قرمزِ گوجه ای، آبی آسمانی، بنفشِ یاسی، زردِ قناری؛ این رنگ ها چندی است خیابان های نه تنها تهران، بلکه شهرهای دیگر را نیز آب و رنگی تازه بخشیده است. دیگر وسط حجم ترافیک و دود، تنها موتورسیکلت های غرق دود و سیاهی را نمی بینید که برخی شان حتی ماه هاست رنگِ آب و دستمال را ندیده اند، این میان موتورهای بدون دنده و اسکوتر با رنگ های متنوعی در خیابان درحالی می درخشند و برق می زنند که راننده هایشان هم تفاوت بسیاری با دیگر موتورسواران دارند.

به گزارش اعتماد، زنانی که هرروز صبح، غیر از خانه، موتورهایشان را هم آب و جارو می کنند تا نه تنها زندگی که وسیله نقلیه شان هم از دور برق بزند؛ بدرخشد، چون خودشان وقتی سوار بر موتورسیکلت خود میان باد می رانند و می درخشند و به پیش می روند. نه شاخ دارند و نه دم؛ فقط زنانی هستند با جسارتی بیش و علاقه ای متفاوت؛ زنان موتورسوار.

یک ترسِ مزمن، همیشه خلاقیت ها و جسارت های زنان را از کودکی دور زده است، به خصوص در نسل های قبل تر، زنان با این ترس رشد کرده اند. در جامعه ای که تاحدی هنوز زنان پشت رل نشین را هم برنمی تابد، دیگر چه رسد به اینکه در رکابِ باد و سوار بر انواع موتورسیکلت های دنده ای و اتومات، روزشان را شب کنند.

زنانی که چنددهه قبل، برای پوشیدن یک شلوار شیش جیب یا به قول امروزی ها کارگو یا کوتاه کردن بیش از اندازه موهای سرشان تا چند محله آن طرف تر باید جواب پس می دادند. همین مساله سبب شد در گفت وگو با اغلب زنان موتورسوار، مجبور به سانسور بخش مربوط به جزییات موتوری که سوار می شوند، شوم.

اغلب به دلیل ترس از کشف هویتشان به خصوص آن ها که موتور دنده ای سوار می شدند، ترجیح دادند که هیچ جزییاتی از نوع موتور و رنگش حتی بیان نشود. همین سبب سانسوری ناخواسته شد که در درون همه زنان به نوعی زیست می کند تا نتوانم به برخی از جزییات شخصی تر در روایت های این زنان اشاره ای کنم تا خاطرشان آزرده نشود.

ترس از گرفتن موتور و برخورد پلیس با آن ها، به خصوص در سال های قبل تر، جدا از خطری که همه برای موتور راندن پیش بینی می کنند، خود سبب شده است بسیاری از زنان با وجود علاقه ای که داشته و دارند، به سمت موتورسواری نروند. اما این میان عده ای جسارتی بیشتر به خرج دادند و حالا برخی زنان بیش از پنج سال است که موتور می رانند. هرچند هنوز حسرت موتورسواری به دل برخی که یا خانواده هایشان اجازه نمی دهند موتورسوار شوند یا خودشان هنوز کمی ترس دارند، مانده است.

اینجا اغلب مردم، موتورسواری را درحالی پرخطر می دانند که همه خیابان ها مملو از موتور است. باوجودی که تعداد قابل توجهی از مردان کلاه ایمنی به سر ندارند، زنان موتورسوار که اغلب موتورهای سبک را می رانند، سعی در رعایت حداکثری قوانینی می کنند که دریافت گواهینامه موتورسواری را برای آن ها قدغن کرده است.

تا یکی، دو دهه قبل تر حتی رانندگی زنان نیز خیلی رایج نبود. برخی همچنان حتی با وجود داشتن گواهینامه توسط اقوام از رانندگی منع می شدند. یکی از نزدیکانم بیش از یک دهه قبل با وجودی که گواهینامه داشت ولی می گفت مادرشوهرم مدام در گوش همسرم می خواند که ماشین را نده دست زنت، این دوتا بچه رو به کشتن می ده.

