در حالی که بخشی از کامیون های صادراتی تا یک هفته پشت مرزها متوقف می مانند، مدیرکل دفتر خدمات آماد سازمان توسعه تجارت می گوید تعدد نهادهای تصمیم گیر و نبود مدیریت واحد در مرزها، هزینه های حمل ونقل را چندبرابر کرده و نفس صادرات را گرفته است؛ تا زمانی که لجستیک کشور تقویت و مدیریت مرزها یکپارچه نشود، نمی توان از رقابت پذیری صادرات ایران سخن گفت.

به گزارش ایسنا، محمدعلی امامی - مدیر کل دفتر خدمات آماد سازمان توسعه تجارت، با بیان اینکه در حوزه تجارت خارجی چند موضوع مهم وجود دارد که صرف نظر از نوع کالای صادراتی، باید هم از سوی حاکمیت و هم صادرکننده و سیاست گذار به آن توجه شود، تصریح کرد: مسائل گمرکی، لجستیکی، بهداشتی و فنی مواردی هستند که در قالب استانداردهای مختلف مطرح می شوند. صادرکننده نیز علاوه بر این موارد، باید به بازاریابی و دیگر جنبه های تجاری توجه کند، هرچند نقش سازمان توسعه تجارت در این بخش محدود است.

امامی با اشاره به اهمیت کاهش هزینه های لجستیکی در افزایش توان رقابت کالاهای ایرانی گفت: هرچقدر بتوانیم هزینه حمل ونقل را کاهش دهیم، تأثیر مثبتی بر رقابت پذیری محصولات ما در بازارهای جهانی خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر حمل کالا با ریل سه هزار دلار هزینه داشته باشد و حمل هوایی هزار دلار، طبیعتاً مسیر دریایی می تواند مزیت رقابتی بیشتری ایجاد کند.

متاسفانه از نظر ناوگان دریایی، کشتی های تحت اختیار جمهوری اسلامی ایران از توان و فناوری کشتی های بین المللی برخوردار نیستند.

مدیر دفتر آماد سازمان توسعه تجارت در ادامه تصریح کرد: در تجارت خارجی ایران حدود 80 تا 85 درصد صادرات از طریق دریا و حدود 15 تا 20 درصد از مسیرهای غیر دریایی انجام می شود. در حوزه دریایی با چالش هایی مواجه هستیم که بخشی از آن به محدودیت ها و موانع ناشی از تحریم ها بازمی گردد. این تحریم ها اجازه نمی دهد از تمام ظرفیت بنادر استفاده کنیم و ناچاریم بخشی از کالاها را از طریق بنادر دیگر و با کشتی های کوچک تر صادر یا وارد کنیم.

او تاکید کرد: بنادر کشور از نظر امکانات فیزیکی وضعیت مطلوبی دارند، اما متاسفانه از نظر ناوگان دریایی، کشتی های تحت اختیار جمهوری اسلامی ایران از توان و فناوری کشتی های بین المللی برخوردار نیستند. در مجموع، وضعیت ایران در بخش دریایی نسبت به بخش زمینی بهتر است، اما تحریم ها مانع استفاده کامل از این ظرفیت ها می شود. امیدواریم این محدودیت ها هرچه زودتر برطرف شود.

امامی با اشاره به چالش های حمل ونقل جاده ای گفت: در مرزهای زمینی با مشکلات مدیریتی جدی روبه رو هستیم. تعدد دستگاه ها و نبود مدیریت واحد موجب شده هر دستگاه ساز خود را بزند و این موضوع یکی از چالش های بزرگ حوزه لجستیک است. گاهی کامیون های ما تا هفت روز پشت مرزها معطل می مانند که این مسئله نه تنها هزینه حمل ونقل را افزایش می دهد بلکه تأثیر منفی بر صادرات کشور دارد.

