتاه مدت، برتری به وضوح با چین است. آمریکا و متحدانش فعلاً نمی توانند چین را از اهرم ها و گلوگاه های راهبردی اش محروم کنند. اگر شی جین پینگ تصمیم بگیرد فشار جدی بر تایوان وارد کند، ممکن است تحریم هایی که برای عقب راندن چین در نظر گرفته شده اند، واکنش هایی به دنبال داشته باشند که هزینه شان از حد تحمل صنایع و شهروندان آمریکا و متحدانش فراتر برود. چنین وضعی می تواند امنیت شرق آسیا و جایگاه آمریکا در اقیانوس آرامِ غربی را به شدت به خطر بیندازد.

اما در بلندمدت، یک تهدید جدی در داخل خودِ چین وجود دارد. پویایی این کشور ممکن است زیر بار سیاست های سخت و انعطاف ناپذیرش از نفس بیفتد. اقتصاد چین نشانه های روشنی از این مشکل را نشان می دهد: قیمت های کارخانه ای در نوامبر نسبت به سال قبل 2٫2 درصد کاهش داشته و این روند کاهشی 38 ماه است که ادامه دارد. قیمت مسکن در بازار دست دوم بیش از 20 درصد از اوج خود پایین تر آمده و هنوز هم در حال افت است. حزب کمونیست وعده داده سال آینده تقاضای داخلی را تقویت کند، اما هم زمان تمرکز بیشتری بر تولید راهبردی خواهد داشت؛ همان سیاستی که باعث انباشت ظرفیت مازاد شده است.

تا پایان سال 2026، این مسیر ممکن است بیشتر شبیه یک اشتباه بزرگ به نظر برسد. در حالی که استان ها و شهرها برای کاهش بدهی های خود دست وپا می زنند، رکود می تواند عمیق تر شود. اگر کشورهای دیگر برای حفظ صنایع خود جلوی صادرات ارزان چین را بیشتر بگیرند، تورم منفی هم می تواند شدیدتر شود. با این حال، در آستانهٔ سال 2027 و آغاز احتمالی دورهٔ چهارم رهبری شی جین پینگ، به نظر می رسد اطرافیان او یا قادر به مخالفت نیستند یا تمایلی به این کار ندارند.

در چین هرچه اشتباه بزرگ تر باشد، حزب حاکم کمتر حاضر می شود مسیرش را عوض کند. آمریکا اما متفاوت است؛ تغییر و اصلاح بخشی از ساختار آن است. گرایش ماگا به حذف مقررات و بی حوصلگی اش نسبت به فضای سنگینِ دستکاری سیاسیِ نخبگان، نمونه هایی از همین قابلیت تغییر هستند. چین یک کشور قوم -ملی گراست که در آن، کسانی که هان چینی نیستند به سختی پذیرفته می شوند. در مقابل، آمریکا بر ارزش هایی بنا شده که برای همهٔ نژادها و باورها معنا دارد. همین ارزش ها آمریکا را به مقصدی جذاب برای استعدادها تبدیل کرده، نفوذ جهانی اش را افزایش داده و در گذشته پیونددهندهٔ اتحادهایش بوده اند.

از نظر تئوریک، این ویژگی ها باید زمینهٔ نوسازی آمریکا را فراهم کنند. اما ترامپ این ارزش ها را بازیچه هایی می داند که خارجی های بدبین از آن سوءاستفاده می کنند. سرکوب برای او مسئله ای آزاردهنده نیست؛ او حاکمان اقتدارگرا را تحسین می کند، به ویژه اگر ثروتمند باشند. راهبرد امنیت ملیِ اخیرش نشان می دهد که ماگا تنوع قومی و مذهبی را تهدید می بیند نه منبع قدرت. اگر آمریکا خودش را به یک پروژهٔ قوم -ملی گرای دیگر، شبیه روسیه یا چین تبدیل کند، بزرگ ترین مزیت تاریخی اش را از دست خواهد داد.

تابستان آینده آمریکا وارد دویست وپنجاهمین سال اعلامیهٔ استقلال خود می شود؛ فرصتی که می تواند زمان مناسبی برای گفت وگو دربارهٔ اصولی باشد که جمهوری آمریکا بر پایهٔ آن ها شکل گرفت. اقتصاد آمریکا هنوز هم مایهٔ رشکِ بسیاری از کشورهاست. هیچ جای دیگری در جهان نمی تواند ایده ها و سرمایه را در چنین مقیاسی کنار هم جمع کند. مردم آمریکا نیز از توان، مهارت و روحیهٔ کارآفرینی بالایی برخوردارند. در حالت عادی، چنین شرایطی باید امید به نوسازی را زنده و پررنگ کند. اما سؤال اینجاست که فسادِ ترامپ در زندگی عمومی، رفتار کینه جویانهٔ دولت او با کارکنان بخش عمومی و تضعیفِ جایگاه کنگره، تا چه اندازه می تواند آیندهٔ آمریکا را تیره کند. شی جین پینگ با دقت نظاره خواهد کرد.