زن درنهایت با وجود همه ترس هایی که قوم شوهرش به جانش ریختند، راننده خوبی شد. اما برخی هم با زنان راه آمدند و راه را حتی برای موتورسواری آنان باز کردند. زن جوان دیگری که یک فرزند دارد و مادرشوهرش طبقه بالای خانه شان زندگی می کند، موتور دنده ای را حدود 10سال است که می راند. شوهرش هم که از فامیل خودشان بوده است، وقتی اشتیاق زن را می بیند، در جواب باقی اهل خانه می گوید که دوست دارد دیگر، چکارش کنم؟

زن با موتورش در شهر می چرخد و گاز می دهد. شب ها هم در بازگشت از محل کارش، موتور را در حیاط پارک می کند. خودش می گوید که فیلم ها و تصاویری که از موتورسواری اش به اشتراک می گذارد، نه تنها سبب افزایش دنبال کننده هایش شده، بلکه به کسب و کارش هم رونق تازه ای داده است. او که در محل کار خود بیشتر با زنان سر وکار دارد، می گوید این روزها زنان ساده تر از قبل می توانند فعالیت هایی را که تا چند سال قبل فقط به اصطلاح مردانه می دانستند، انجام دهند و همه زنان دیگر هم تشویقش می کنند و او را زنی شجاع می دانند که الهام بخش دیگران است.

موتورسیکلت هایی که زنان انتخاب می کنند اغلب از میان موتورهای اسکوتر و اتومات است، هرچند برخی هم دنده ای ها را ترجیح می دهند، اما تعدادشان کمتر از زنانی است که موتورسیکلت اتومات سوار می شوند. مهم ترین دلیلش هم سبک تر بودن و یادگیری آسان تر استفاده از موتورهای اتومات است.

در همه موتورسیکلت ها، مخزن سوخت در روبه روی راکب قرارگرفته است که در اسکوترها این بخش به زیر زین انتقال پیدا کرده است تا فضای جلوی سرنشین بازتر شده و راکب بتواند جای مناسب تری برای قراردادن پاهایش داشته باشد که همین مساله به تسلط بهتر و راحتی نشستن برای زنان کمک بیشتری می کند تا انتخاب یک اسکوتر برقی یا بنزینی که از حدود سی میلیون تومان آغاز می شود، برایشان جایگزینی سریع تر از استفاده از خودرو در خیابان های شلوغ شهر باشد.

یکی از فروشندگان انواع اسکوتر می گوید که حدود 65درصد از خریداران اسکوتر زنان هستند. اغلب هم به دلیل تردد در سطح شهر، انجام خریدهای روزانه، رساندن فرزندانشان به مهدکودک یا مدرسه، به دلیل حجم ترافیک و نبود جای پارک مناسب برای خودرو، در رفت و آمدهای محلی خود، در مسیرهای کوتاه از این وسیله نقلیه استفاده می کنند.

با افزایش بهای یک خودروی راحت و ایمن، برخی زنان ترجیح دادند که کمی در باد جولان دهند و سوار بر راکبی شوند که آن ها را با سرعتی بیشتر به مقصد می رساند.

یکی از زنان موتورسواری که سی و چهارساله است و چندماه بیشتر نیست اسکوتر خریده گفت: باوجودی که حتی گواهینامه رانندگی هم ندارم و اصلا علاقه ای نیز به آن نداشتم، اما از چند ماه قبل وقتی تعداد بیشتری از زنان را سوار بر اسکوتر در خیابان دیدم، تصمیم گرفتم که تجربه اش کنم. مهم ترین دلیل من هزینه ای بود که برای رفت و آمد به محل کار پرداخت می کردم، به دلیل خستگی زیاد اغلب روزها با تاکسی های اینترنتی رفت و آمد می کردم و این مساله هزینه زیادی را به من تحمیل می کرد تا اینکه تصمیم گرفتم موتور بخرم. موتور من هم اسکوتر بنزینی است. یک ماه اولی که خریدم، کلاه نداشتم و تنها برخوردی که پلیس راهنمایی و رانندگی با من داشت، این بود که لطفا از کلاه استفاده کن و تا این چندماه هم غیر از آن هیچ برخورد ناراحت کننده ای نداشتم و اغلب هم از کنار پلیس که رد می شوم مشکلی ندارم. آن ها نگاه می کنند، اما به روی خودشان نمی آورند. شاید هم به دلیل اینکه تعداد موتورسواران زن بیشتر شده است، برای همه عادی شده است.

یک پنجشنبه که حوصله اش سررفته بود، تصمیم می گیرد با موتوری که تازه خریده است، دوری در اندرزگو بزند که دسته ای موتورسوارِ زن را از دور می بیند. آن ها هم دست تکان می دهند و به هم می گویند، یک موتورسوارِ زنِ دیگر! همین شروع صمیمیتی زنانه می شود که زنی تنها که تنها رفیق همجنسِ نزدیکش دورتر از تهران زندگی می کرد و دورو اطرافش دوستِ نزدیکی نداشت، حالا با چندصد زن موتورسوار که در محله های اطرافش ساکن بودند، دوست شود.

