سایت همسریابی آدم و حوا که خود را مجموعه ای واسطه گر برای ازدواج معرفی و در قالب یک سایت اینترنتی فعالیت می کند، سازوکاری برای کودک همسری فراهم کرده است.

به گزارش شرق، بر اساس بررسی های انجام شده از این سایت، کودکان 13.14ساله هم می توانند به طور مستقیم یا از سوی والدین خود به عنوان گزینه های ازدواج ثبت نام کنند. بررسی جزییات فعالیت این مجموعه نشان می دهد کودکان زیر 18 سال در این سامانه به عنوان گزینه های ازدواج ثبت نام می شوند؛ وضعیتی که به والدین اجازه می دهد برای دختران متولد 1391 و پسران متولد 1389 خود پروفایل ازدواج بسازند، بدون آنکه مانع فنی یا احراز هویتی در مسیرشان وجود داشته باشد.

داده های به دست آمده نشان می دهد بخش زیادی از این ثبت نام ها از مناطق محروم کشور انجام می شود؛ جایی که ازدواج زودهنگام معمولا نه تنها یک عرف اجتماعی، بلکه بازتابی از فقر، نابرابری و خلأ قانونی در حمایت از کودکان است.

کارشناسان حقوق کودک و فعالان اجتماعی این وضعیت را نشانه ای از خلأ قانونی و نهادینه شدن پدیده کودک همسری در پوشش رسمی می دانند. با وجود نقدهای جدی به کودک همسری اما مدیر اجرایی این سایت درباره ازدواج دختران 13ساله و پسران 15ساله توضیح می دهد: از نظر حقوقی ما تکلیف داریم که عضویت را بپذیریم و نمی توانیم مانع ثبت نام کسی شویم که طبق قانون در آن بازه سنی قرار دارد .

در ابتدای فرایند ثبت نام در این پلتفرم برای ازدواج، از کاربر سؤال می شود قصد دارد برای خودش این فرم را پر کند یا فرزند یا آشنایش. این بخش از طراحی سایت عملا به والدین یا سرپرستان کودک اجازه می دهد تا جای فرزندشان، پروفایل ایجاد کنند.

براساس تجربه ثبت نام آزمایشی انجام شده توسط خبرنگار ما، ایجاد پروفایل برای یک دختر متولد 1391 بدون هیچ محدودیت فنی یا محتوایی ممکن است و روند ثبت نام کاملا عادی پیش می رود. این مسئله نشان می دهد هیچ مانع اجرایی یا احراز هویتی برای جلوگیری از ثبت نام افراد نابالغ وجود ندارد و والدین می توانند به طور مستقیم برای فرزند خود درخواست ازدواج ثبت کنند.

تحلیل داده های مشاهده شده از پروفایل ها حاکی از آن است که بخش عمده ثبت نام های مربوط به افراد زیر 18 سال، از مناطق حاشیه ای و محروم کشور انجام می شود. این الگو، هم راستا با الگوی کلی ازدواج زودهنگام در ایران است که معمولا در مناطق با دسترسی کمتر به آموزش و فرصت های اقتصادی رخ می دهد. از طرفی، در میان کاربران زیر 18 سال، دختران بیشتر در سنین 13 تا 16 سال هستند، درحالی که برای پسران سن های 16 تا 18 سال فراوانی بیشتری دارد. این تفاوت سنی بازتابی از همان الگوی ازدواج های زودهنگام در جامعه است که در آن دختران معمولا چند سال زودتر از پسران وارد این چرخه می شوند.

پرسش نامه ثبت نام در سایت آدم و حوا مجموعه ای از سؤالات را در بر می گیرد که فراتر از اطلاعات عمومی مانند سن، قد و وزن است و بیشتر بر سبک زندگی مذهبی، گرایش سیاسی و الگوهای رفتاری جنسیتی تمرکز دارد. برخی از سؤالات همچون نوع حجاب در اجتماع و در میان اقوام، نظر درباره آرایش در برابر نامحرم، روابط با جنس مخالف در محیط اجتماعی و خانوادگی، تعریف فرد از آدم مذهبی و گرایش سیاسی و نگاه به موسیقی یا ماهواره در سؤالات این پلتفرم دیده می شود.

