فرارو- اگرچه حکم اعدام تتلو با اتهام سبّ النبی قطعی بود؛ اما در جریان فرجام خواهی، موضوع توبه او مطرح شد و پرونده بار دیگر در سیلی از پرسش ها قرار گرفت. اکنون اظهارات سخنگوی قوه قضاییه درباره بررسی توبه او، ابعاد تازه ای از نحوه احراز این توبه را مورد توجه قرار می دهد.

به گزارش فرارو، سال 1402، پرونده تتلو به نقطه ای رسید که دیگر شباهتی به بازداشت های قبلی نداشت؛ سومین دستگیری او این بار با یک کلیدواژه سنگین همراه شد: حکم اعدام؛ اگرچه برخی تصور می کردند این پایان سال ها حواشی اوست، اما اینطور نبود و با گذشت 2 سال، همچنان اخبار پیرامون حکم، رفتارهایش در زندان و تصمیم گیری های متفاوتش او را به سر تیتر اخبار بازمی گرداند.

اولین بار 12 آذر 1392 بود که نام امیرحسین مقصودلو، مشهور به تتلو، در اخبار قضایی دیده شد؛ بازداشتی کوتاه مدت توسط پلیس امنیت اخلاقی به دلیل فعالیت های زیرزمینی و انتشار غیرقانونی آثار در شبکه های خارجی. او پس از چند روز با قرار وثیقه آزاد شد و کوشید مسیر تازه ای را آغاز کند؛ تلاش برای دریافت مجوز رسمی و فعالیت قانونی. اما این تلاش ها به جایی نرسید و در نهایت، بن بست های داخلی او را به مهاجرت سوق داد.

دومین بازداشت در سال 1398 و این بار خارج از مرزهای ایران رقم خورد؛ ترکیه. تتلو به دلیل نقض مقررات ویزا و وضعیت نامشخص اقامت، توسط پلیس ترکیه بازداشت و مدتی در اداره مهاجرت استانبول نگهداری شد. همان جا بود که نگرانی هوادارانش به اوج رسید؛ ترس از استرداد به ایران. طرفدارانی که مدت ها با اظهار نظرهای تند تتلو مواجه بودند به خوبی می دانستند ممکن است حکمی سنگین برای او صادر شود. با این حال، آن بازداشت به استرداد او ختم نشد و تتلو در ترکیه آزاد شد.

اما این پایان ماجرا نبود. چهار سال بعد، پس از موجی از حاشیه ها، جنجال های مجازی و اتهامات تازه، تتلو سرانجام به ایران مسترد شد؛ بازگشت او این بار هم بی حاشیه نبود. او مستقیما راهی زندان شد و پرونده ای که از یک خواننده زیرزمینی آغاز شده بود، به یکی از پیچیده ترین و خبرسازترین پرونده های قضایی سال های اخیر رسید.

وقتی امیر تتلو در سال 1402 دستگیر شد، گمان بر این بود که چون شاکی خصوصی ندارد به زودی آزاد می شود. ماجرا از این قرار بود که او اقدام به ایجاد تشنج در کنسولگری ایران در ترکیه کرده بود بنابراین توسط پلیس ترکیه دستگیر شد. آن روزها تتلو در اوج حواشی گیر افتاده بود و مهم ترین اتهامات مجازی علیه او مربوط به اقداماتی همچون خشونت علیه دختران در فضای مجازی ذکر می شد.

ماجرای دستگیری و ایجاد تنش او در کنسولگری هم از این قرار بود: مقصودلو با وجود دریافت پاسپورت جدید، با پاسپورت قدیمی و پانچ شده به فرودگاه رفت و درخواست بازگشت به ایران را مطرح کرد. البته برخی گمان داشتند اقدامی او از سر تصمیم جدی برای بازگشت به ایران نبود، بلکه هدف حاشیه سازی، افزایش دنبال کننده و جذب تبلیغات انجام شده بود.

