حسین ظفری، سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور، با اشاره به وضعیت منابع آبی، گفت: استان های شرقی و جنوبی کشور از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و جنوب خراسان رضوی و مناطقی از شمال هرمزگان بیشترین تنش آبی را تجربه می کنند و کم بارشی سال جاری، همراه با برداشت آب های زیرزمینی و وضعیت نامناسب سدها، مشکلات تأمین آب را تشدید کرده است و با وجود بارش های نرمال در شمال کشور، سایر مناطق همچنان نیازمند مدیریت منابع و مشارکت مردم در مصرف بهینه آب هستند.

به گزارش ایسنا، حسین ظفری در مورد مشکلات کم آبی و خشکسالی در کشور اظهار کرد: در حوزه خشکسالی، در تاریخ 28 خرداد 1402 ستاد ملی مدیریت بحران دستورالعملی تحت عنوان اقدامات پیشگیرانه جهت کاهش اثرات خشکسالی را ابلاغ کرد که در آن تکالیف مشخصی برای دستگاه های مختلف تعیین شده است.

این دستورالعمل به استناد جزء 2 بند پ ماده 14 قانون مدیریت بحران کشور تدوین شده و وظایف دستگاه های مسئول از جمله وزارت راه و شهرسازی، سازمان هواشناسی کشور، وزارت جهاد کشاورزی (به همراه زیر مجموعه آن شامل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، شیلات و صندوق بیمه کشاورزی)، وزارت نیرو، سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان برنامه و بودجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست در آن مشخص شده است.

ظفری افزود: در حال حاضر نیز نهادهای مختلفی از جمله شورای عالی آب با محوریت معاون اول رییس جمهور، کارگروه سازگاری با کم آبی و ستاد خشکسالی کشور در زمینه مدیریت و پیگیری مسائل مرتبط با کم آبی و خشکسالی فعال هستند و اقدامات لازم را انجام می دهند. سازمان مدیریت بحران کشور نیز از منظر اقدامات پیشگیرانه و در راستای جلوگیری از تشدید وضعیت خشکسالی، برنامه هایی متناسب با دستورالعمل ابلاغی کاهش و پیشگیری از خشکسالی در دستور کار دارد. این دستورالعمل به استانداران و دستگاه های مرتبط ابلاغ شده و هم اکنون استانداران، مدیران کل مدیریت بحران و فرمانداران بر اجرای آن در استان ها نظارت و پیگیری های لازم را انجام می دهند.

وی در ادامه تصریح کرد: در حوزه کشاورزی نیز صندوق بیمه کشاورزی مطابق با قوانین مربوطه، نسبت به پرداخت خسارت های وارد شده به کشاورزان اقدام کرده است. همچنین وزارت نیرو متناسب با وظایف خود، در حوزه مدیریت منابع آب کشور برنامه ریزی و اقدامات لازم را برای کنترل وضعیت خشکسالی و تأمین آب در دستور کار قرار داده است.

به گفته سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور، امسال از نظر میزان بارش، یکی از سال های کم بارش در نیم قرن گذشته بوده و در مقایسه پنجاه سال اخیر جزو سال های بی سابقه از نظر کاهش بارندگی به شمار می رود. این وضعیت کم بارشی صرفاً محدود به ایران نبوده و کشورهای منطقه از جمله ترکیه، عراق و حتی غرب آسیا نیز با پدیده کاهش بارش مواجه بوده اند.

ظفری با اشاره به پیش بینی های سازمان هواشناسی در خصوص وضعیت بارش های کشور اظهار کرد: بر اساس پیش بینی های انجام شده، پاییز سال جاری با شرایط کم بارشی آغاز شده و احتمال می رود از حدود آذرماه تا فصل زمستان وضعیت بارش ها به حالت نرمال برسد.

وی افزود: البته نرمال بودن بارش ها به معنای جبران کامل خشکسالی نیست، بلکه تنها بخشی از کم بارشی های اخیر را جبران خواهد کرد. منظور از نرمال بودن این است که بارش ها در حد میانگین سال های عادی کشور رخ دهد، نه بیشتر از حد معمول.