چنین ساختاری از پرسش نامه، تصویری از نوع ازدواج مورد تأیید پلتفرم ارائه می دهد که عمدتا با ایدئولوژی خاصی همخوان است. حتی کلاس و دوره های قبل از ازدواج این سایت هم بیشتر بر اساس همین نگاه بارگزاری شده است. در عین حال، فقدان هرگونه سؤال درباره رضایت شخصی، بلوغ فکری یا آمادگی روانی افراد زیر 18 سال، خلأ مهمی را در طراحی سؤالات و محتواهای این سامانه آشکار می کند.

این سایت همسریابی، در اینستاگرام هم صفحه ای با 182 هزار دنبال کننده دارد. 750 پست گذاشته و در بخش پروفایل، تأکید کرده که با مجوز رسمی فعالیت می کند. هر چند فعالیت های رسانه ای این مجموعه وسیع تر از این است.

به طور مثال شبکه های مختلف صداوسیما، از جمله شبکه دو، سه و افق به شکل مستمر سایت آدم و حوا را معرفی می کنند. با این حال در هیچ کدام از این مجموعه هایی که پخش شده تا به حال به آسیب های مربوط به ازدواج در زیر سن قانونی پرداخته نشده است.

براساس داده های رسمی سازمان ثبت احوال، در سال های اخیر بیش از 20 هزار ازدواج زیر 18 سال در ایران ثبت شده است؛ از این میان، سهم دختران 10 تا 14ساله حدود پنج درصد کل ازدواج های کشور را تشکیل می دهد. این اعداد در استان های محروم و حاشیه ای مانند سیستان وبلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان بیشترین فراوانی را دارد؛ همان مناطقی که حالا ردپای کاربران خردسال آدم و حوا نیز در آن ها دیده می شود.

کارشناسان حقوق کودک و روان شناسان اجتماعی هشدار می دهند ازدواج در سنین پایین، نه تنها سلامت جسمی و روانی کودکان را تهدید می کند، بلکه آن ها را از حق آموزش، رشد عاطفی و شکل گیری هویت فردی محروم می کند. در نبود نظارت و با تکیه به اذن ولی یا تشخیص مصلحت دادگاه، عملا زمینه استثمار جنسی و اقتصادی کودکان فراهم می شود؛ ازدواج هایی که اثر مستقیم بر شدت خشونت های خانگی دارد.

مثل قتل دختری 16ساله توسط همسرش در روزهای قبل که توسط اعلام دادستان عجب شیر رسانه ای شد یا دختر نوجوانی که به دلیل جراحت شدید از سمت همسر 27ساله خود در بیمارستان فوت کرد. اینها فقط بخشی از موارد بی شمار خشونت در زمینه کودک همسری است.

طبق آنچه در این سامانه عنوان شده، فعالیت سایت آدم و حوا بیش از یک دهه قدمت دارد؛ سایتی که فقط یکی از زیرمجموعه های جمعیت امام رضایی هاست که به گفته خودشان در زمینه تسهیل گری و واسطه گری ازدواج فعالیت می کند. در بخش دیگر حامیان و طرف های همکاری اعلام شده که علاوه بر جمعیت بین المللی امام رضایی ها، بنیاد ملی خانواده، پارک علم و فناوری خراسان، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه بین المللی امام رضا و بنیاد کرامت امام رضا هم از این سامانه حمایت می کنند.

در پی طرح شبهاتی درباره امکان ثبت نام افراد زیر 18 سال در سامانه آدم و حوا ، محمدحسین اصغری، مدیر اجرایی این سامانه، درباره فعالیت این سایت توضیحاتی می دهد. او با اشاره به تکلیف قانونی ناشی از ماده 37 قانون جوانی جمعیت توضیح می دهد: ماده 37 سازمان های دست اندرکار را مثل سازمان تبلیغات مکلف کرده از مراکز فعال در انتخاب همسر حمایت کنند. این قانون به ما تکلیف کرده که در صدور مجوزها سنین مندرج در قوانین کشور را رعایت کنیم؛ ماده 1041 قانون مدنی سن ازدواج را برای زنان از 13 سال و برای مردان از 15 سال گذاشته است. از نظر حقوقی ما تکلیف داریم عضویت را بپذیریم و نمی توانیم مانع ثبت نام کسی شویم که طبق قانون در آن بازه سنی قرار دارد .