در همین حال گفته می شود او بخش عمده ای از دارایی خود را در یک کلاهبرداری از دست داده بود و به همین دلیل تلاشش برای دریافت آگهی شدت گرفته بود. از سوی دیگر، شنیده ها حاکی از آن است که مقصودلو پاسپورت خود را برای پیگیری سفر و اقامت در آمریکا به کنسولگری این کشور در استانبول تحویل داده بود.

هرچند گمان بر این بود که تتلو به زودی آزاد می شود، اما وقتی پرونده او در دیوان عالی کشور بررسی شد، همه چیز به شکل دیگری پیش رفت.

پس از بررسی ها تتلو به اتهام سب النبی در دادگاه کیفری استان تهران محاکمه و پرونده او ابتدا در شعبه 9 بررسی شد. او متهم شد در برخی ویدئوها و ترانه های منتشرشده از سوی خود به ائمه توهین کرده. دادگاه بدوی اوایل سال 1403 او را به پنج سال حبس محکوم کرد، اما با اعتراض دادستان، پرونده به دیوان عالی کشور رفت و دیوان با پذیرش اعتراض، رای صادره را به دلیل کافی ندانستن استدلال ها در خصوص اتهام سب النبی نقض کرد. در نتیجه، پرونده برای رسیدگی مجدد به شعبه 6 دادگاه کیفری استان تهران ارجاع شد.

در کنار این پرونده، تتلو پیش تر در دادگاه انقلاب نیز به اتهاماتی از جمله تشویق به فساد و فحشا، فعالیت تبلیغی علیه نظام، دایر کردن سایت شرط بندی، انتشار محتوای مستهجن، تحریک به جرایم منافی عفت، مصرف مواد مخدر و اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور محاکمه و به 10 سال حبس محکوم شده بود؛ حکمی که قطعی و مورد تایید قرار گرفته بود.

حکم دوم برای تتلو مسیر را دشوارتر کرد؛ این بار قضات دادگاه او را سب النبی تشخیص دادند و به این ترتیب حکم اعدام او صادر شد. مجید نقشی، وکیل تتلو در آن زمان گفت: دو پست نوشتاری در صفحه منتسب به امیر تتلو در اینستاگرام منتشر شد. در این پست ها که در واکنش به حوادثی در آن زمان منتشر شده بود، به ائمه و مقدسات توهین شده بود. اما در آن زمان موکلم پیج رسمی نداشت.

پس از انتشار خبر صدور حکم اعدام امیرحسین مقصودلو، واکنش ها به این پرونده وارد مرحله ای تازه شد. در روزهای نخست، صوتی از او درز کرد که مورد توجه قرار گرفت. او در بخشی از این صوت گفت: گاهی باید خورد شد و شکست، آنگاه باید هزاران خرد دید و پیوست.

بعدتر نیز گزارش هایی غیررسمی از وخامت حال روحی او در زندان منتشر شد؛ گزارش هایی که از اقدام به خودآسیب زنی حکایت داشت، اما مقامات قضایی جزییات آن را تایید یا تشریح نکردند. وکیل او در مورد خودکشی تتلو گفت: موکلم حتی از یک روز مرخصی هم حتی بعد از خودکشی اخیرش نتوانسته استفاده کند و مراقبت های درمانی پس از خودکشی را هم در زندان دریافت کرده است.

در میانه راه، تقریبا اردیبهشت 1404 بود که وکیل تتلو سعی کرد روند پرونده را با ادعای اختلال روانی تتلو پیش ببرد تا از مجازات او بکاهد. او گفت: منتظر هستیم تا برای موکل ام پرونده شخصیت تشکیل شود زیرا تتلو طبق نظر پزشک قانونی و پزشک زندان دارای اختلال روانی و شخصیتی است و باید تحت درمان قرار بگیرد.

در ادامه این تحولات، موضوع توبه تتلو به طور رسمی وارد روند قضایی شد. وکیل او اواخر مرداد ماه 1404 از پذیرش درخواست توبه موکلش توسط دادگاه کیفری خبر داد. به گفته او: این پرونده اکنون برای طی مراحل نهایی و تصمیم گیری، به ریاست قوه قضاییه ارجاع شده است. و از همین لحظه مساله احراز توبه تتلو مورد توجه قرار گرفت.

