بازار سهام در ماه های اخیر چهره ای دوگانه از خود به نمایش گذاشته است؛ از یک سو شاخص کل بورس با شتابی نسبتا قابل توجه از کف شهریورماه فاصله گرفته و بازدهی 36درصدی را تا سقف 12آبان امسال به ثبت رسانده، اما در سوی دیگر بخش عمده ای از سهام حاضر در بازار همچنان با عقب ماندگی، ضعف نقدشوندگی و بی اعتمادی سرمایه گذاران مواجه اند.

به گزارش دنیای اقتصاد، داده های آماری تازه نشان می دهد که تنها حدود 20درصد از نمادهای بورسی توانسته اند عملکردی بهتر از شاخص کل داشته باشند، در حالی که 45درصد از نمادها بازدهی کمتر از شاخص ثبت کرده و حدود 35درصد از کل شرکت ها بازدهی منفی داشته اند. بیش از نیمی از ارزش بازار در اختیار همان اقلیت نمادهایی است که عملکرد بهتری نسبت به شاخص کل داشته اند.

یکی از متغیرهای کلیدی در شکل گیری این تمرکز، محدود شدن دامنه نوسان قیمت سهام به حدود سه درصد است که در عمل، کاهش دامنه نوسان باعث خروج جریان نقدینگی از سهام کوچک تر شده است. دامنه نوسان محدود همچنین به ایجاد صف های پایدار در بازار منجر شده است؛ پدیده ای که در نمادهای کوچک تر شدت بیشتری دارد.

وقتی فقط 20درصد از شرکت ها بهتر از شاخص عمل کرده اند، شاخص کل دیگر بازتاب دهنده ی میانگین عملکرد بازار نیست، بلکه نشان دهنده ی وضعیت چند شرکت بزرگ است. رشد شاخص به معنای سودآوری همگانی نیست و بسیاری از سرمایه گذاران خرد در حالی شاهد رشد شاخص هستند که پرتفوی آنها کاهش یافته است. این تضاد یکی از عوامل اصلی بی اعتمادی کنونی به بازار است.

کاهش دامنه نوسان و سایر محدودیت های معاملاتی اگرچه با هدف حفظ ثبات اعمال می شوند، اما در باطن هزینه هایی سنگین دارند. یکی از مهم ترین این هزینه ها، کاهش عمق بازار و تضعیف نقش کشف قیمت است. در چنین فضایی، سرمایه گذاران حقوقی و صندوق های بزرگ می توانند با حجم های محدود روند قیمتی نمادهای سنگین تر را هدایت کنند. نتیجه، بازاری است که ظاهر آن مثبت است، اما بدنه ی آن در رکود فرو رفته است.

احیای اعتماد عمومی به بازار بدون اصلاح سیاست های ساختاری دشوار است. مهم ترین اقدام در این راستا، بازنگری در دامنه نوسان و حجم مبناست.

بازار اکنون به صورت دوسرعته عمل می کند. در یک سوی آن شرکت های بزرگ و صادرات محور با نقدشوندگی بالا قرار دارند و در سوی دیگر انبوهی از سهام کوچک که در صف های فروش قفل شده اند. در چنین شرایطی، حفظ نقدینگی، مدیریت ریسک و پرهیز از معاملات هیجانی می تواند استراتژی مناسبی برای عبور از فضای فعلی باشد.