در ادامه اصغری آمار و سازوکار داخلی سامانه را تشریح می کند: ما از حدود 300 هزار متقاضی ثبت نام، فقط 70 هزار فرم را به صورت فعال و تأییدشده پذیرفته ایم. چرا؟ چون بر اساس ماده 37 فقط برای ازدواج دائم و یک همسر اقدام می کنیم و روند ثبت نام ما یک روال کارشناسی و مشاوره روان شناختی دارد؛ هر فرم باید تک به تک کارشناسی و احراز هویت شود .

او درباره گروه سنی متقاضیان زیر 18 سال هم می گوید: از 70 هزار فرم تأییدشده، 26 فرم در بازه 13 تا 15 سال بوده اند، دقیق تر بگویم یک فرم بین 13 تا 14 سال و 25 فرم بین 14 تا 15 سال داریم. اما خیلی از متقاضیانِ کم سن در فرایندهای مشاوره روان شناسی تأیید نشده اند؛ ما از نظر قانونی نمی توانیم جلوی ثبت نام را بگیریم اما از نظر روان شناسی معیارهای خودمان را داریم و می توانیم فرم را رد کنیم مگر همه پارامترهای ما تأیید شود . اصغری تأکید می کند که در مورد افراد زیر 15 سال، خودِ شخص نمی تواند برای خودش فرم پر کند؛ والدین باید اقدام کنند .

ا و افزود که اگر والدین بخواهند اما شخص خودش راضی نباشد، امکان پیشروی نیست: علاوه بر صحبت با والدین، ما حتما با خودِ شخص هم صحبت و احراز می کنیم تا آمادگی واقعی او بررسی شود .

او همچنین توضیح می دهد که هدف سامانه صرفا همسرگزینی نیست، بلکه برنامه های آموزشی و آماده سازی نیز ارائه می شود: کسی که وارد سامانه می شود ممکن است هدفش افزایش آگاهی فرزندش و آماده سازی او برای ازدواج باشد؛ ما با برنامه های آموزشی جای خالی نهادهای دیگر را دنبال می کنیم .

اصغری معتقد است: سن به تنهایی معیاری قاطع برای آمادگی ازدواج نیست؛ فهم و آمادگی ازدواج مجموعه ای از پارامترهاست .

او در ادامه به یکی از موارد ازدواج دختری 15ساله اشاره می کند: در یکی از روستاها، دختری حدود 15 سال داشت و پس از بررسی مشاور و روان شناس آمادگی او مورد تأیید قرار گرفت. وقتی مشاور و روان شناس تأیید کنند آن فرد آماده ازدواج است، چه کسی باید مانع شود؟ .

در واکنش به انتقادهای جامعه، نسبت به ازدواج زیر سن قانونی اصغری می گوید: اینها موارد مصداقی و نه نمونه های کلی است. از 70 هزار فرم، 25 یا 26 مورد مصداقی هستند. وقتی مصداقی بررسی شده و کارشناسان آن را تأیید کرده اند، ادعای کلی علیه سامانه درست نیست .

مدیر این سایت درباره فرایند ثبت نام افراد زیر 18 سال هم توضیح می دهد: کاربر هنگام ثبت نام باید حدود 80 سؤال را تکمیل کند؛ فرمی که معمولا نزدیک به 50 دقیقه زمان می برد. کاربر باید یک رابط معرفی کند که در 90 درصد موارد مادران رابط هستند و مدارک را بارگذاری می کنند. سامانه از طریق سیستم های استعلامی با مراجع حکومتی اطلاعات را احراز می کند. متقاضی آزمون های شخصیت شناسی از جمله کتل، آزمون هوش هیجانی و پایبندی مذهبی را تکمیل می کند. سیستم های هوشمند، نحوه رفتار کاربر را تحلیل می کنند؛ در آدم و حوا پروفایل کاربری نداریم، بلکه پرونده شخصیتی تشکیل می شود. تیم کارشناسی با خود متقاضی و رابط های او گفت وگو می کند، آموزش می دهد و تیک ثبت توجیه را قبل از ارائه خدمات می زند .

او درباره محدودیت در ارسال اطلاعات تماس یا آیدی بین طرفین هم می گوید: الگوریتم های هوش مصنوعی ما با دقت بالا اجازه ارسال شماره یا آیدی را نمی دهند؛ اگر کسی تلاش کند مسیر را دور بزند، سیستم او را مسدود می کند .

