پاسخ ناکارآمد ایران به یک بحران آب که ثبات ملی را تهدید می کند، باید هشداری برای همگان باشد. هر چه جوامع بیشتری به مرزهای سیاره ای فشار آورند، با تهدیدهایی علیه بقای خود مواجه خواهند شد، و پاسخ هایی که زمانی افراطی یا آرمان شهری به نظر می رسیدند، کم کم شبیه عقل سلیم خواهند شد

به گزارش خبرآنلاین، مطلب زیر نوشته اسلاوی ژیژک فیلسوف، نظریه پرداز، جامعه شناس، منتقد فرهنگی و سیاست مدار اسلوونیایی در سایت Project Syndicate است که توسط بهنام تنابنده ترجمه شده. او در این مقاله به بحران فاجعه بار آب در تهران و ایران به عنوان نمادی از یک وضعیت اضطراری جهانی پرداخته و در نهایت نیاز به نوعی کمونیسم ابتدایی (اعلام وضعیت اضطراری و کنترل عمومی بر منابع حیاتی) را برای بقا مطرح می کند. از نظر او تهران کانون بحران جهانی است. نویسنده تهران را نقطه ای می داند که تمام تضادها و مبارزات جهانی برای بقا در آن به هم می رسند.

ایران به دلیل خشکسالی شش ساله، برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی ناشی از کشاورزی پرمصرف و سوبسیدها و تمرکز جمعیت در تهران، در آستانه ورشکستگی آبی و رسیدن به روز صفر است. از نظر او فرونشست زمین در فلات تهران، از هم پاشیدن زیرساخت های آب و فاضلاب، و نشت گاز، از پیامدهای فیزیکی این بحران هستند.

از نظر اجتماعی، وحشت عمومی آغاز شده و احتمال مهاجرت گسترده به ترکیه، اروپا و کشورهای خلیج فارس وجود دارد. او تاکید می کند که مسئولان بلندپایه ایران، دهه هاست که مشکل را نادیده گرفته و منابع را به مسائل دیگر اختصاص داده اند. در اوج بحران، یک مافیای آب شکل گرفته و قدامات حکومت مانند بذرپاشی ابری نیز غیرمؤثر توصیف شده است.

راه حل ژیژک برای ایران و جهان یک راه حل رادیکال است: اتخاذ مشی کمونیسم ابتدایی. نویسنده تأکید می کند که نه دموکراسی های چندحزبی و نه دولت های اقتدارگرا قادر به حل این بحران ها برای بقا نیستند. راه حل، اعلام وضعیت اضطراری در مقیاس بزرگ و اعمال کنترل عمومی بر توزیع منابع حیاتی (مانند آب) است. این وضعیت اضطراری باید منجر به درهم کوبیدن مافیای آب و تکمیل قدرت دولتی با همبستگی محلی و همکاری بین المللی شود. ژیژک در پایان هشدار می دهد که باور به امکان بقا بدون اتخاذ چنین اقدامات رادیکال و کنترل شده ای، آرمان شهر واقعی (و غیرواقع بینانه) است.

یوبلیانا (LJUBLJANA) - (نام پایتخت کشور اسلوونی و محل زندگی ژیژک است و معمولاً در مقالات او در ابتدای متن ذکر می شود تا مکان جغرافیایی او هنگام نگارش مشخص شود (مانند ذکر نام یک شهر در ابتدای گزارش خبری).

در دنیای امروز، تمام تضادها و تلاش های ما برای بقا کجا به هم می رسند؟ آیا نقطه واحدی وجود دارد که وضعیت بحرانی جهانی ما را مجسم کند؟ آن نقطه غزه، اوکراین، سودان یا مراکز کلاهبرداری در شمال میانمار نیست. آن نقطه، تهران است.

پایتخت ایران در حال شمارش معکوس برای رسیدن به روز صفر است؛ روزی که به سادگی آب آن تمام خواهد شد. تهران در این وضعیت تنها نیست. بخش عمده ای از ایران به سمت ورشکستگی آبی می شتابد؛ یعنی زمانی که تقاضا برای همیشه از عرضه طبیعی فراتر رود. مسعود پزشکیان، رییس جمهور ایران، درباره انتقال پایتخت و اجباری کردن تخلیه جمعیت (نزدیک به ده میلیون نفر) صحبت کرده است.

این بحران چندین عامل را منعکس می کند. علت فوری آن یک خشکسالی شدید شش ساله است. حتی در فصول بارانی، ایران تقریباً هیچ بارانی دریافت نکرده است. علاوه بر این، کشاورزی با نیاز آبی بالا و سوبسیددهی آب و انرژی، باعث برداشت بیش از حد از آبخوان های کشور و کاهش ذخایر آب زیرزمینی آن شده است.

سپس، تمرکز فعالیت های اقتصادی و اشتغال در مراکز بزرگ شهری، به ویژه تهران، منابع آب را تحت فشار بیشتری قرار داده است. کاهش آب زیرزمینی آنقدر شدید بوده که بخش هایی از فلات تهران در حال فرو نشست هستند. حتی اگر باران ها بازگردند، به دلیل کوچک شدن فضای فیزیکی ذخیره، آب کمتری نسبت به گذشته به عنوان آب زیرزمینی ذخیره خواهد شد.

از آنجایی که فرونشست در حال وقوع به طور یکنواخت توزیع نشده است، کل سیستم آب و فاضلاب تهران در حال از هم پاشیدن است. گاز از کانال های زیرزمینی شکسته به فضای باز نشت می کند.

