شاهپور محمدی در اعتماد نوشت: بحث این روزهای کشور، خشکسالی و بحران آب است. گفته می شود در صورت تشدید بحران، احتمال جیره بندی آب یا حتی تخلیه تهران، گزینه های پیش روی دولت خواهد بود.

بیش از پنج سال است که کشور با بحران بی آبی و خشکسالی مواجه است، اما دولت به این نتیجه رسید که باید برخی اقداماتی را انجام دهد. سوالی که مطرح می شود اینکه در مدت پنج سال گذشته، وظایف و تکالیف مردم در امر کنترل این امور تا زمان رفع بحران، تا چه میزان یادآوری و هشدارهای لازم در این زمینه داده شده است؟ مرجع آموزش همگانی مردم در امر صرفه جویی و استفاده درست و بهینه از آب، چه کسی و کدامین مرجع قانونی در کشور بوده است؟

اگر رسانه ملی کشور، مسوولیت آموزش و فرهنگ سازی در این زمینه ها را داشته باید پرسید به وظایف خود در این زمینه ها تا چه حد عامل بوده است؟ مدام از طریق مطبوعات به خلأ آموزش در کشور اشاره می شود که اگر مسوولیت آموزش مهارت های زندگی در همه حوزه های اجتماعی به عهده رسانه ملی است، پس چرا برنامه های آموزش محور را به شکل گسترده در این رسانه شاهد نیستیم؟

اصحاب قلم در مورد لزوم آموزش در جامعه تا کی باید بنویسند و فریاد کنند و هشدار دهند که وظیفه اصلی رسانه ملی، آموزش مهارت ها و راه و روش صحیح زندگی برای مردم است و گوشی برای شنیدن آن وجود نداشته باشد؟ تا کجا باید از معضلات اجتماعی در مطبوعات بنویسیم و رسانه ملی را مخاطب قرار دهیم و به خلأ آموزش در این زمینه ها بپردازیم و مدتی بگذرد، باز از اقدامات عملی در این رسانه خبری نشود؟! این عدم توجه به چه معناست؟

مگر چنین مطالباتی، خواسته های شخصی محسوب می شوند که رسانه ملی نخواهد به آن ها توجهی نشان دهد؟ هم اکنون نیز با موضوع و بحران بزرگ تری به نام آب و خشکسالی طرفیم. مثل همان معضلات اجتماعی که مدام در مطبوعات به آن ها پرداخت می شود و گوش شنوایی برای آموزش و پیشگیری در مورد آن ها مشاهده نمی شود، این بار نیز ظاهرا قرار نبوده و نیست این رسانه حرکت بزرگی در راستای پرداخت گسترده به این بحران ملی از خود نشان دهد.

مدیران رادیو و تلویزیون کشور توضیح دهند وقتی گفته می شود حداقل شبکه آموزش سیما را برای آموزش خلأهای موجود فرهنگی و بالا بردن سطح مهارت زندگی مردم اختصاص دهید، چرا اهمیتی به این خواسته که جنبه عمومی و همگانی دارند، نمی دهند؟ تا کی قرار است در زمینه تعلیم و آموزش و روشنگری در مورد مشکلات و معضلات مردم، این رسانه از جامعه خود عقب بماند؟!

در مورد بحران آب در کشور هنوز شهروندان به درستی نمی دانند که میزان مصرف روزانه یک هموطن در شرایط بی آبی و قحطی چقدر است؟ رسانه ملی موظف است با کمک مراکز ذی ربط در مورد این گرفتاری بزرگ ملی به طور شبانه روزی به برنامه سازی پرداخته و فرهنگ سازی کند تا مردم در امر مهم مدیریت آب مشارکت کنند، نه اینکه به چندین آگهی و میان برنامه کوتاه در این زمینه ها بسنده کرده و رفع تکلیف کند. رسانه ملی نباید در مورد بحران به این بزرگی، خنثی و بی تفاوت عمل کند.

سالیان سال است که از طریق مطبوعات در مورد لزوم آموزش های همگانی از طریق تلویزیون در همه حوزه های اجتماعی برای مردم گفته و گوشزد می شود، اما چرا رسانه ملی در این زمینه ها ضعیف عمل می کند؟ واقعا جای سوال است! چرا آموزش های لازم، قبل از هر اتفاقی از طریق این رسانه فراگیر ملی به مردم داده نمی شود؟ هم اکنون در مورد موضوع بحران آب با مشکلات فرهنگی عدیده ای مواجهیم.

