پنج سال پس از خروج از اتحادیه اروپا و در حالی که امید به استقلال اقتصادی و سیاسی وعده داده شده برگزیت رنگ باخته، نشانه ها و سیاست های تازه دولت انگلیس حاکی از بازگشت تدریجی و بی سروصدای لندن به مدار همکاری نزدیک تر با اروپا است.

به گزارش ایرنا، فشار رسمی اتحادیه اروپا برای واداشتن انگلیس به مشارکت مالی در برنامه ها و صندوق های اروپایی در ازای تسهیل تجارت، در کنار سقوط میزان افتخار ملی و افزایش حس سرخوردگی در افکار عمومی، جدیدترین نشانه های شکست تدریجی برگزیت را آشکار کرده است. این روند نه تنها مسیر اقتصادی و دیپلماتیک لندن را متاثر کرده، بلکه عملاً پایه های ایدئولوژیک کمپین خروج از اتحادیه اروپا را که بازپس گیری کنترل و استقلال ملی را نوید می داد، به چالش کشیده است.

در جریان توافق جدید لندن و بروکسل که اوایل سال جاری با حضور کی یر استارمر نخست وزیر انگلیس و اورسولا فون درلاین رییس کمیسیون اروپا اعلام شد، دو طرف در حوزه هایی همچون استانداردهای غذایی، تعرفه کربنی و تسهیل همکاری دانشگاهی به توافق رسیدند اما بخش های پنهان تر این توافق شامل تعهدات مالی احتمالی انگلیس در چارچوب همکاری های فرامرزی اتحادیه اروپا، اکنون به کانون جدل های سیاسی و رسانه ای تبدیل شده است.

روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز در گزارشی نوشت که اتحادیه اروپا در حال بررسی این است که انگلیس را مجبور به پرداخت سهمی در صندوق توسعه منطقه ای اتحادیه کند تا در مقابل تشریفات گمرکی برای واردات مواد غذایی و محصولات کشاورزی را کاهش دهد و دسترسی به شبکه های انرژی را آسان تر کند. یک دیپلمات اروپایی در این باره گفت: کشورهای ثالثی که می خواهند به بازار مشترک اتحادیه دسترسی داشته باشند، باید سهم خود را بپردازند؛ نمی توانید بدون عضویت، از مزایای آن بهره مند شوید.

این درست همان نقطه ای است که انتقادهای تند سیاستمداران و رسانه های مخالف دولت را برانگیخته است. پریتی پاتل وزیر خارجه دولت سایه (حزب محافظه کار) با انتقاد از این توافق گفت: آنچه استارمر توافقی تاریخی برای منافع ملی خواند، اکنون به یک ضربه آشکار علیه مالیات دهندگان تبدیل شده است. نخست وزیر نه اراده ای برای دفاع از استقلال کشور دارد و نه توانایی مقاومت در برابر خواسته های بروکسل. دیگر چهره های جریان راست گرا نیز این توافق را بازگشت خزنده به اتحادیه اروپا از در پشتی تعبیر کرده اند.

اما در سوی دیگر ماجرا، افکار عمومی انگلستان نیز نشانه هایی آشکار از تردید نسبت به دستاوردهای برگزیت بروز داده است. تازه ترین نظرسنجی موسسه ایپسوس و گروه سیاست گذاری کالج کینگز لندن نشان می دهد تنها 46 درصد از مردم در حال حاضر به کشور خود احساس افتخار می کنند؛ این رقم پنج سال پیش 56 درصد بود. همزمان، 84 درصد از پاسخ دهندگان گفته اند که بریتانیا جامعه ای عمیقاً تقسیم شده است ؛ آماری که از رشد یازده درصدی نسبت به سال 2020 حکایت دارد.

افزایش حس ناامیدی و نوستالژی اجتماعی در کنار فشارهای اقتصادی به درک عمومی از ناکامی برگزیت دامن زده است. بر اساس همین نظرسنجی، نیمی از پاسخ دهندگان معتقدند فرهنگ در انگلیس خیلی سریع در حال تغییر است و 48 درصد ترجیح می دهند کشور به روزهای گذشته بازگردد؛ روندی که در همه گروه های سنی قابل مشاهده است و نشان می دهد نارضایتی و سرگشتگی، صرفاً محدود به نسل های مسن تر یا طبقات پایین تر نیست.

در حوزه اقتصادی نیز پیامدهای عینی برگزیت در حال لمس شدن هستند. اتاق بازرگانی بریتانیا اعلام کرده است که خروج از اتحادیه اروپا باعث ایجاد هزینه های اضافی برای کسب وکارها، کاهش سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تشدید کمبود نیروی کار در بخش های کلیدی شده است. در همین حال، کاهش تراز تجاری، تورم بالا و افت رشد اقتصادی از مهم ترین چالش هایی بوده اند که اقتصاد انگلیس از سال 2020 با آن روبه رو شده است. این در حالی است که حتی منتقدان دولت هم اعتراف می کنند بدون همسویی ساختاری با اروپا، حل آنها دشوار خواهد بود.

در حال حاضر فضای سیاسی انگلیس بیش از گذشته دچار قطب بندی شده است. حزب محافظه کار در نقش اپوزیسیون، برگزیت را مسیری تمام شده می داند و از دولت می خواهد به جای عقب نشینی ، بر کاهش وابستگی به اروپا و تقویت روابط با آمریکا و کشورهای مشترک المنافع تمرکز کند اما دولت به دنبال بازگرداندن ظرفیت های اقتصادی و نفوذ سیاسی کشور در قاره ای است که همچنان بزرگ ترین شریک تجاری و امنیتی آن محسوب می شود.

در چنین چشم اندازی، به سختی می توان انکار کرد که برگزیت بیش از آنکه مسیری برای استقلال و شکوفایی باشد، به محدودیت های عینی در تعاملات اقتصادی، دیپلماتیک و حتی هویتی منجر شده است. رؤیای بازپس گیری کنترل که روزی الهام بخش میلیون ها رأی دهنده بود، اکنون در قامت دسترسی پرهزینه به بازار اروپا، مشارکت مشروط در طرح های اتحادیه و سرخوردگی فزاینده جامعه از نتایج برگزیت، چیزی جز یک شعار خالی جلوه نمی کند.

از این رو، برگزیت هر روز بیشتر شبیه شکستِ یک رؤیای سیاسی می شود که در واقعیت اقتصادی و اجتماعی کشور تاب نیاورده است.