ظفری تصریح کرد: با توجه به برداشت های زیاد از منابع آب زیرزمینی و شرایط نامناسب سدها، حتی در صورت وقوع بارش های نرمال نیز تنها بخشی از کسری منابع آبی جبران خواهد شد. متغیرهای زیادی در حوزه هواشناسی تأثیرگذار هستند و از این رو باید همواره بدترین سناریو در نظر گرفته شود. اگر شرایط بارشی پاییز رضایت بخش نباشد، لازم است تدابیر دیگری اتخاذ شود که مهم ترین آن مشارکت و همراهی مردم در مدیریت مصرف آب است.

سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور ادامه داد: با توجه به آغاز سال آبی از ابتدای مهرماه و گذشت بیش از یک ماه و نیم از آن، تاکنون بارش قابل توجهی در کشور ثبت نشده است. عمدتاً استان های نوار شمالی شامل مازندران، گیلان و بخش هایی از گلستان بارش های نرمال و طبیعی را تجربه کرده اند، اما سایر استان های کشور همچنان با تنش آبی مواجهند و مدیریت این وضعیت نیازمند همراهی و صرفه جویی عمومی است.

ظفری درباره استان هایی که بیشترین و کمترین میزان خشکسالی را تجربه کرده اند، گفت: استان های شرقی کشور شامل سیستان و بلوچستان (به ویژه مناطق شمالی آن)، خراسان جنوبی و جنوب استان خراسان رضوی، شمال هرمزگان بیشترین تنش آبی را طی سال گذشته داشته اند. در مقابل، استان های شمالی شامل گیلان، مازندران و گلستان وضعیت بهتری نسبت به سایر استان ها دارند، هرچند میزان بارش در این مناطق نیز نسبت به میانگین سال های گذشته کاهش داشته است.

وی درباره وضعیت منابع آبی استان تهران نیز اظهار کرد: تا کنون در پایتخت، با اقدامات مختلف از جمله انتقال آب از طالقان به تهران، بخشی از تنش آبی کاهش یافت. البته این موضوع منوط به آن است که علاوه بر تهران، در محدوده طالقان، به ویژه در ارتفاعات و بالادست سد طالقان، بارش های مناسبی رخ دهد تا بتوان بخشی از کمبود منابع آبی تهران را جبران کرد.

سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به اعتبارات اختصاص یافته برای مدیریت منابع آب در کشور اظهار کرد: در بودجه سالانه کشور، مبلغی در حدود 9 هزار میلیارد تومان برای کلان شهرها در نظر گرفته شده است. این اعتبار در بهمن ماه سال 1403 و با توجه به پیش بینی های انجام شده، جهت اجرای طرح های انتقال آب در کلان شهرها مصوب شد که نمونه ای از آن، پروژه انتقال آب از طالقان به تهران است.

وی افزود: علاوه بر این، در بودجه سال 1404 نیز اعتباری برای تأمین آب شرب مناطق روستایی و همچنین عشایری اختصاص یافته است تا پروژه های نیمه تمام، مخازن ذخیره و طرح های انتقال آب در این مناطق تکمیل شود. بخشی از این اعتبارات تاکنون پرداخت شده و هدف از آن بهبود وضعیت تأمین آب شرب در مناطق محروم و کم برخوردار است.

حسین ظفری در پایان درباره وضعیت دریاچه ارومیه نیز گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه حدود 26 برنامه برای احیای این دریاچه تدوین کرده که در حال پیگیری و اجراست. با این حال، به دلیل کاهش بارش ها در سال گذشته و استمرار کم بارشی در سال جاری، وضعیت فعلی دریاچه مطلوب نیست و امیدواریم که با بارش های احتمالی در ماه های آینده و اجرای تدابیر مدیریتی در حوزه منابع آب اطراف دریاچه، شرایط آن به مرور بهبود پیدا کند.