خلیج فارس در گذشته بخشی از سرزمین ایران بود، از این رو تمام آن و جزایرش بخشی از خاک کشورمان بوده است. تا آنجا که حتی میرزا آقاسی نیز در دوره صدراعظمی در پاسخ به انگلستان تأکید کرده بود که کل خلیج فارس بخشی از خاک ایران است.

به گزارش مهر، بریتانیا از سال 1763 تا 1971 مناطق وسیعی از جنوب خلیج فارس را اشغال کرده بود و دارای تشکیلاتی اداری اقامتگاه [رزیدنت] خلیج فارس برای آن بود که مقاطعی در بوشهر و سپس بحرین و پس از آن در دبی مستقر بود. این تشکیلات اداری در واقع نمایندگی سیاسی بریتانیا در خلیج فارس بود و رسیدگی به امور مستعمرات بریتانیا در سراسر خلیج فارس را بر عهده داشت.

در مقطع زمانی این اسناد (سال 1961 میلادی مصادف با 1340 شمسی) بریتانیا تصمیم داشت به مرور خلیج فارس را ترک و دولتهای وابسته به خود در آن ها ایجاد کند، کما اینکه در همان سال با اعلام پایان تحت الحمایه بودن، استقلال کویت را به رسمیت شناخت. پس از چند سال نیز بریتانیا تصمیم خود برای عقب نشینی از خلیج فارس تا سال 1971 را اعلام کرد.

وقتی استعمار بریتانیا به دلیل مشکلات خود ناگزیر به ترک خلیج فارس شد، سعی به جعل دولتهایی کرد تا منافع خود در این منطقه را از دست ندهد؛ در این مقطع در تعیین تکلیف این جزایر دچار مشکل شد.

چون این جزایر تا پیش از تصرف بریتانیا بخشی از خاک ایران بودند و در عمل متعلق به هیچ یک از دولتهای جدید التأسیس نبودند. استمرار بلاتکلیفی این جزایر منجر به الحاق طبیعی آن ها به خاک ایران می گشت. اسناد متعددی از تلاش انگلیس برای ممانعت از رسیدن ایران به حق خود وجود دارد و تخصیص این جزایر به کشورهای تازه خلق شده وجود دارد. اما آنچه به پیوست آمده نیز ماجرای جالبی دارد.

این 5 برگ سند که در آرشیو کتابخانه ملی امارات متحده عربی بایگانی شده است، از جمله اسنادی است که ضرورت بازخوانی حقوقی مالکیت ایران بر جزایر خلیج فارس را نشان می دهد.

اسناد حاضر، از اشغال جزایری از خلیج فارس همچون آریانا (صیر بو نعیر)، ارزنه و زرکوه توسط شرکت های نفتی در تابستان 1340 خبر می دهد و از نگرانی آن ها درباره چگونگی استخراج نفت از هر یک از جزایر مورد مناقشه حکایت می کند و وزارت خارجه بریتانیا در حال تنظیم پیشنهاد برای چگونگی اعلام مالکیت آن است.

این مکاتبات مربوط به دوره زمانی تلاش برای تثبیت منافع هنگام ترک منطقه است و نمایندگی در آن مقطع در بحرین مستقر بوده است. بریتانیا نگران از دست دادن حوزه های نفتی هنگام اجرای سیاست خروج از خلیج فارس است و به صراحت در یکی از این اسناد آمده است سرعت عامل مهمی است. اما مهمترین نکته این اسناد، تردیدها درباره تعلق سرزمینی این جزایر است که نشان می دهد به تعبیر قید شده در مکاتبات اداری انگلستان، هنوز اعلی حضرت درباره این جزایر تصمیم نگرفته است.

این تنها چند برگ از اسنادی از این دست است. فارغ از چنین اسنادی و همه نقشه های کهن، نام هایی همچون زرکوه و آریانا به تنهایی نیز خبر از سابقه طولانی تعلق آن ها به ایران دارد.

اما برخی اسناد نشان می دهد در مذاکرات دولت وقت ایران با انگلیس درباره جزایر مختلف، درباره این جزایر سکوت شده است و در سایه این سکوت، دولت های امارات متحده عربی، قطر و… با اعمال نفوذ انگلیس آن ها را متعلق به خود قلمداد کرده اند.