بخشی از مردم که شرایط مالی مناسب تری دارند با این تصور زندگی می کنند که چون توان پرداخت بهای آب و برق را با هر قیمت و تعرفه ای دارند، بنابراین مجازند به هر میزان از آب و انرژی ملی کشور استفاده کنند. همین فرهنگ غلط، متاسفانه به این طیف از مردم تفهیم نشده است که داشتن پول هنگفت در امر استفاده از آب و انرژی ملاک نیست و در شرایط بحران خشکسالی، همه آحاد جامعه، با هر نوع استطاعت مالی، موظفند به یک اندازه و در یک سطح از منابع ملی کشور استفاده کنند.

همین موضوع به ظاهر ساده و کوچک را اکثر مردم، مخصوصا قشر مرفه جامعه نمی دانند در حالی که رسانه ملی می تواند در این زمینه های فرهنگی به راحتی ورود کرده و مدام با تولید و ساخت برنامه های آموزشی، به آگاه سازی عمومی بپردازد. رسانه ملی توضیح دهد که چرا نسبت به این گونه مفاهیم فرهنگ سازی ها بی تفاوت است؟ مگر دست اندرکاران رسانه در این کشور زندگی نمی کنند و با فرهنگ جامعه آشنایی ندارند؟

وقتی از آموزش های فردی در این زمینه ها خبری نباشد برخی از روی غفلت و نادانی به هرگونه ریخت وپاش و اعمال و رفتار غیرمنطقی و حتی غیرقانونی در جامعه دست زده و نظم عمومی جامعه را به هم خواهند ریخت. چرا باید این رسانه هر بار که کشور با مشکلات عدیده ای مواجه می شود، منتظر بماند تا صرفا به پیامدها پرداخته و به اطلاع رسانی های بعد از اتفاقات در قالب خبر و گزارش اکتفا کند؟

گزارش های خبری بعد از ایجاد بحران، به چه درد مردم خواهند خورد؟ مکررا گفته می شود که رسانه ملی باید قبل از هر اتفاقی در جامعه، به پیشگیری و آگاه سازی مردم اندیشه کند…! تک تک افراد جامعه به آب، این ثروت ملی وابسته اند و بحران آب را باید یک فاجعه هولناک ملی نامید و مردم کشورمان این موضوع مهم را باید با تذکرات و هشدارهای ممتد درک کنند. بارها و بارها از طریق همین مطبوعات اعلام شده که رسانه ملی، از بین این همه شبکه های فعال خود، حداقل می تواند شبکه آموزش خود را نسبت به برنامه سازی در این زمینه ها مجاب کند، اما متاسفانه این اتفاق نمی افتد.

معلوم نیست که چرا از برنامه سازی با محتوای آموزش های همگانی بازدارنده در این شبکه تخصصی که نام آموزش را با خود یدک می کشد، در رسانه ملی خبری نیست؟ رسانه ملی توضیح دهد که چرا شبکه آموزش سیما، به پخش برنامه های غیرآموزشی می پردازد؟ مگر کارکرد این شبکه، آموزش نیست؟ چرا این شبکه از کشورهایی مثل ژاپن و فنلاند در امر آموزش و مهارت های زندگی برای کودکان و نوجوانان الگو نمی گیرد؟

مدیریت این شبکه تخصصی باید به صورت حرفه ای عمل کرده و با شناسایی گلوگاه های مهم جامعه، به آموزش های لازم در آن حوزه ها بپردازد. هم اکنون وقت عمل است. شبکه آموزش سیما، به جای پخش مستندهای تخصصی که بیشتر با شبکه مستند سیما در ارتباطند، تمرکز خود را با ساخت برنامه های متنوع آموزشی روی بحران آب در کشور قرار دهد.

در شرایط حاد بحران آبی کشور که جان مردم در خطر است، رسانه ملی و در راس آن شبکه آموزش موظفند بیست و چهارساعته به آموزش های همگانی در این زمینه ها بپردازد. امیدواریم این آخرین باری باشد که اشاره می کنیم با این خلأهای موجود آموزشی در برنامه سازی ها، خاصه شبکه تخصصی آموزش، مدیران رسانه، آموزش های اولیه رسانه داری را باید ببینند تا بتوانند اولویت های اصلی مردم را به درستی تشخیص دهند و آموزش های ضروری مربوط به بحران های اجتماعی را در صدر برنامه سازی های خود قرار دهند.

آموزش های همگانی، مخصوصا در بحث امنیت و سلامت مردم، جزو وظایف اصلی و اولیه رسانه ملی است که قصور و کم کاری و بی تفاوتی در این زمینه ها می تواند پیامدهای غیر قابل جبرانی را به همراه داشته باشد.