ویروس آنفلوانزا این روزها تخته گاز می رود. علایم آن از خفیف تا شدید متغیر است. در بعضی ها ویروس برای چند روز فرد را از کار و زندگی می اندازد و در برخی از افراد در حد یک سرماخوردگی معمولی خودش را نشان می دهد. با این اوصاف بازار شایعات هم حسابی داغ شده است. با کوچک ترین علایم یکی آن ها را به کرونای تیغی ارتباط می دهد و شرح دستورالعمل هاست که به سمت بیمار سرازیر می شود.

به گزارش ایران، مسئولان بهداشتی اما معتقدند هیچ اتفاق جدیدی نیفتاده و ویروس ها مانند سال های گذشته کار خودشان را می کنند. اما آیا با سویه جدیدی از بیماری مواجه شده ایم؟

تب، آبریزش بینی، گلودرد، درد عضلانی، سردرد، سرفه و خستگی مهم ترین علایم آنفلونزاست. محمدرضا صالحی، دانشیار بیماری های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رییس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی بیوتیک ها با تأکید بر اینکه خوشبختانه با ویروس جدیدی مواجه نیستیم، می گوید: ویروس جدیدی در کشور نداریم، اما در یکی دو هفته گذشته با یک افزایش شیوع آنفلوانزا در کشور مواجه شده ایم. طبق آماری که از رییس مرکز جامع آنفلوانزای کشور گرفته ام به نظر می رسد یک رشد چشمگیر و رو به افزایشی را در میزان ابتلا به آنفلوانزا در نقاط مختلف کشورمان و تهران شاهد هستیم.

رییس مرکز تحقیقات میکروبی با بیان اینکه افزایش موارد ابتلا حدوداً از 15 آبان به این طرف کلید خورده و با سرعت رو به پیشرفت است، می گوید: البته این مورد دور از انتظارمان نبود. معمولاً از اواسط آبان به سمت اوایل آذر انتظار اپیدمی آنفلوانزا را داریم و احتمالاً در آذرماه با پیک یا قله این اپیدمی احتمالی مواجه خواهیم شد.

صالحی در مورد متفاوت بودن علایم بیماری در افراد مختلف توضیح می دهد: انواع دیگری از ویروس ها هم در کنار آنفلوانزا کماکان در جامعه در حال گردش هستند. مثلاً ویروس هایی مثل کووید 19 حتی راینو ویروس ها (عامل اصلی بیماری سرماخوردگی) هنوز قسمت عمده ای از عفونت ها را به خودشان اختصاص داده اند. تفاوت علایم مقداری به این موضوع مربوط است، اما نکته مهم این است که در کنار این ویروس ها، ویروس آنفلوانزا در جامعه در حال غالب شدن است.

این متخصص بیماری های عفونی درباره دلیل غالب شدن آنفلوانزا می گوید: ما در نیمکره شمالی هستیم. در این نیمکره در کشورهایی مثل ایران فصول سرد از آبان ماه شروع می شود. هوا در شهرهای کشورمان هم سرد شده است، آنفلوانزا این خصلت را دارد که در محیط های بسته که تهویه مناسبی ندارند، گسترش بیشتری پیدا می کند و این روزها چون مردم به دلیل سردی هوا در را می بندند، در بیشتر محیط ها تهویه مناسب وجود ندارد. این رفتار اپیدمیلوژیک (همه گیرشناسی) ویروس آنفلوانزاست که در فصول سرد سال معمولاً اتفاق می افتد. البته در نیمکره جنوبی در تابستان گذشته ما که مصادف با زمستان نیمکره جنوبی می شد شاهد گسترش قابل توجه آنفلوانزا بودیم. بنابراین پیش بینی می کردیم که در نیمکره شمالی مثل کشور ما هم این اتفاق بیفتد.