وی با بیان اینکه در حوزه دریایی نیاز به توسعه داریم، تصریح کرد: با توجه به تحریم ها، این توسعه باید هم زمان با افزایش حجم صادرات باشد تا اثرگذار شود، اما در حال حاضر میزان افزایش کالا به حدی نیست که کشتی ها در بنادر معطل بمانند. در شرایط فعلی، اولویت اصلی ما باید رفع مشکلات بخش ریلی و جاده ای باشد. ما نیاز به تقویت ناوگان ریلی، افزایش تعداد واگن و لوکوموتیو و نیز بهبود مدیریت در پایانه های مرزی داریم.

واقعیت این است که به دلیل پایین بودن سطح فناوری و تکنولوژی تولید، بسیاری از بازارهای جهانی را از دست داده ایم.

مدیر کل دفتر خدمات آماد سازمان توسعه تجارت تاکید کرد: وقتی کامیون ها پشت مرزها متوقف می شوند، هزینه نگهداری و توقف نیز به هزینه حمل اضافه می شود که همگی تأثیر منفی بر صادرات دارد. البته شرایط مرزها یکسان نیست و باید به تفکیک بررسی شود. ممکن است یک مرز وضعیت مناسبی داشته باشد اما مرز دیگر مشکلات جدی داشته باشد. در مجموع، دغدغه اصلی ما در حال حاضر مدیریت مرزها است.

او با اشاره به تفاوت میان صادرات و واردات خاطرنشان کرد: محصول صادراتی باید بر اساس استانداردهای کشور مقصد تولید شود، در حالی که در واردات، ملاک استانداردهای داخلی است. بنابراین باید هدف مشخص شود تا بتوان استاندارد مناسب را رعایت کرد. کشور هدف تعیین کننده نوع و سطح استاندارد است. برای نمونه، کالایی که چین برای بازار آمریکا تولید می کند کیفیت بسیار بالایی دارد، در حالی که ممکن است برای کشورهای دیگر، سطح کیفیت متفاوت باشد.

امامی گفت: در حوزه تولید باید کیفیت محصولات خود را ارتقا دهیم. واقعیت این است که به دلیل پایین بودن سطح فناوری و تکنولوژی تولید، بسیاری از بازارهای جهانی را از دست داده ایم. این مسئله در بخش کشاورزی به ویژه در زمینه بسته بندی و حمل ونقل محصولات به وضوح دیده می شود. محصولات کشاورزی ما به دلیل بسته بندی نامناسب و حمل ونقل غیراستاندارد از کیفیت لازم برای بازارهای هدف برخوردار نیستند. در بخش محصولات شیمیایی نیز تقریباً فقط بازار چین را در اختیار داریم.

وی از همکاری های این سازمان با نهادهای تخصصی خبر داد و گفت: ما در حال اجرای همکاری ها و هماهنگی هایی با انجمن های آزمایشگاهی و برخی دستگاه های دولتی هستیم تا محصولات صادراتی کشور از نظر کیفیت و استاندارد در سطح مطلوبی قرار گیرند. در حوزه الزامات فنی نیز به دنبال امضای تفاهم نامه با انجمن ها هستیم تا به عنوان بازوهای فکری و اجرایی ما عمل کنند. همچنین در حوزه حمل ونقل به ویژه در مدیریت مرزها، در تلاشیم تا برای ایجاد مدیریت واحد اقداماتی صورت گیرد.

امامی در پایان صحبت های خود گفت: رایزنان بازرگانی ایران در کشورهای مختلف نیز در پی جذب سرمایه گذاران خارجی برای توسعه زیرساخت های حمل ونقل هستند تا از این طریق شرایط بهتری برای تجارت خارجی کشور فراهم شود. واقعیت این است که رایزنان ما تلاش خود را انجام می دهند، اما باید مجموعه ای از دستگاه ها به صورت هماهنگ با یکدیگر فعالیت کنند تا نتایج مطلوب حاصل شود.