سید محمد بطحایی، رییس سازمان امور اجتماعی کشور نتایج رصد و پایش آسیب های اجتماعی در کشور را تشریح کرد و با بیان اینکه آمار شاخص ترکیبی وضعیت اجتماعی کشور بزودی ارائه می شود، گفت: با ارائه آمار این شاخص ها می توانیم قضاوت های دقیق و کارشناسی نسبت به پیشرفت و پسرفت شهرستان ها و استان ها نسبت به وضعیت قبلی خود در حوزه وضعیت اجتماعی داشته باشیم.

به گزارش ایسنا، سید محمد بطحایی به رصد و پایش آسیب های اجتماعی کشور در سازمان امور اجتماعی اشاره کرد و در مورد نتایج این پایش ها و اولویت بندی آسیب ها، گفت: یکی از مهم ترین آسیب هایی که نه تنها در کشور ما بلکه در تمام دنیا نگرانی ایجاد کرده اعتیاد به مواد مخدر است و متأسفانه این گونه در ذهن افراد می گنجانند که مصرف مواد مخدری چون گل، ماری جوآنا و موادی شبیه این نوع، اعتیادآور نیست و به غلط این تصور در بین افکار عمومی و به ویژه جوانان و نوجوانان جا افتاده است.

وی گفت: در برخی موارد، مصرف این نوع مواد آثار مخرب بسیار خطرناک تری از مواد مخدر معروفی دارد که همه می شناسیم، بنابراین اعتیاد در رتبه بندی نتایج پایش ها و رصد آسیب های اجتماعی یکی از مهم ترین آسیب هایی است که ما به دنبال کاهش و حل آن هستیم.

بطحایی با اشاره به اینکه در مورد مباحث اعتیاد و مصرف مواد مخدر با ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان سازمان تخصصی این امر همکاری داریم، اظهار کرد: در این راستا به دنبال روش های جدید برای کاهش مصرف هستیم به طوری که راهکارهایی در سال جاری در ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور اجرا خواهد شد تا میزان مصرف مواد مخدر کاهش پیدا کند.

رییس سازمان امور اجتماعی کشور با ابراز تأسف از این که میزان مصرف مواد مخدر علی رغم برنامه های فراوانی که در کشور به اجرا در آورده ایم، همچنان سیر صعودی است و روند تزایدی دارد، گفت: تأکید می کنم که در دنیا مصرف مواد مخدر به عنوان یک چالش وجود دارد. به طوری که سالانه 300 میلیون نفر از مردم جهان بین سنین 15 تا 60 سال مصرف کننده مواد مخدر هستند، یعنی حدود شش درصد جمعیت گروه سنی 15 سال به بالا تا 60 سال یکبار مواد مخدر را مصرف کردند که در کشور ما متأسفانه روند مصرف مواد مخدر رو به تزاید است.

وی دومین مورد از آسیب های اجتماعی حاصل نتایج رصد و پایش آسیب ها در وزارت کشور را استفاده از الکل اعلام کرد و افزود: متأسفانه مصرف الکل در کشور در بین جوانان و نوجوانان اشاعه پیدا کرده و با افسوس باید گفت که بسیاری از افرادی که الکل مصرف می کنند اطلاعات لازم از آسیب ها وخطرات مصرف این مواد را ندارند و استفاده از الکل ها و نوشیدنی های الکلی غیرمتعارف آثار روحی و صدمات جسمی فراوان و حتی مرگ را به دنبال دارد.

بطحایی سومین آسیب مورد رصد و پایش در سازمان امور اجتماعی کشور که نظم خانواده و جامعه را برهم می زند، طلاق دانست و گفت: میزان طلاق در کشور رو به تزاید است؛ البته خوشبختانه سرعت سیر صعودی طلاق زیاد نبوده، اما باز هم برای کشور ما در حوزه مدیریت اجتماعی جزو موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