آیا آمارهای گسترش این بیماری خطرناک است؟ رییس مرکز تحقیقات میکروبی در پاسخ به این سؤال معتقد است آمارهای امسال چندان فراتر از الگوهای سالیانه سال های قبل نیست. بنابراین هنوز نیازی به اعلام خطر نیست. او می گوید: سازمان بهداشت ایالت متحده در مورد فصل زمستان 2025 هشدار داده و این نگرانی را مطرح کرده که ممکن است این فصل زمستان شاهد گسترش قابل توجه آنفلوانزا باشیم ولی در مورد اینکه چقدر این پیش بینی برای کشور ما درست است نمی توانیم پیش بینی کنیم.

صالحی با تأکید بر پیشگیری به عنوان رکن اصلی در این بیماری ادامه می دهد: پیشگیری دو راه اصلی دارد. مهم ترین ابزار پیشگیری واکسیناسیون آنفلوانزاست که در حال پشت سر گذاشتن زمان طلایی تزریق آن هستیم. اما برای افراد پرخطر نمی توانیم سقف زمانی بگذاریم و به این افراد همیشه توصیه می کنیم هر زمانی که واکسن در دسترس شان بود واکسن بزنند. اما زمان تزریق برای افراد بالغ سالم نهایتاً تا اواسط آذر است و اگر می خواهند واکسن بزنند، هر چه زودتر اقدام کنند.

او می گوید: یک نمونه مهم دیگر رعایت اصول بهداشت فردی و جمعی است. تهویه مناسب، ماسک زدن، شست وشوی مداوم دست ها، عدم ارتباط نزدیک افراد با هم مثل دست دادن از جمله مواردی است که رعایت آن ها می تواند از انتقال بیماری به دیگر افراد جامعه جلوگیری کند.

جولان ویروس در کلاس های در بسته

صالحی با تأکید بر فرهنگسازی و آموزش توضیح می دهد: یکی از اقدامات مهمی که هموطنان می توانند انجام دهند، آموزش کودکان است، بچه ها ساعات زیادی را در کلاس می نشینند در و پنجره کلاس ها هم بسته است، تهویه مناسبی در کلاس ها وجود ندارد، بنابراین بچه ها در معرض غلیان ویروس در کلاس هستند. از والدین می خواهم اگر علایمی در کودک مشاهده کردند تا حداقل 48 ساعت او را به مدرسه نفرستند.

به گفته این متخصص عفونی، تقریباً از یکی دو روز قبل از شروع علایم حاد تا نهایتاً یک هفته پس از شروع، بیماری قابل انتقال است. اگر کودکی مبتلا شده و علایمش رو به بهبود است و باید در مدرسه حضور داشته باشد، لازم است حتماً ماسک بزند و از ارتباط نزدیک با سایر بچه ها بپرهیزد.

او به بزرگسالان هم توصیه می کند: بزرگسالان اگر علامت دار هستند، در مجامع عمومی حاضر نشوند و اگر اجبار بر حضور دارند، حتماً ماسک بزنند و تلاش کنند با وسایل عمومی تماس نداشته باشند تا چرخه انتقال ویروس به افراد دیگر از بین برود.

رییس مرکز مقاومت میکروبی با هشدار نسبت به مصرف بی رویه آنتی بیوتیک می گوید: مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها خطرناک است. این بیماری هر چند بیماری شدیدی است، اما منشأ ویروسی دارد. هر چقدر هم که آزاردهنده باشد اما درمان آن آنتی بیوتیک نیست و مصرف این داروها نه تنها باعث بهبودی نمی شود بلکه عوارض قابل توجهی را برای فرد و جامعه به همراه دارد. از همکاران داروساز و داروخانه ها می خواهم که آنتی بیوتیک ها را بدون نسخه در اختیار مردم قرار ندهند.

به گفته صالحی، تنها درمان این بیماری استراحت، مصرف مایعات و میوه هایی حاوی ویتامین C مثل مرکبات و غذاهای مناسب و تازه است که در بهبود علایم به افراد کمک می کند. همچنین بیماران در موارد شدید حتماً باید با متخصص عفونی مشورت کنند.