فرارو- جلسات و جشنواره های ادبی پیوسته به عنوان محیطی برای هم افزایی های ادبی شناخته می شده اند. بااین حال، چندوقتی است که این جلسات علاوه بر افت کیفیت، سازوکار صمیمیِ همیشگی شان را نیز -تا حدی- از دست داده اند.

به گزارش فرارو، سالانه تعدادی جشنواره ادبی در ایران برگزار می شود. بعضی از این جشنواره ها که پیشتر از این برای معرفی چهره های ادبی و قدردانی از دستاوردهای آن ها بودند، این روزها به محلی برای منازعه، خودبرتربینی و مجادلات شبه حزبی تبدیل شده اند.

همین که وارد جلسات ادبی این روزها ایران بشوید، با تعداد زیادی از موضع گیری های ادبی مواجه خواهید شد. البته که این تکثر در آرا، در شرایطی می تواند نشانه پویایی جامعه ادبی باشد. بااین حال، دستاوردهای چند دهه گذشته ادبیات ایران، نشان می دهد که علارغم این فرضیه، این پویایی کاذب گرهی از مشکلات موجود باز نکرده است.

شرایط فعلی شعر در ایران، بیشتر به نوعی یارکشی ادبی شباهت دارد. شاید به همین دلیل است که با تعدادی از افراد همیشگی طرفیم که پایه ثابت جشنواره های مختلف هستند. طبیعی است که دراین بین، آنچه بیشتر از همه چیز ضایع و باطل می شود، شان ادبیات به مثابه میراثی تاریخی است.

به نظر می رسد که نحله های مختلف ادبیات این روزهای ایران، بیشتر در پی نوعی برتری جویی هستند. ازاین جهت، کافی است نام داوران یک جشنواره ادبی را بیاورید تا برندگان احتمالی جشنواره نیز از پیش قابل شناسایی باشند. متاسفانه این مسئله تنها مختص جشنواره های ادبی نیست. با ورود به تعدادی از جلسات ادبی نیز با همین برخوردهای شبه حزبی روبه رو خواهید شد. اگر خوش اقبال باشید و از پیش شاگردی یکی از جلسه داران و منتقدان جلسات را کرده باشید، در این جلسات جایی برای شما هست؛ در غیر این صورت، در بعضی از موارد باید یک گوشه بنشینید و دل و قلوه دادن عده ای را به عده دیگری تماشا کنید.

اگر اقبال فراتر از همه این مسائل با شما یار باشد و فرصت عرض اندامی پیدا کنید، تازه باید نگران این باشید که آیا از مناظر فراشعری مورد تایید حضرات حاضر در جلسه هستید یا نه؛ به عنوان مثال اگر یک غزل سرای کلاسیک باشید و اهالی جلسه از شاعران به گفته خودشان- آوانگارد و چه وچه باشند، احتمالا کلاهتان پس معرکه است. اول باید به طرف ثابت کنید که حافظ شاعر بود یا نه و بعد تازه در این مورد کلنجار بروید که چرا در شعرتان به جای از گفته اید ز .

به هرحال به نظر می رسد که این روزها، مسائل فراشعری بیشتر از خود شعر برای جلسه داران و جشنواره سازان اهمیت دارد تا خود شعر. حتما باید ازپیش خودتان را در یکی از احزاب ادبی ای که در بسیاری از موارد اصلا معلوم نیست که از کجا سربرآورده اند ترجمه کنید. وگرنه به عنوان عاملی خارجی مورد ارزیابی قرار خواهید گرفت.

شکی نیست که پویایی و تکثر، لازمه رشد ادبیات در هر مملکتی است. بااین وجود به نظر می رسد که در دهه های گذشته مسئله از این حرف ها پیشی گرفته است و حالا با احزابی طرفیم که هرکدام شعر را به عنوان پدیده ای دوم مرتبه می بینند و تاکیدشان را بیشتر بر جدایی جویی های فکری قرار داده اند؛ آن هم درحالی که در نهایت هیچ یک از طرفین دعوا، حتی یک بیانیه مشخص نیز از خودشان نداشته و ندارند.