افزایش تعداد روزهای ناسالم و استمرار آن برای چندین سال متوالی شهروندان تهرانی را با 5 ریسک اساسی در سلامت مواجه کرده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، در شرایطی که باد و باران به کمک شهر برای مهار آلودگی هوا نیامده و منابع متحرک و به خصوص خودروهای دیزلی سهمی اساسی در بروز آلودگی هوای پایتخت دارند، می توان با برقی سازی ناوگان حمل ونقل عمومی در نقاط پرتردد شهری، افزایش سهم وسایل حمل ونقل عمومی در جابه جایی های درون شهری و ارتقای کیفیت خودروهای سواری بنزینی در مهار آلودگی هوای پایتخت اثرگذار بود.

آلودگی هوای مستمر برای سالیان متمادی شهروندان را با 5 ریسک اساسی در سلامت مواجه می کند؛ اولین ریسک افزایش احتمال بروز زوال عقل است، ریسک دوم افزایش احتمال دیابت به دلیل کم تحرکی است، سومین ریسک افسردگی ناشی از در خانه ماندن های متوالی در روزهای آلوده و ریسک چهارم افزایش علائم بیماری قلبی و عروقی و اجبار به افزایش مصرف دارو و ریسک پنجم نیز افزایش عفونت های تنفسی است.

مریم زارع؛ فوق تخصص ریه و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در خصوص افزایش تعداد روزهای آلوده پایتخت و تاثیر این موضوع بر سلامت شهروندان گفت: اثر آلودگی هوا بر شهروندان را باید در دسته های مختلف شامل کودکان، افراد مسن، افراد سالم و گروه های دارای بیماری بررسی کرد. به شکل کلی افزایش آلودگی هوا در افراد سالم ریسک حوادث قلبی و عروقی، ریسک آسم، برونشیت، سرطان ریه و حتی سایر سرطان ها را افزایش می دهد. همچنین استمرار آلودگی هوا برای سالیان متمادی می تواند ریسک دمانس (زوال عقل) و آلزایمر را نیز بالا ببرد.

این فوق تخصص ریه ادامه داد: در دوره هایی که هوا برای روزهای متوالی آلوده است، افراد دارای بیماری های زمینه ای به خصوص بیماران قلبی، عروقی و ریوی با تشدید علائم مواجه می شوند. بسیاری از علائم بیماری این افراد در روزهای عادی کنترل شده است، اما هوای آلوده مستمر، باعث شدت گرفتن علائم این افراد می شود؛ به نحوی که در بسیاری از موارد مجبور به افزایش دُز داروی مصرفی می شوند.

در عین حال تعداد مراجعات به اورژانس و بستری در بیمارستان نیز در روزهایی که هوا به شکل مستمر آلوده است، افزایش پیدا می کند، به نحوی که هر سال در فصل پاییز و زمستان، اورژانس و بخش های مرتبط با بیماری های قلبی، عروقی و ریه با افزایش تعداد مراجعان و بیماران بستری مواجه هستند. این موضوع هزینه هایی را برای سیستم درمان و بیماران به همراه دارد.

وی ادامه داد: اگر کودکان در سالیان ابتدایی زندگی خود در هوای آلوده زندگی کنند، نسبت به کودکانی که در هوای خوب زندگی می کنند، اندکی از سطح IQ کمتری برخوردار می شوند، در عین حال احتمال ابتلای آن ها به آسم در دوران کودکی و بزرگسالی افزایش می یابد. در عین حال از آنجا که مواد آلاینده هوا بر روی مژک های تنفسی اثر می گذارند و فعالیت آن ها را کند می کنند، افزایش آلودگی هوا در دو فصل پاییز و زمستان ریسک عفونت تنفسی در کودکان را افزایش می دهد.

زارع در خصوص تاثیر افزایش تعداد روزهای آلوده بر افراد مسن نیز گفت: آلودگی هوا سالمندان را خانه نشین می کند، این موضوع از سویی ریسک افسردگی و انواع استرس را در این گروه بالا می برد و از سوی دیگر نیز با کم تحرکی بیماری های مزمن افراد سالمند نظیر دیابت و… را تشدید می کند.

مریم زارع تاکید کرد: میزان ورود ذرات آلوده به داخل بدن بسته به سایز ذرات متفاوت است. وقتی قطر ذره بزرگ یعنی در محدوده 7 تا 10 میکرون باشد که معمولا نیز این نوع آلودگی با چشم غیرمسلح قابل دیدن است؛ در بخش های خارجی سیستم تنفسی، دهان، مخاط بینی و ابتدای راه تنفس ته نشین می شوند و نمی توانند به راه های تنفسی باریک و عروق نفوذ کنند. این نوع از آلایندگی عموما باعث ایجاد سرفه و سینوزیت شده و البته درصورتی که چنین مدلی از آلودگی برای سالیان متمادی و روزهای متوالی ادامه یابد می تواند ریسک بروز سرطان در ناحیه دهان و حلق را افزایش دهد.