حالا دورهمی هایی هم در خیابان های تهران برگزار می کنند؛ به بهانه تولد یکی یا دیداری هفتگی، حتی برخی صاحبان کسب و کارها از آن ها دعوت می کنند برای افتتاحیه کافه ای یا یک رویدادی خاص مثلا چندهفته قبل به بهانه روز دختر دور هم جمع شدند و وجود این زنان برکتی به رزق و روزی شان می دهد. البته به دلیل تعداد بالای آن ها در زمانی مشخص و در یک مکان که گاهی 40تا50 نفر هم می شوند، در برخی مراکز خرید با آن ها برخورد هم شده است. مثلا همین چندهفته قبل که مقابل سام سنتر ایستاده بودند، چند مامور به آن ها تذکر دادند- خودشان می گویند برخوردِ چکشی ریز- که چرا تجمع کردید و موتورسواران هم به آرامی متفرق شدند و رفتند.

خودشان می گویند تنها که باشیم، کاری ندارند اما تعداد که بیشتر می شود حساسیت ها هم افزایش می یابد. اما آنچه مسلم است همه آن ها از پس خودشان برمی آیند، چه زمین بخورند و چه توسط پلیس راهنمایی و رانندگی توقیف شوند و حتی اگر بنزین تمام کنند.

همین اتفاق اما سبب شد چند هفته پیش، به دلیل ویدیویی که در شبکه های مجازی و رسانه های مختلف از آن ها پخش شد، نگران شوند. این زنان هربار که پا در رکاب به خیابان قدم می گذارند، نگرانِ توقیف موتور خود هستند، درحالی که تنها رویاهایشان را دنبال می کنند و کاری هم به کارِ کسی ندارند. حواسشان هست که قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت کنند و همه نیز کلاه ایمنی به سر دارند.

با اینکه در قوانین دریافت گواهینامه موتورسواری اشاره ای به آن ها نشده است، اما خودشان آستین ها را بالا زدند و یکی یکی موتور خریدند و به دنبال علاقه شان رفتند. حالا درحالی بدون گواهینامه سوار موتورسیکلت های اتومات یا دنده ای می شوند که به گفته خودشان بیش از موتورسواران مرد حتی قوانین را رعایت می کنند.

قانون اما تا امروز تصمیم نگرفته است که بالاخره با وجود اینکه افراد مختلفی در دولت و نهادهای مختلف تا همه اقشار جامعه موافق اعطای گواهینامه به زنان هستند، به آن ها گواهینامه بدهد. گویا هنوز شکستن این تابو برای قانونگذاران سخت است. هرچند این زنان هرگز امیدشان را از دست نداده اند و بسیاری از آن ها باوجود همه سختی ها و چالش هایی که در موتورسواری با آن مواجه شدند، همچنان با جسارت و قدرت به دنبال مطالبه خود موتورشان را می رانند و به پیش می روند.

حالا گروهی از زنان موتورسوار تهرانی که حدود 500 نفر عضو دارند، به صورت حرفه ای، با انواع موتورسیکلت ها که اغلب اتومات هستند، به هم پیوند خورده اند و این اتحاد روز به روز به جسارتشان افزوده است. با هم آخرهفته ها قرار می گذارند و می نشینند گوشه کافه یا رستورانی یا به خرید می روند. دیگر حتی خیابان های اطراف گمرک هم که وسایل و تجهیزات موتور می فروشند، به دیدن زنان موتورسواری که برای خرید کلاه ایمنی یا بخشی از تجهیزاتشان به آن ها سر می زنند، خوگرفته اند.

کسی دهانش از تعجب باز نمی ماند که این زن اینجا چه می کند. آن ها در دورهمی هایشان از تغییر رنگ موتور یا خریدن لباسی تازه، تا خرید کلاه و همه آنچه به یک زن موتورسوار مربوط است می گویند؛ همان حرف ها و درددل های زنانه شان، این بار تنها در پستوی خانه یا کنج کافه ها نیست، بارِ زنانگی شان را این موتورسیکلت ها هم بر دوش می کشند. برخی شان آن قدر حساس هستند که هر روز موتورشان را تمیز می کنند تا مانند خانه هایشان برق بزند!

