علی جنتی، دیپلمات و سفیر اسبق ایران در کویت، معتقد است: وزارت امور خارجه در برخی از موضوعات حوزه دیپلماسی عملکرد کُندی داشته و در بعضی از موارد نیز نامطلوب عمل کرده است.

به گزارش تجارت نیوز، او در گفت وگویی موضوع مهمی را بیان می کند: شناختی که ما از گذشته از دیدگاه های وزیر امور خارجه داشتیم با آنچه امروز از عملکرد آقای عراقچی مشاهده می کنیم تفاوت های بسیار زیادی دارد؛ بالاخره ایشان به عنوان وزیر امور خارجه و مسئول سیاست خارجی کشور باید برای مرتفع کردن مشکلات حوزه دیپلماسی کشور فعالیت بیشتری داشته باشد.

علاوه بر این جنتی معتقد است: این حالت نه جنگ و نه صلح بدترین حالتی است که می توان برای کشور تصور کرد چرا که با توجه به شرایط داخلی و مشکلات معیشیتی که با کمبودها، ناترازی ها، تورم و گرانی همراه شده است مردم دیگر تحمل این وضعیت را ندارند و باید برای آن چاره اندیشی شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت یازدهم در خلال این گفت وگو بر این موضوع هم تاکید می کند که ما نمی توانیم این وضعیت را ادامه دهیم و باید فکر کنیم که تاب آوری مردم نیز حد و اندازه ای دارد و با وجود تحریم و فشارهای اقتصادی نمی توانیم بگویم باید این شرایط را تحمل کنند. بنابراین باید پای میز مذاکره نشست. متن گفت وگوی علی جنتی با تجارت نیوز را در ادامه خواهید خواند.

آقای جنتی در مقام یک دیپلمات سابق و فردی که سال ها تحولات منطقه خاورمیانه را در قامت سفیر و از نزدیک رصد کرده اید، دیدگاه تان در رابطه با فضایی که کشور ما در حال حاضر در آن قرار دارد چیست؟ موضوع مذاکرات را چطور ارزیابی می کنید؟ دیدگاهتان در رابطه با مناقشه ایران و اسراییل چیست؟ آیا جنگ جدیدی در پیش است؟

از دیدگاه فردی که برای 12 سال در حوزه سیاست خارجی و دیپلماسی کشور حضور فعالی داشته و به صورت مداوم موضوعات مبتلا به هسته ای کشور را دنبال می کند معتقد هستم که ما در سیاست خارجی برای حل مسائل و مشکلات ایران به ویژه در حوزه تحریم ها باید پای میز مذاکره بنشینیم.

متاسفانه در طول سالیان گذشته فرصت های زیادی را از دست داده ایم که می توانست علاوه بر موضوعات هسته ای به حل وفصل سایر مشکلات حوزه سیاست خارجی کشور منجر شود. ما این هدف را دنبال نکردیم و تنها با اتلاف وقت، زمان را از دست دادیم. فرصت ها را سوزاندیم و به شرایط پس از جنگ رسیده ایم. در حال حاضر ما با تخریب تمامی دستاوردهای که در گذشته به دست آورده ایم، مواجه شده ایم و در نگاه کلی هزینه های سنگینی را در رابطه با پرونده هسته ای کشور پرداخته ایم.

حال سوال این است که در این شرایط چه راهکاری را باید در دستور کار خود قرار دهیم؟ این حالت نه جنگ و نه صلح بدترین حالتی است که می توان برای کشور تصور کرد چرا که با توجه به شرایط داخلی و مشکلات معیشیتی که با کمبودها، ناترازی ها، تورم و گرانی همراه شده است مردم دیگر تحمل این شرایط را ندارند و باید برای آن چاره اندیشی شود. ما نمی توانیم این وضعیت را ادامه دهیم و باید به این فکر کنیم که تاب آوری مردم نیز حد و اندازه ای دارد و با وجود تحریم و فشارهای اقتصادی نمی توانیم بگوییم باید این شرایط را تحمل کنند. بنابراین باید پای میز مذاکره نشست.

مذاکره هم هیچ وقت به معنای پذیرفتن تمامی حرف های طرف مقابل نیست؛ به معنای تسلیم شدن هم نیست. درست است که ما در شرایطی قرار داریم که قلدری مانند ترامپ می گوید یا تمامی مطالبات من را بپذیرید و یا منتظر جنگ و عواقب سخت تصمیمات تان باشید اما در هر صورت آنچه برای ما تعیین کننده است منافع ملی کشور و مصالح آن است؛ امروز منافع ملی کشور ایجاب می کند که ما در حوزه دیپلماسی عملکرد فعال تری داشته باشیم. اینکه بگویم نه تسلیم می شویم و نه جنگ می کنیم رویکرد منطقی برای عبور از این شرایط نیست.

