به گزارش عصر ایران؛ ابتهاج متولد اسفند سال 1306 در رشت بود از خانواده مشهور ابتهاج که نام های بزرگ کم نداشته است. ابوالحسن ابتهاج رییس سازمان برنامه و بودجه و مدیرکل بانک ملی در زمان محمدرضا شاه پهلوی و غلامحسین ابتهاج شهردار در همان دوره عموهایش بودند.

اما شاید مشهورترین عمویش احمدعلی ابتهاج بود که از سرمایه داران و صنعتگران مشهور دوران پهلوی بود و در سال 1355 در جاده هراز دچار حادثه شد و ماشینش به ته دره رفت و پیکرش هم هیچ گاه پیدا نشد. سال هاست این شایعه وجود دارد که رمز صندوقش در یکی از بانک های سوییس که بخش عمده ثروتش در آن جا نگاه داری می شد در گردنبندی قرار داشت که در حین تصادف بر گردنش آوریخته بود و طبیعتا هیچ گاه ردی از آن پیدا نشد.

تهران حوالی میدان فردوسی، خیابان مشهور کوشک خانه ای قرار دارد که مشهور است به خانه ارغوان و چند دهه خانه امیر هوشنگ ابتهاج بود. به گفتهٔ ابتهاج، زمانی که او خانه را خریده درخت ظاهراً خشکیده ای در حیاط خانه بوده که برخی پیشنهاد داده اند که او درخت را قطع کند، ولی ابتهاج در عوض از درخت مراقبت کرده و درخت دوباره جان گرفته است.

ابتهاج خاطره ای را نقل کرده است که در زمان فروش خانه، به دلیل مهاجرت از ایران، پس از آنکه چشمش به درخت افتاده است، از آن خجالت کشیده و به سوی دیگری نگاه کرده است. ابتهاج وصیت کرده بود تا بعد از مرگ پیکرش زیر درخت ارغوان به خاک سپرده شود اما چون خانه در آثار ملی ایران به ثبت رسیده بود و امکان دستکاری خانه امکان نداشت و وقتی در سال 1401 فوت شد، وی را در باغ محتشم در زادگاه خویش شهر رشت دفن کردند.

ارغوان! شاخه ی همخونِ جدا مانده ی من
آسمانِ تو چه رنگ است امروز؟
آفتابی ست هوا؟
یا گرفته ست هنوز؟

یلدا ابتهاج، دختر هوشنگ ابتهاج، از خاطراتش در خانه ارغوان برایمان می گوید: بچه بودم که پدرم زمین این خانه را خرید. نقشه آن را به مهندس ابتکار که شوهر عمه ام بود، سپرد و ساخت آن را شروع کردند. پدر در طول مدت ساخت، بالای سر کار می رفت و نظارت می کرد تا خانه آن طور که مورد پسندش بود، ساخته شود. وقتی که من رفتم کلاس اول، هنوز خانه تکمیل نشده بود، ولی با این حال به آن نقل مکان کردیم و بعد کم کم کامل شد.

او در توصیف این بنا می گوید: پدرم خانه را در دو طبقه ساخت. طبقه پایین مربوط به آشپزخانه، نشیمن، راهرو ورودی و پذیرایی است و پلکانی که می رود به طبقه بالا. در طبقه دوم چهار اتاق خواب است و آخرین اتاق، اتاق من و خواهرم بود.

او افزود: روبه روی اتاق من و خواهرم، کتابخانه پدرم بود. این کتابخانه بزرگ بود و به نوعی اتاق کار پدرم هم به حساب می آمد. من هم گاهی در دوران مدرسه می رفتم به کتابخانه و روی میز پدرم درس می خواندم. گردهمایی های خانوادگی مان در نشیمن طبقه پایین بود. وقتی هم مهمان می آمد، در اتاق پذیرایی از او پذیرایی می کردیم. اتاق پذیرایی اتاقی بود که درهای شیشه ای رنگی داشت و روبه روی حیاط بود. منظره درخت ارغوان از آنجا معلوم بود.

دختر سایه با اشاره به فرم ایرانی نمای خانه می گوید: پدر دوست داشت خانه فرم معماری ایرانی داشته باشد. برای همین از شیشه های رنگی و گچ بری در خانه استفاده کرد. هیچ کدام از گچ بری های خانه، پیش ساخته نیستند. من خوب به خاطر دارم که استاد گچ بر می آمد و در محل خانه، بسیار ماهرانه کار گچبری را انجام می داد. او اثر هنری ارزشمندی از خود به یادگار گذاشت.

یکی از مفاهیم پر تکرار در شعر ابتهاج مفهوم مرگ است. در یک مصاحبه وقتی از او پرسیده می شود که رابطه اش با مرگ چطور است، پاسخ داد: شما هیچ وقت با مرگ روبه رو نمی شوید. تا زنده اید، زنده اید. اصلاً مرگ وجود ندارد. موقع مرگ زنده نیستید. اصلاً نمی دانید یعنی چه. از چه می ترسید؟ چیزی که هرگز نمی تواند اتفاق بیفتد. تا وقتی شما هستید اتفاق نمی افتد. موقعی اتفاق می افتد که شما نیستید.

ابتهاج در سال 1351 به سرپرستی برنامه گل های رادیو و بعد ریاست مرکز موسیقی رادیو منصوب شد و این سمت ها را تا سال شهریور 1357 که در اعتراض به کشتار میدان ژاله (17 شهریور) استعفا داد در دست داشت. این دوره از فعالیت های او محل انتقاد برخی از علاقه مندان موسیقی است چون معتقدند نتیجه سیاست های او در این دوره باعث شد تا بزرگانی مانند بنان و جلیل شهناز از رادیو کناره بگیرند.

اما به هر حال شعرهای ابتهاج بارها توسط خوانندگان مختلف به صورت تصنیف خوانده شد. خوانندگانی هم چون: محمدرضا شجریان، احمدظاهر، علیرضا افتخاری، شهرام ناظری، حسین قوامی و محمد اصفهانی

این خانه امکان بازدید عموم ندارد اما گاهی تورهای تهران گردی فرصت بازدید از این عمارت ماندگار را برای علاقه مندان فراهم می کنند.