رهبران ایران دهه هاست که از این مشکل آگاهند، اما همیشه هرگونه تلاش جدی برای رسیدگی به آن را به تعویق انداخته اند. و منابع لازم را در هرجایی داده جز آن.

بدتر آنکه، اکنون که بحران به اوج خود رسیده است، در ذیل آن یک مافیای آب ایجاد شده است. دریاچه ها و رودخانه هایی که هزاران سال دوام آورده بودند، برای تأمین آب کسانی که توان مالی دارند، در حال تخلیه شدن هستند. یک خانوار معمولی در تهران 10 درصد از درآمد خود را صرف آب می کند و بسیاری از مردم بدون حمام و سایر امکانات بهداشتی اولیه می گذرانند.

اما چرا این مشکل قدیمی و مداوم ناگهان به یک خبر جهانی تبدیل شده است؟ آیا به این دلیل است که غرب می خواهد زمینه را برای یک حمله اسراییلی/آمریکایی دیگر (این بار تحت لوای یک مداخله بشردوستانه دیگر) فراهم کند؟ بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسراییل، قبلاً به شکلی بدبینانه از این وضعیت سوءاستفاده کرده است تا مردم علیه حکومت قیام کنند.

نظام سیاسی علاوه بر سازماندهی نمازهای دسته جمعی برای باران، استراتژی مشکوک پاشیدن مقادیر زیادی نمک های شیمیایی به جو را در پیش گرفته است. اما چنین بذرپاشی ابری ، به جای تضمین بارش، تهدید به نابودی پوشش گیاهی و سخت تر کردن تنفس می کند. مردم به طور فزاینده ای در خانه می مانند و جامعه ایران در حال از هم گسیختگی است.

در مورد طرح انتقال پایتخت، اظهارات پزشکیان مبهم بوده است. آیا او در مورد بخش عمده ای از جمعیت صحبت می کند، یا فقط دولت و ادارات؟ اگر گزینه دوم باشد، چه اتفاقی برای میلیون ها نفری که پشت سر می مانند، خواهد افتاد؟ اگر گزینه اول باشد، این تلاش سال ها طول خواهد کشید و بار مالی غیرقابل تحملی را بر دولت تحمیل خواهد کرد و در عین حال مشکل اساسی را حل نخواهد کرد.

جای تعجب نیست که ده ها هزار نفر در تهران وحشت کرده اند. بزرگراه های شمال شهر با خودروهایی پر شده است که در تلاشند خود را به منطقه دریای خزر برسانند، جایی که ممکن است هنوز آب کافی وجود داشته باشد. اما اگر این هزاران نفر تخلیه شده به میلیون ها نفر تبدیل شوند، چه خواهد شد؟ ترکیه مقصد اول بدیهی است و پس از آن اروپا. اما کشورهای ثروتمند عربی در منطقه خلیج فارس چطور؟ چرا انتظار نمی رود همسایگان مستقیم ایران کمک بیشتری ارائه دهند؟

اگرچه بحران آب ناشی از ترکیبی خاص از علل طبیعی و خطاهای سیاستی است، ایران تنها نیست. به عنوان مثال، افغانستان همسایه، پروژه های آبیاری در مقیاس بزرگ را برای هدایت آب به سمت کابل دنبال می کند، که آن هم به سمت ورشکستگی آبی پیش می رود. چنین پروژه هایی بدون بحث و جدل نیستند، زیرا می توانند پیامدهایی برای منابع آب در جاهای دیگر، از جمله در مرزها، داشته باشند. به همین دلیل است که مصر، که بقای آن به رود نیل وابسته است، با پروژه های سدسازی اتیوپی به شدت مخالفت می کند.

چه باید کرد؟ اگرچه من هیچ طرح مشخصی ندارم، اما به نظر می رسد راه حل کلی واضح است: جهان به شکلی از کمونیسم نیاز خواهد داشت. منظورم چیزی شبیه سوسیالیسم واقعاً موجود قرن بیستم نیست، بلکه چیزی آشکارتر و ابتدایی تر است.

نه دولت های اقتدارگرا، نه دموکراسی های چندحزبی و نه سازماندهی های خودجوش مردمی، نمی توانند مشکلاتی مانند آنچه را ایران با آن روبه رو است، حل کنند. وقتی ما با تهدیدهایی علیه بقای خود به عنوان یک جامعه متمدن روبرو هستیم، تنها انتخاب اعلام یک وضعیت اضطراری در مقیاس بزرگ است، که مستلزم یک وضعیت عملی جنگ است نه علیه یک دولت دیگر، بلکه علیه کسانی در کشور خود که مسئول این بحران هستند.

وضعیت اضطراری نباید بازارها را منحل کرده و همه چیز را ملی کند؛ بلکه باید کنترل عمومی را اعمال و آن حوزه های زندگی اجتماعی را که تأثیر مستقیمی بر علت اضطرار دارند، تنظیم کند. در این مورد، به معنای کنترل توزیع آب است. در ایران، مافیای آب باید فوراً درهم کوبیده می شد.

قدرت دولتی (که می تواند سریع ترین اقدام را انجام دهد) سپس باید توسط اقدامات همبستگی سازمان یافته محلی، همراه با اشکال بسیار قوی تر همکاری بین المللی، تکمیل شود. آرمان شهری؟ به هیچ وجه. آرمان شهر واقعی، باور به این است که می توانیم بدون چنین اقداماتی زنده بمانیم.