رییس سازمان امور اجتماعی کشور با اشاره به اینکه همه ساله اطلس آسیب های اجتماعی منتشر می شود و ما به عنوان مرکز رصد اطلس آسیب های اجتماعی کشور را احصا و آماده کرده ایم که آخرین آن در ماه های گذشته منتشر و برای تصمیم سازی و مدیریت مسائل اجتماعی بر اساس واقع گرایی در اختیار مراجع تصمیم گیر قرار داده ایم، اظهار کرد: اطلس آسیب های اجتماعی در سال جاری در سطوح ملی، استانی و همچنین در سطح شهرستان منتشر شده است تا فرمانداران به عنوان مسئولین اتاق وضعیت استان خود، بتوانند موقعیتشان را تشخیص دهند که در مقایسه با شهرستان های دیگر در کدام یک از این آسیب ها وضعیت بحرانی دارند و یا در کدام آسیب ها شرایط وضعیت مناسب تری دارند تا براساس این شناخت بتوانند برای مسائل اجتماعی شهر ستان برنامه ریزی و طراحی عملیاتی داسته باشند.

وی به دیگر رتبه بندی آسیب های اجتماعی در رصد و پایش های صورت گرفته اشاره کرد و گفت: موضوع خودکشی از دیگر مواردی است که مورد رصد قرار می گیرد و متأسفانه افراد این اقدام را با توجه به مشکلات و اختلالات روحی، شخصیتی و اجتماعی و خانوادگی انجام می دهند و اگر تا پیش از این تعدادی از افراد برای ترساندن دیگران اقدام به خودکشی می کردند اما امروزه شاهد هستیم که تعداد بیشتری از افراد به قصد مرگ اقدام به خودکشی می کنند.

به گفته بطحایی، برخی از شاخص ها و آسیب های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته، روند کاهشی دارد؛ به طوری که آمار نزاع های دسته جمعی روند کاهشی داشته و سیر نزولی به خود گرفته است. همچنین آمارهای مربوط به فرار از خانه و ناهنجاری های این چنینی و خشونت خانگی رو به کاهش بوده است.

ارائه آمار شاخص های ترکیبی وضعیت اجتماعی کشور، بزودی

رییس سازمان امور اجتماعی کشور یکی از اقداماتی که در سال جاری این سازمان شروع کرده است و تا چند هفته آینده اولین خروجی آن مشخص می شود، ارائه آمار شاخص ترکیبی وضعیت اجتماعی کشور دانست و ادامه داد: چنانچه آسیب ها را در کنار هم قرار دهیم و بخواهیم آماری از شاخص ترکیبی وضعیت اجتماعی (شاخص های سلبی آسیب ها و ایجابی ها همچون نشاط اجتماعی، امید به آینده، انسجام ملی) ارائه دهیم، می توان مشخص کرد که کدام استان در حال حاضر وضعیت بدتری دارد و یا کدام شهرستان وضعیت بحرانی دارد. همچنین می توان برآورد کرد که آیا شهرستانی نسبت به مرحله قبل خود وضعیت بهتری دارد و یا در شرایط بدتری به سر می برد.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه رسیدن به این نتایج حاصل دسترسی به شاخص های ترکیبی است، افزود: برای اولین بار خوشبختانه این شاخص ترکیبی در دست تهیه و تولید است و تا هفته های آینده اولین نتایج آن اعلام خواهد شد که بر اساس این شاخص ما می توانیم قضاوت های دقیق و کارشناسی نسبت به پیشرفت و پسرفت شهرستان ها و استان ها نسبت به وضعیت قبلی خود در حوزه وضعیت اجتماعی داشته باشیم.

کاهش سرمایه اجتماعی در سطح کلان

بطحایی درباره اقدامات سازمان امور اجتماعی برای ایجاد نشاط در جامعه نیز گفت: یک واقعیتی را باید مطرح کرد و آن این است که با کاهش سرمایه های بیشتری روبرو هستیم؛ به طوری که بر اساس آخرین پایش های اجتماعی که در سال جاری انجام داده ایم سرمایه اجتماعی در سطح کلان 26.5 درصد است که این عدد در سال 1397.33 درصد بوده و از سال 1400 تا سال 1404 کاهش ملموسی نداشتیم. در نهایت سرمایه های اجتماعی ما بالا نیست و آمار 26.5 درصد بسیار رقم نگران کننده ای است.