اصغری توضیح می دهد که سامانه از مرحله خواستگاری تا پس از ازدواج پیگیری می کند: به محض اینکه خواستگاری در فرایند قرار می گیرد، سیستم فالوآپ و پیگیری اگر نتواند از دختر و پسر خبر بگیرد، کارشناس وارد می شود و پیگیری می کند تا مانع برطرف شود. ما پیگیری های سه ماهه، شش ماهه و سالانه داریم. اردوهای آموزشی و توانمندسازی زوج ها را برگزار می کنیم؛ مثلا اردویی برای زوجین در شلمچه و اردویی در مشهد با همکاری مؤسسات دیگر هم داریم. سامانه آدم و حوا فقط برای ازدواج دائم و فقط برای یک همسر است، نه آنکه برای ازدواج موقت و نه تعدد زوجات باشد. اگر کسی سابقه طلاق داشته باشد، می تواند ثبت نام کند ولی در مورد ازدواج دوم اینطور نیست، در مورد درخواست هایی که برای همسر دوم آمده بود، با وجود رضایت نامه محضری ما خدمات ندادیم. ما فقط برای ازدواج دائم و یک همسری فعالیت می کنیم . همچنین او در پایان صحبت هایش به ظرفیت سازمانی اشاره می کند: حدود 50 نفر به طور مستقیم در مجموعه کار می کنند. دفتر مرکزی در تهران و دفتر پشتیبانی و فنی در مشهد است .

پیش از گفت وگو با مدیر این سایت، خبرنگار ما در تماس برای پیگیری ثبت نام دختری 13ساله، با اپراتور این سایت، با این توضیح مواجه شد که آدم و حوا فقط به عنوان معرف فعالیت می کند. اپراتور سایت، در همان ابتدا بدون سؤال و توضیحی، اعلام کرد که ثبت نام یک کودک 13ساله مشکلی ندارد.

او در ابتدای تماس توضیح داد که این دختر 13ساله سواد کافی برای استفاده از سایت را ندارد و درخواست شد که ثبت نام و پیگیری ها توسط یک بزرگسال انجام شود. پس از آن در پاسخ به نگرانی درباره احتمال سوءاستفاده بعد از ثبت نام در سامانه، کارشناس سایت توضیح داد که فرم ها بر اساس صداقت کاربران تکمیل می شود و در صورت مشاهده تخلف در جلسات حضوری، کاربران باید موضوع را به سامانه گزارش دهند.

با این حال، این کارشناس اشاره ای به سازوکارهای تخصصی حفاظت از افراد زیر 18 سال، فیلتر سنی، یا کنترل هویت نکرد. با اینکه طبق قوانین دختر زیر 13 سال نیاز به اجازه دادگاه دارد، در مورد این موضوع توضیح داد: باید فرم این خانم پر شود و مدارک و مشخصات ذکر شود، بعد از آن در صورت نیاز به حکم رشد از طرف دادگاه، همکاران با شما تماس خواهند گرفت .

در ادامه، زمانی که سؤال شد آیا سامانه تا زمان عقد در کنار خانواده خواهد بود، او توضیح داد نقش مجموعه وساطت و آشنایی اولیه است و تحقیق درباره فرد، بررسی سلامت روانی و اجتماعی طرف مقابل و سایر مسئولیت ها به خانواده ها واگذار می شود: ما فقط افراد را آشنا می کنیم . در بخش پایانی تماس، زمانی که درباره وجود کلاس ها یا دوره های آموزشی برای تصمیم گیری بهتر سؤال شد، اپراتور فقط به محتواهای داخل این سامانه اشاره کرد.

منصوره شاه نظری، مدیر واحد خودمراقبتی جنسی انجمن صدای یارا، درباره پیامدهای ازدواج کودکان زیر 18 سال و آسیب های ناشی از آن توضیح می دهد: کودکانی که در سن 10 تا 16 سال ازدواج می کنند، با آسیب های روانی و اجتماعی گسترده ای مواجه اند. تجربه ما در برخورد با این پرونده ها نشان می دهد که این کودکان آمادگی روانی و اجتماعی برای زندگی مشترک ندارند. تربیت فرزند، ارتباط سالم با همسر و تصمیم گیری های زندگی مشترک همه نیازمند مهارت و رشد عاطفی است که افراد زیر 18 سال هنوز به آن دست نیافته اند .