هرچه نباشد عصای دستشان است! از این خیابان به آن خیابان، از مهدکودک دخترکشان تا بازار میوه و فروشگاه و محل کار. وسطِ قرارها یکی رنگِ موتورش را دوست ندارد. دیگری از زمین خوردنش می گوید. آن یکی از ترسی که بعد از دیدن مامور راهنمایی و رانندگی داشت و نزدیک بود بیفتد. اما همه اش میان هراس و جسارتشان به قول خودشان ختمِ به خیر می شود. این زنان چشم انتظار قانونی هستند که آن ها را نادیده گرفته است.

حالا امید دارند با جمعیتی که مدام بیش از پیش می شود، گوشه چشمی هم به آن ها شود. از این 500 موتورسوارِ زن، برخی هم موتور دنده ای و تعدادی هم موتورسنگین می رانند. اغلبشان هم گروه یا کلوب هایی دارند که در آن عضو هستند و با هم برنامه هایی را برگزار می کنند یا برای موتورسواری گروهی در سطح شهر یا پارک و منطقه ای خاص می روند. هر چند که راکبان موتورهای سنگین و دنده ای تعدادشان کمتر است و به همین دلیل تمایلی به گفت وگو درباره خود و موتورشان ندارند.

اغلب از ترس اینکه نکند برایشان مساله ای پیش آید یا با آن ها برخورد شود. آن ها حتی حواسشان به پوششی که دارند نیز هست تا بهانه ای دستِ مخالفانشان ندهند. اغلب با همان پوششی که در سطح شهر تردد می کنند، سوار موتور می شوند. برخی هم از آن لباس های مخصوص موتورسواری به تن دارند که گارد هم دارد تا از بدنشان بیشتر محافظت کند.

البته دستکش های با طرح های مختلفی هم در بازار هست که همه زنان علاقه مند به آن ها نیستند و ترجیح می دهند که ساده تر باشند و به قول خودشان کمتر به چشم بیایند. آن ها که قیمت برایشان مهم نیست، ترجیح می دهند حتی کلاه های ایمنی شان را نیز از رنگ های زنانه انتخاب کنند که مثلا یک کلاه ایمنی مدل خرگوشی را باید حداقل از 7میلیون تومان برایش هزینه کنند. قیمت لباس های مخصوص موتورسواری نیز متفاوت است. برای یک ست کامل که شولدر، شلوار و محافظ گردن نیز دارد، قیمت ها از حدود 10 میلیون تومان آغاز می شود که هرچه برند بهتری باشد، بیشتر می شود.

اغلب زنانی که من دیدم اما به همان حداقل هزینه ها و پوششی معمول رضایت داده بودند. موتورسواران حرفه ای تر و صاحبان موتورهای سنگین تر و به نوعی پرخطرتر، ترجیح می دادند از پوشش های قوی تری که لباس ها گارد هم دارند تا محافظت بیشتری داشته باشد، استفاده کنند.

طبق گفته خود زنانی که موتورسواری می کنند دیگر خبری از آن نگاه و قضاوت هایی که در گذشته، یعنی حتی هفت هشت سال پیش از این با زنان موتورسوار داشتند، نیست. شاید هنوز برخی موافق نباشند، اما اکثریت جامعه با زنانی که در باد جولان می دهند و به گفته خودشان مسائل ایمنی را هم رعایت می کنند-خود من تا امروز همه زنانی را که در حال راندن موتور مشاهده کردم، کلاه به سر داشتند- موافق هستند. خودشان هم می گویند که قوانین را رعایت می کنند و مانند برخی موتورسوارهایی که حتی در پیاده رو هم تردد می کنند، نیستند. رعایت قوانین برای آن ها اطمینان خاطری برای حضورشان نیز هست.

اما تجربه همه افراد به یک شکل نبوده است، به خصوص در برخورد با پلیس های راهنمایی و رانندگی. یکی دیگر از زنان موتورسواری که پنج سال است سوار بر اسکوتر در خیابان های اطراف محل زندگی و کارش تردد می کند، موتورسواری را مانند رانندگی می داند که فقط قلق های خاص خود را دارد که اگر علاقه مند باشی، زود یاد خواهی گرفت و آن را یک مهارت می داند که ربطی به مرد یا زن بودن ندارد، می گوید مردم با ما برخورد خوبی دارند و تشویق هم می کنند، اما برخی پلیس های راهنمایی و رانندگی، برخورد مناسبی با من نداشتند. یک بار که صبح خیلی زود برای ورزش می رفتم و همراهم نه پول نقد داشتم و نه تلفن همراه، پلیس راهنمایی و رانندگی در اتوبان مدرس جلوی مرا گرفت و با من برخورد کرد، درحالی که حتی کیف پول و مدارکی همراهم نبود و مرا در شرایط نامناسبی قرار داد.