به گفته رییس سازمان امور اجتماعی کشور، معمولا همه کشورها میزان سرمایه اجتماعی خود را هرساله نسبت به سال های گذشته خود برآورد می کنند و به صورت نسبی این آمارها را مقایسه می کنند که این نشان می دهد مولفه هایی که در سرمایه های اجتماعی تاثیرگذار است کاهش پیدا کرده است که یکی از این مولفه ها نیز کاهش نشاط اجتماعی است.

با نشاط اجتماعی فاصله پیدا کرده ایم

وی گفت: وقتی نشاط اجتماعی را به دلایل مختلف تحت نظر قرار ندادیم و مورد توجه قرار نگیرد مشکلات زیادی را به همراه دارد و منظور از نشاط اجتماعی اقدامات غیرقابل قبول که موجب ایجاد تشنج در جامعه و یا راه اندازی کارناوال های نامتعارف می شود و یا با سلیقه محوری حلال خدا را حرام کردن، نیست؛ بلکه منظور از نشاط اجتماعی رفتارهای اجتماعی است که می تواند امید به آینده را در جامعه زنده کند و امید را با رعایت تمام اصول و هنجارها که در جامعه وجود دارد، بالا ببرد.

بطحایی ابراز تاسف کرد که با توجه به محدودیت هایی که خودمان در جوامع ایجاد کرده ایم و حتی در مواردی که حلال خدا حرام نمی شود، ممانعت کردیم و همین عوامل باعث می شود که با نشاط اجتماعی فاصله پیدا کنیم.

ابلاغ بخشنامه نشاط اجتماعی به فرمانداران

وی ادامه داد: در فروردین ماه امسال مصوبه ای را به فرمانداران مان ابلاغ کردیم که طبق این مصوبه به تمام دستگاه های مختلفی که ذیربط بوده و همفکری کرده اند به ویژه وزارت ارشاد، پس از جلسات متعدد بخشنامه ای تحت عنوان نشاط اجتماعی نوشته و ابلاغ شد؛ به طوری که در هر شهرستانی به مقتضای فرهنگ، آداب و رسوم و فرهنگ محلی و بومی خود رویدادهایی را برگزار کنند. البته در دو ماه محرم و صفر شتاب آن گرفته شد و در ماه ربیع بخشنامه ای که مولفه های مختلف نشاط اجتماعی در آن اشاره شده بود دوباره مطرح شده و با محوریت فرمانداران و همکاری دستگاه های ذیربط و سمن های مختلف که در شهرستان های مختلف وجود دارند و گروه های مردمی، این رویدادها که می توان چهره شهر را تغییر دهد، اجرا شد.

رضایت 25.5 درصدی شهروندان از اوضاع کشور

رییس سازمان امور اجتماعی کشور میزان رضایت شهروندان از اوضاع کشور با شرایط فعلی را 25.5 درصد طبق آخرین پیمایش سازمان عنوان و اظهار کرد: برای افزایش این میزان رضایت شهروندان باید به دور از تنگ نظری وسلیقه محوری و با محوربت قانون با دل مردم راه بیاییم و با ابتنا بر فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی و میراث کهن ادب و فرهنگ و هنر ایرانی علاوه بر امید آفرینی و نشاط جامعه به انسجام اجتماعی به عنوان مولفه اصلی نگاه ویژه داسته باشیم.

وی از فرمانداران خواست تا بخشنامه سازمان امور اجتماعی کشور برای ایجاد نشاط اجتماعی را مجددا بر روی میز قرار داده و اقدامات لازم را انجام دهند.

حاشیه نشینی یکبار دیگر در دستور کار دولت با زاویه جدید

بطحایی حاشیه نشینی را از جمله طرح هایی دانست که مدت زمان زیادی است که جمهوری اسلامی سعی کرده است برطرف کند و تصریح کرد: در این زمینه موفقیت هایی هم داشته است اما به نقطه مطلوب نرسیده است و بحث حاشیه نشینی به یک معضل تبدیل شده و متأسفانه کانون بسیاری از آسیب ها مراکز حاشیه نشین شهرهاست.