او با اشاره به تأثیر سن پایین مادران بر تربیت فرزند تأکید می کند: مشکل عمده این است که کودکان، هویت فردی و هوش هیجانی کافی ندارند. هنوز نمی توانند هیجانات خود را مدیریت کنند یا مهارت های اجتماعی و ارتباطی لازم را داشته باشند. در نتیجه، ارتباط با همسر و فرزندشان آسیب می بیند .

شاه نظری می گوید مشکلات اقتصادی و فرهنگی نقش مهمی در ازدواج کودکان دارند: بیشتر کودکانی که با آن ها کار کرده ایم، از مناطق محروم بوده اند؛ جایی که فقر و محدودیت های اجتماعی باعث می شود خانواده ها به ازدواج زودهنگام تن دهند. این موضوع در روستاهای اطراف استان هایی مانند سیستان وبلوچستان و کرمان مشهود است. در بین پرونده هایی که داشتیم، یک مادر که در 14سالگی ازدواج کرده بود، در 28سالگی با ما تماس گرفت. دختر کوچکش 12ساله بود و او هیچ مهارتی برای تربیت فرزند نداشت که همین منجر به ایجاد مشکلاتی برایش شده بود.

تجربه نشان می دهد این مادران، به دلیل کمبود رشد روانی و اجتماعی، نمی توانند رابطه مناسبی با فرزند یا همسرشان برقرار کنند. در این پرونده، مادر حتی در تصمیم گیری های مهم با همسرش مشارکت نداشت و همه امور به صورت تحمیلی بر او اعمال می شد .

او درباره فعالیت های واحد خودمراقبتی جنسی در مجموعه خود توضیح می دهد: کار ما ارائه مشاوره و راهکار به والدین است، نه درمان مستقیم. ما به والدین آموزش می دهیم که مسائل جنسی و مراقبت های روانی کودک زیر 18 سال را جدی بگیرند و از هرگونه آزار و خشونت جنسی جلوگیری کنند. این آموزش ها شامل موضوعاتی از اضطراب کودکان و مشکلات رفتاری تا مهارت های تربیتی و خودمراقبتی است. والدین می توانند از طریق موتورهای جست وجوگر، مشاوره کودک و نوجوان رایگان صدای یارا را پیدا کنند و با ما تماس بگیرند. ما تنها مرکز ارائه مشاوره رایگان برای کودکان در ایران هستیم و سعی می کنیم راهکارهای اصولی و علمی ارائه دهیم .

شاه نظری بر ضرورت اصلاح قانون تأکید می کند: فعالان اجتماعی و انجمن ها باید این موضوع را به مجلس ببرند و تصویب کنند که زیر سن قانونی ازدواج ممنوع شود. رشد مغزی، مهارت های عاطفی و اجتماعی کودکان زیر 18 سال هنوز تکمیل نشده و نمی توان مسئولیت های مادرشدن یا زندگی مشترک را بر عهده آن ها گذاشت. آینده کشور با تربیت درست کودکان گره خورده است و ازدواج زودهنگام به این روند آسیب می زند .

مشکلات اقتصادی و فرهنگی یکی از دلایل اصلی ازدواج های زیر سن قانونی است. سحر خواجه وند، مدیر واحد حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان، تأکید می کند که تشکیل خانواده باید بر پایه عقل باشد و می گوید: روح کلی حاکم بر قوانین کشور ما در این زمینه، متمرکز بر حمایت از خانواده است. با اینکه در حال حاضر منع قانونی و شرعی برای ازدواج کودکان نداریم، این موضوع یکی از آسیب های مهم اجتماعی است و باید در اجرای قانون مراقب باشیم که شکل آن به روحش خدشه وارد نکند. از قانون اساسی که در اصل دهم آن به بیان اهمیت استواری و پایداری نهاد خانواده پرداخته شده و در اصل بیست ویکم، دولت موظف به ایجاد زمینه های مناسب برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق او شده است، تا قوانین مدنی و حمایت خانواده و برنامه های توسعه و پیشرفت کشور، همه دلالت بر لزوم ایجاد شرایطی دارند که تشکیل خانواده بر پایه عقلانیت و با هدف پایداری آن اتفاق افتد .