زنی دیگر که بیش از یک دهه زندگی اش را صرف موتورسواری حرفه ای کرده است و تنها می توانم به این اشاره کنم که موتور دنده ای سوار می شود، طی دو جلسه موتورسواری را از برادر بزرگش یاد گرفت. هرچند موتورسواری را به دلیل اینکه ایستایی ندارد، خطرناک می داند، اما معتقد است که ابتدا باید آموزش دید و مهارت هایش را آموخت. در همه این سال ها، با کسی تصادف نکرده است، اما بارها اتفاق افتاده است مردانی که از نظر قوانین راهنمایی و رانندگی مقصر هم بودند، با موتورش برخورد کردند، ولی تا متوجه شدند راکب زن است، چون می دانستند قانون نادیده اش گرفته است و حقوقی ندارد، فرارکرده اند.

او می گوید درگروه بزرگی از زنان موتورسوار عضو است که خیلی از زنان به دلیل اینکه به حقوق قانونی خود آگاهی ندارند و ترسی که از گواهینامه نداشتن دارند، از آن ها سوءاستفاده می شود. در هفته حداقل یکی از زنان تصادف می کنند که حقوقشان توسط فردی که با آن ها تصادف کرده است، نادیده گرفته می شود.

این زن که کارمند نیز هست از تجربه سال های قبل تر و برخورد دیگران به خصوص در محل کارش دل خوشی ندارد: سال های اولی که سوار موتور می شدم، برای اینکه کسی موتورم را در محل کارم نبیند، موتور را چند خیابان دورتر قفل می کردم تا اینکه یکی از حراست محل کارم مرا دیده بود و تهدید کردند که اخراجت می کنیم. قبل ترها پلیس هم چندباری مرا متوقف کرد و موتورم را به پارکینگ بردند، حتی دادگاه هم رفتم و تعهد دادم که سوار نشوم.

در سال های اخیر که زنان موتورسوار بیشتر شدند، دیگر در محل کارم نیز مرا پذیرفتند و حالا خودشان می گویند موتورت را در پارکینگ پارک کن تا امن تر باشد. مردم 10سال پیش با تعجب ما را نگاه می کردند، اما امروز خیلی فرق کرده است و همه تشویق می کنند. در خیابان یا در جاده ها، دست تکان می دهند و برخورد خوبی دارند.

اغلب موتورسوارانی که دیدم، حداقل 25ساله و حداکثر 45ساله بودند. تنها زنی سوار بر موتوری سرخ بیش از 60 سال داشت و آن قدر راحت با موتورش گاز می داد که دوستانش به قول خودشان کیف می کردند. با لبخندش دل همه را در جمع چندنفره شان به دست آورده بود و از شوهرش می گفت که اصرار می کرد سوار ماشین شود، اما زن اسکوتر با سه چرخ را ترجیح داده بود و در خیابان های نزدیک محل زندگی اش، از بازار گرفته تا خانه دوستان و آشناها، در اتوبان و خیابان، در مقابل خودروها و موتورهای دیگری که راه را برایش باز می کردند و برخی عکس و فیلم می گرفتند و تشویقش می کردند، سوار بر اسب خودش می شد و می تاخت.

می گوید وسیله راحتی است. تا امروز هم همه هوایش را داشتند و راه را برایش باز کردند. دوستش می گوید که من نمی توانم این وسیله سنگین را تکان دهم! زن هم از آن خنده های کش دار تحویلش می دهد و موتور را گوشه ای پارک می کند. روبه من می گوید دختر یه کاری نکنی فردا موتورمو ببرن!

این ترسِ مشترک در نگاه و صدای همه زنان موتورسوار موج می زند؛ ترسِ از دست دادنِ وسیله نقلیه ای که با عشق، سوارش می شوند. هرچند برای تک تک شان چیزی بیشتر از یک وسیله نقلیه است. از پشت سر زنی زیباست، سوار بر رکابی به رنگِ زردِ قناری که رویاهایش را پرواز می دهد و به روزمرّگی هایش از پشت موتور و سریع تر از همیشه سر و سامان می دهد. موتورسواران زن، ریزریز و در گذر زمان، تعدادشان بیش شد. نه تنها در تهران، در شهرهای کوچک و بزرگ دیگر سوار بر موتور شهر را رج می زنند و امورشان را می گذرانند. حتی اگر مردم و قانون آن ها را نادیده بگیرند، اما رد موتورهایشان در باد، بالاخره قوانین را برای آن ها تغییر خواهد داد.