یک منبع نزدیک به تتلو در آن زمان ادعا کرد، بعد از بی نتیجه ماندن توبه و درخواست عفو تتلو در زندان، او با خشم از نامشخص بودن وضعیتش، خواستار عزل وکلا و اجرای حکم اعدام شده بود. این منبع که با واسطه با امیر تتلو در زندان صحبت کرده، می گوید تتلو گفته پایان زندگی و اعدام را به زندگی در این برزخ ترجیح می دهد.

خواهر امیر تتلو در یک پیام اینستاگرامی او این چنین نوشت:

با توجه به تغییر رویکرد امیرتتلو، بسیاری از افراد رفتار او را مورد نقد قرار داده اند و اشاره دارند که او چطور می تواند یک دفعه تبدیل به مسلمانی دو آتشه شود. در این مورد حسین ایمانی جارجرمی، جامعه شناس، می گوید: تتلو انسانی متغیر است. او یک نیروی ثابت نیست که بگوییم افکار مشخصی دارد و صرفاً آن ها را ترویج می کند. او در حال شدن است و ما همچنان باید منتظر باشیم تا از این خواننده چیزهای جدیدی ببینیم. تتلو از این نظر شبیه به آل احمد است؛ او در حوزه روشنفکری گاه به طور افراطی به سمت چپ می رفت، سپس 180 درجه تغییر مسیر می داد و مسلمان می شد.

شیوه نامه احراز توبه که تیرماه 1403 به تصویب و ابلاغ غلامحسین محسنی اژه ای، رییس قوه قضاییه رسید، فرآیند بررسی و پذیرش توبه را به صورت مدون و مرحله به مرحله مشخص کرده. مطابق این شیوه نامه، توبه صرفا یک اظهار زبانی یا اعلام پشیمانی نیست، بلکه حالتی نفسانی تلقی می شود که باید همراه با ندامت واقعی، اصلاح رفتار، ترک قطعی جرم و تلاش برای جبران باشد.

بر همین اساس، مقام قضایی موظف است برای احراز توبه به مجموعه ای از قرائن توجه کند؛ از التزام عملی به فرائض دینی و جبران خسارت گرفته تا تعهد کتبی به عدم تکرار جرم، قطع ارتباط با عوامل موثر در جرم، گزارش مددکار اجتماعی و حتی مشارکت در امور عام المنفعه.

برای این منظور، طبق دادگاهی که برای تتلو اوایل مرداد ماه سال جاری به شکل ویدئوکنفرانس تشکیل شد. به گفته وکیل تتلو: او از حرف ها و کارهای گذشته خودش پشیمان است و توبه کرده، اما نمی تواند در زندان گذشته اش را جبران کند حالا هم برای نشان دادن توبه عملی اش آهنگی در مدح امام علی (ع) آماده کرده و حاضر است به محض آزادی آن را اجرا کند.

اما در پرونده هایی مانند تتلو که با اتهام حدی و صدور حکم اعدام مواجه اند، مسیر احراز توبه حساس تر و چندلایه تر است. مطابق ماده 7 شیوه نامه، اگر توبه پس از قطعیت حکم مطرح شود، ابتدا دادستان یا مسئولان موسسه کیفری باید شواهد و قرائن را بررسی و به دادگاه صادرکننده حکم گزارش کنند.

در صورت احراز توبه از سوی دادگاه، موضوع به معاون قضایی قوه قضاییه ارسال و تصمیم نهایی به رییس قوه قضاییه ارجاع می شود. به بیان دیگر، پذیرش توبه تتلو نه خودکار است و نه صرفا در اختیار یک قاضی؛ بلکه زنجیره ای از ارزیابی های قضایی، کارشناسی و مدیریتی را طی می کند. همچنین طبق ماده 8، اگر در هر مرحله ثابت شود توبه صوری بوده، تمام آثار آن لغو و مجازات با شدت بیشتری اعمال خواهد شد.