این وکیل و فعال حقوق کودک درباره وضعیت ازدواج های کودکان توضیح می دهد: آمار رسمی نرخ موفقیت ازدواج در سنین کودکی و نوجوانی را باید از قوه قضاییه بخواهیم، اما همه می دانیم این شیوه به چه نتایج بعضا فاجعه باری در کشورمان منجر شده است. موضوع دیگر درباره بازاریابی برای کودک همسری، کودکان و نوجوانانی است که بدسرپرست هستند یا در شرایط نامناسب اقتصادی زندگی می کنند. این موضوع نسبتی با تشکیل خانواده ای که مدنظر قانون اساسی و برنامه های توسعه و پیشرفت کشور است، ندارد و برعکس منجر به نقض حقوق اشخاص و ایجاد هزینه روانی و اجتماعی می شود .

رضا شفاخواه، وکیل و فعال حقوق کودک، وضعیت قانون ازدواج کودکان در ایران را بحرانی و نیازمند اصلاح فوری می داند. او توضیح می دهد: ایران تنها کشوری است که در قانون خود حداقل سن ازدواج قطعی ندارد. بعد از انقلاب، ماده 1207 قانون مدنی تغییر و شورای نگهبان آن را غیرشرعی اعلام کرد. در حال حاضر سن بلوغ در دختران 9 سال تمام قمری و در پسران 15 سال تمام قمری است، اما هیچ حداقل قانونی برای ازدواج تعیین نشده است .

شفاخواه به تلاش های قبلی مجلس برای اصلاح این وضعیت اشاره می کند: چند سال پیش، فراکسیون زنان مجلس، با تلاش برخی، لایحه ای برای تعیین حداقل سن ازدواج ارائه کرد که شکست خورد. نمایندگان این لایحه را حتی غیرشرعی و امنیتی قلمداد کردند .

او درباره شرایط قانونی فعلی هم توضیح می دهد: طبق قانون، ازدواج زیر 13 سال در دختران و زیر 15 سال در پسران فقط با تشخیص مصلحت دادگاه و با اذن ولی امکان پذیر است؛ یعنی ازدواج ممنوع نشده، بلکه مشروط شده است. متأسفانه در بسیاری از مناطق محروم، این موضوع به یک خرده فرهنگ اشتباه تبدیل شده و اغلب مصداق برده داری و استثمار جنسی کودکان است .

شفاخواه درباره پیامدهای اجتماعی این معضل می گوید: بحث کودک همسری در ایران با موضوعات امنیتی و جمعیتی گره خورده است. ازدواج کودکان نه تنها خانواده ها را مستحکم نمی کند، بلکه چرخه ای از آسیب های اجتماعی ایجاد می کند؛ از محرومیت از تحصیل و ورود به کارهای سخت، تا مادرشدن در سن کم و افزایش خطر اعتیاد و فقر. بسیاری از کودکانی که در حاشیه شهرها کار می کنند و بدون هویت اند، حاصل همین ازدواج های زودهنگام هستند. این یک چرخه است که بارها بازتولید می شود .

او به دوگانگی قوانین اشاره می کند: اگر ازدواج با تشخیص مصلحت دادگاه و اذن ولی انجام نشود، ازدواج غیرقانونی است و کودک در وضعیت مخاطره آمیز قرار می گیرد. دادستان و مراجع ذی ربط، از جمله بهزیستی و دفتر حمایت از حقوق کودکان، موظف به واکنش هستند، اما عملا این اتفاق نمی افتد .

براساس اعلام شفاخواه، مرجع ملی حقوق کودک متولی نظارت بر اجرای کنوانسیون حقوق کودک در ایران است. دبیر و رییس این مرجع باید به ازدواج کودکان اعتراض و تلاش کنند قانون حداقل سن ازدواج تصویب شود. این موضوع بارها در مجلس مطرح شده، اما شکست خورده است و نمایندگان طرح را غیرشرعی و امنیتی خوانده اند. ما از یک طرف قانونی برای تعیین حداقل سن ازدواج نداریم و از سوی دیگر، حتی ازدواج کودکان شیرخوار مشروط به اذن ولی و تشخیص مصلحت دادگاه است. اگر این شرایط رعایت نشود، ازدواج غیرقانونی است و مقامات ذی ربط باید فورا وارد عمل شوند.