وی با بیان اینکه حاشیه نشینی دلایل مختلفی دارد و در این زمینه نهادهای مختلف (سپاه، ستاد اجرایی فرمان امام، ستاد بازآفرینی و وزارت کشور) در سال های گذشته در چندین نوبت سعی کردند تا حاشیه نشینی را کنترل و مدیریت کرده و مشکلات آن را کم کنند، ادامه داد: البته دستاوردهایی داشته اند، اما به نقطه مطلوب نرسیده است که اخیرا با تاکید رییس جمهور بر موضوع محله محوری، موضوع حاشیه نشینی یکبار دیگر در دستور کار قرار گرفته و از زاویه دیگری به این موضوع نگاه می کنیم.

رییس سازمان امور اجتماعی کشور ادامه داد: در این راستا برای موضوع حاشیه نشینی با دیدگاه رییس جمهور برنامه ریزی جدیدی مدنظر قرار گرفته است که با این برنامه و استفاده از نهادهای مربوطه بتوانیم همگرایی ایجاد کنیم تا خدمات ارائه شده به مناطق حاشیه نشین از سوی دستگاه های مختلف مشخص شده و ارائه خدمات با اطلاع دستگاه های مربوطه باشد و موازی کاری در این مورد صورت نگیرد و در زمینه هایی که اولویت ندارد نیز هزینه نکنیم، چرا که یکی از دلایل ناکارآمدی ها، موازی کاری های بین دستگاه ها برای مواجهه با حاشیه نشینی و آسیب های موجود بوده است.

بطحایی تأکید کرد: بارها اقداماتی که در مناطق حاشیه نشینی صورت گرفته بدون مطالعه و همکاری دستگاه ها تنها صرفا باعث هدررفت هزینه شده است. بدون این که اولویت این مناطق باشد و حتی اهالی این محل ها هم در ارزیابی های صورت گرفته نظرشان متفاوت از این هزینه کرد بیهوده بوده و معتقد بودند که هزینه های مد نظر دستگاه های مربوطه برای حاشیه نشینی باید با نظر اهالی محل و با هماهنگی دستگاه ها باشد، بنابراین همگرایی بین دستگاه ها در طرح جدید که مورد نظر رییس جمهور است مدنظر بوده تا محله محوری را مجددا راه اندازی کنیم و این همگرایی بخش عمده ای از مشکلات محلات و حاشیه نشینی ها را حل کند.

وی اظهار کرد: کانون اصلی هماهنگی بین فعالیت ها و اختصاص منابع، مناطق و خدماتی است که اولویت بیشتر و بالاتری را دارد. به عنوان نمونه اقدام چند ماه گذشته وزارت کشور برای بازگشت اتباع به کشورشان در راستای خواسته مردم بوده است چرا که این وزارتخانه به عنوان بخشی از حاکمیت خود را مکلف می داند وقتی تقاضایی در مورد یک موضوعی افزایش پیدا کرد به آن پاسخ مثبت دهد که در حوزه اتباع نیز با جدیت این موضوع پیگیری شد و اتباع فاقد مجوز قانونی به کشور خود بازگشتند و در برخی مناطق و شهرها به ویژه کلانشهرها که تعداد این اتباع بسیار زیاد بود حتما با خروج اتباع کانون آسیب ها نیز کاهش پیدا کرد.

رییس سازمان امور اجتماعی کشور یادآور شد: بدون قضاوت و داوری باید گفت وقتی تراکم اتباع در نقطه ای کاهش پیدا کند به تبع آن آسیب ها نیز کاهش یافته است، چرا که تراکم جمعیت پایین آمده و ساماندهی ها نیز راحت تر است و توزیع امکانات و نظارت و انتظام بخشی نیز آسان تر می شود و در برخی مناطق کلانشهرها خروج اتباع این آثار را گذاشته و با دستور وزیر کشور اتباع غیرقانونی که در بخش های مختلف برخی از آن ها اختلال هایی را برای کشور ایجاد کرده بودند از کشور خارج شدند و امیدواریم این مسیر ادامه پیدا کند و در نهایت تکریم و احترام به همه انسان ها، به ویژه برادران و خواهران افغانستانی که به کشور ما مهاجرت کرده بودند، به کشور خود بازگردند.