وی تاکید کرد: تعداد روزهای آلوده و ساعات آن در یک سال و تکرار آن برای سال های متمادی و زندگی در چنین شرایطی، فاکتور مهمی است که می تواند بر میزان سلامت مردم اثرگذار شود. اگر هوا برای یک سال آلوده باشد، طبیعتا عوارض کوتاه مدت نظیر سرفه، سرماخوردگی و… به سراغ شهروندان می آید، اما زندگی در شهری که همواره و برای سالیان متمادی هوای آن آلوده باشد، می تواند ریسک ابتلا به بیماری های جدی نظیر بیماری های قلبی، عروقی، تنفسی و سرطان ها را افزایش دهد.

مریم زارع ادامه داد: هرچه قطر ذرات آلاینده کوچک تر باشد (ذراتی با قطر کمتر از 2.5 میکرون) با توجه به امکان ورود به راه های تنفسی و خون، ریسک بیماری نیز شدت می گیرد. در واقع ذرات ریزتر عوارض گسترده تری برای سلامت انسان به همراه دارند. این در حالی است که ذرات بزرگ معمولا با یک باد و باران جزیی نیز از میان می روند، اما مهار آلودگی هوا با ذرات کوچک نیاز به باد بیشتری دارد.

در عین حال شهروندان می توانند در زمانی که هوا آلوده با ذرات بزرگ است (PM10) پس از بازگشت به خانه، دهان، بینی و حلق خود را با محلول های مجاز شست وشو داده و از ورود این ذرات به بدن جلوگیری کنند. این نحوه پیشگیری در خصوص ذرات کوچک اثرگذار نیست.

تعداد روزهای آلوده پایتخت در سالیان اخیر رو به افزایش گذاشته است؛ کاهش بارش باران و کاهش وزش باد در افزایش تعداد روزهایی که شهروندان تهرانی، هوای آلوده را استنشاق می کنند، اثر داشته است. در چنین شرایطی که دیگر امیدی به وزش باد و باران برای مهار آلودگی هوا نیست، موضوع مهار آلاینده ها از اهمیت بیشتری برخوردار می شود.

شرکت کنترل کیفیت هوا در تازه ترین گزارش خود با عنوان بررسی نقش ذرات معلق سایشی در آلودگی هوای تهران از سویی سهم منابع متحرک و ثابت در بروز آلودگی هوا را بررسی کرده و راهکارهایی برای کاهش آلودگی هوای پایتخت ارائه کرده است.

در این گزارش تاکید شده است؛ 83 درصد آلودگی گازی در هوای تهران مربوط به منابع متحرک (موتورسیکلت، خودروی سواری، خودروهای عمومی و وسایل نقلیه دیزلی) می شود؛ در عین حال این منابع متحرک سهمی 60 درصدی در تولید ذرات معلق دارند.

کاهش کیفیت کاتالیست ها در خودروهای بنزینی در افزایش آلودگی هوا اثرگذار است، در بسیاری از خودروهای بنزینی، کاتالیست ها فاقد کیفیت و دوام لازم هستند. در نبود نظارت موثر بسیاری از این قطعات پس از مدتی از کار می افتند و این موضوع بر آلایندگی خودروهای سواری می افزاید.

دومین عامل موثر در بروز آلودگی هوای تهران وجود وسایل نقلیه سنگین فرسوده است؛ بخش قابل توجهی از این وسایل نقلیه سنگین که عمدتا نیز دیزلی هستند، با فناوری های منسوخ شده فعالیت دارند، این وسایل که عموما نیز مصرف بالای سوخت و راندمان پایینی دارند در ورود مواد آلاینده خطرناک به هوا تاثیر بالایی دارند.

در شرایطی که منابع متحرک سهم ویژه ای در بروز آلودگی هوای تهران دارند، می توان با اخذ سیاست هایی در خصوص این منابع متحرک از میزان آلودگی هوا در شهری مانند تهران کاست. این راهکارها عبارتند از: افزایش سهم حمل ونقل عمومی در ترددهای روزانه، برقی سازی خودروهای حمل ونقل عمومی و در نهایت نیز بهبود کیفیت خودروهای سواری بنزینی از طریق ارتقای استانداردهای آلایندگی.

با توجه به محدودیت منابع، توسعه ناوگان حمل ونقل عمومی برقی به خصوص در مناطق پرجمعیت و پرتردد مرکز شهر در مهار آلودگی هوای تهران می تواند کارساز باشد.

دومین رویکرد برای مهار آلایندگی هوای تهران، کاهش تردد وسایل نقلیه شخصی در سطح شهر و جایگزینی آن با حمل ونقل عموی کارآمد است. موفقیت این راهبرد مستلزم توسعه گسترده زیرساخت حمل ونقل عمومی، نوسازی ناوگان و مدیریت هوشمند ترافیک است. سومین رویکرد برای مهار آلودگی هوا نیز ارتقای استاندارد تولید خودرو و اصلاح فرآیندهای نظارتی است.