بالاخره میان فصول جنگ و تسلیم، فصل دیگری نیز وجود دارد که ما باید پای میز مذاکره حاضر شویم و حداقل بخشی از مشکلات و مسائل کشور را حل وفصل کنیم. چرا به راهکار سوم توجه نمی کنیم. به اعتقاد بنده در شرایط حاضر، وزارت امور خارجه در برخی از موضوعات حوزه دیپلماسی عملکرد کُندی داشته و در بعضی از موارد نیز نامطلوب عمل کرده است. شناختی که ما از گذشته از دیدگاه های وزیر امور خارجه داشتیم با آنچه امروز از عملکرد آقای عراقچی مشاهده می کنیم تفاوت های بسیار زیادی دارد. بالاخره ایشان به عنوان وزیر امور خارجه و مسئول سیاست خارجی کشور باید برای مرتفع کردن مشکلات حوزه دیپلماسی کشور فعالیت بیشتری داشته باشد و بتواند مشکلات و گرفتاری های ایران در این حوزه را حل وفصل کند.

در این شرایط احتمال حمله اسراییل به ایران را تا چه اندازه جدی تلقی می کنید؟

اگر این شرایط ادامه پیدا کند و ما تحرکی برای تغییر اوضاع نداشته باشیم و با همین سیاست ها پیش رویم، احتمال جنگ کاملا وجود دارد و باید منتظر حوادث سخت تر و بدتری هم باشیم.

آقای جنتی چندی پیش خبری از تمایل کشورهای آسیای میانه برای پیوستن به پیمان ابراهیم منتشر شد و به نظر می رسد که قراقستان نیز به این پیمان ملحق شده است. این موضوع را چگونه ارزیابی می کنید؟ به نظر می رسد اسراییلی ها با این پیمان در حال گسترش نفوذ خود در منطقه آسیای مرکزی هستند.

سیاست ترامپ در دور نخست ریاست جمهوری اش هم همین گسترش اعضا و گستره پیمان ابراهیم بود که توسط جرد کوشنر، داماد او، دنبال می شد. در آن دوران، این پیمان با حضور امارات و بحرین شکل گرفت. آن ها برنامه ویژه ای برای پیوستن عربستان به این پیمان دارند و این هدف را با تلاش زیاد پیگیری می کنند چرا که این کشور در میان کشورهای عربی و اسلامی جایگاه ویژه ای دارد و پیوستن ریاض به پیمان ابراهیم می تواند کشورهای دیگر را هم ترغیب به انجام آن کند. کشورهای آسیای مرکزی هم از جمله اهداف دیگر ترامپ برای پیوستن به این پیمان هستند؛ برای مقامات واشنگتن افزایش تعداد کشورهای عضو پیمان ابراهیم یک هدف مهم به شمار می رود.

آیا با توجه به تحقق پیمان صلح میان حماس و اسراییل، عربستان می پذیرد که به پیمان ابراهیم بپیوندد؟

ابتدا باید بگویم به شخصه نسبت به وضعیت فعلی غزه بسیار بدبین هستم و معتقدم که همه اقدامات صورت گرفته و به صورت کلی طرح ترامپ برای ایجاد آتش بس در این منطقه به سرانجام نمی رسد چرا که اسراییل به آتش بس پایبند نخواهد بود و غزه ای که در گذشته بخشی از مناطق اشغالی اش بوده است را از دست نمی دهد؛ منطقه غزه در گذشته بخشی از منطقه اشغال شده توسط اسراییلی ها بود اما برای مدتی از سیطره این نیروها خارج شد و حالا مجددا تحت اشغال اسراییل قرار گرفته است. از همین رو تل آویو حاضر نیست که دوباره کنترل بر این منطقه را از دست بدهد.

اسراییلی ها می خواهند طیف کثیری از مردم غزه را از این منطقه بیرون کنند و این منطقه را به اشغال خود درآورند. این همان هدف اسراییل از حمله به غزه است و به نظر می رسد کشورهای عربی هم به تدریج به طرح صلح ابراهیم می پیوندد. فشار آمریکا روی این کشورها زیاد است و آن ها می خواهند به ترتیبی این مشکلات را حل وفصل کنند. البته عربستان تاکنون مقاومت بسیار زیادی داشته است اما اگر این اطمینان حاصل شود که یک دولت فلسطینی در غزه تشکیل می شود ممکن است در نهایت ریاض هم به این پیمان بپیوندد.