نینتندو از همان ابتدای فعالیتش تا به امروزه همواره عمده تمرکزش را روی سرگرمی گذاشته است. این کمپانی در سال 1889 به عنوان تولیدکننده کارت های بازی تاسیس شد و همین سابقه طولانی باعث می شود در مقایسه با رقبای جوان ترش مثل سونی و مایکروسافت، که در آغاز فعالیتشان ارتباط چندانی با بازی نداشتند، متمایز باشد.

کنسول گیم کیوب که در سال 2001 توسط نینتندو منتشر شد، یکی از عجیب ترین سرنوشت ها را در میان کنسول های نینتندو را دارد. زیرا این کنسول علیرغم اینکه بیش از 21.7 میلیون دستگاه فروخت، اما ضرر تجاری نسبتا بزرگی را برای نینتندو رقم زد. در این مقاله به مرور ده حقیقت و ویژگی درباره این کنسول می پردازیم که باعث شده اند گیم کیوب در دل بسیاری جا داشته باشد.

علاوه بر طراحی چشم نواز، قدرت واقعی گیم کیوب در بازی های انحصاری آن آشکار شد. همکاری نینتندو با کپ کام منجر به خلق شاهکاری چون Resident Evil 4 شد که نه تنها ژانر ترس و بقا را متحول کرد، بلکه نشان داد این کنسول توان رقابت فنی با رقبای قدرتمندی چون پلی استیشن 2 و ایکس باکس را دارد.

در مواجهه اول با کنسول ها نیز دقیقا مانند آدم ها تصویری در ذهن شکل می گیرد که شناخت را تا حد زیادی شکل می دهد. این موضوع در کنسول های دهه 2000 مانند پلی استیشن 2 و ایکس باکس بسیار اهمیت داشت. زیرا بسیاری از افراد پس از گذشت چندین سال از عرضه این کنسول ها، هنوز هم طراحی منحصربه فردشان را به خاطر دارند.

کنسول های قدیمی تر نینتندو توجه چندانی به این موضوع نداشتند و اگر به طراحی این کنسول ها نگاهی بیاندازید، متوجه می شوید که هرچند قابل تشخیص بودند، ولی طراحی شان ساده تر و کم هیجان تر بود. اما طراحی گیم کیوب همه معادلات را به هم زد و تاریخ نینتندو را به قبل و بعد از خودش تقسیم کرد.

این کنسول همان طور که از نامش پیداست، دقیقا به شکل یک مکعب طراحی شده بود. این طراحی، ظاهری متفاوت را برای این کنسول به وجود آورده بود و درایو دیسک از بالا بازشو و دیسک های کوچک و غیرمعمولش، شخصیتی خاص به این کنسول بخشیده بودند که آن را از رقبایش متمایز می کرد.

یکی از مهم ترین ملاک ها برای سنجش کیفیت گرافیکی و قدرت پردازشی یک کنسول، عملکرد آن کنسول در بازی های چندپلتفرمی است. برای مثال، نسخه ی نینتندو از بازی Cyberpunk 2077 ممکن است جالب و قابل بازی کردن باشد، ولی واضح است که برای کنسول های قوی تر طراحی شده است و نینتندو سوییچ نمی تواند به بهترین شکل از عهده آن بربیاید.

اما همیشه اوضاع به این صورت نبوده. زیرا در گذشته ای نه چندان دور کنسول های نینتندودر اجرای بازی های سنگین چندپلتفرمی عملکرد بهتری داشتند. یکی از کنسول هایی که به بهترین شکل این موضوع را اثبات می کند گیم کیوب است. زیرا بازی هایی مانند Prince of Persia: The Sands of Time روی گیم کیوب بهتر از پلی استیشن 2 اجرا می شدند و تقریباً هم سطح نسخه ی ایکس باکس بودند.

دورانی که گیم کیوب عرضه شد، دورانی بود پر از خلاقیت و آزمون و خطا. همین خلاقیت بی حد و مرز بود که باعث می شد بازی ها بیشتر در ذهن بازیکنان باقی بماند.با وجود اینکه نوآوری های قابل توجهی در کنسول های ایکس باکس یا پلی استیشن وجود داشت، اما گیم کیوب در سطح بسیار بالاتری قرار داشت.

یکی از انتقادهای رایج نسبت به کنسول های جدید نینتندو، کمبود بازی های متفاوت است.زیرا نینتندو با تمرکز بر اکوسیستم اختصاصی اش نیازی به رقابت با دیگران نمی بیند. اما گیم کیوب، به عنوان آخرین کنسول نینتندو که به معنای واقعی کلمه با رقبا رقابت کرد، از تجربه های تازه نمی ترسید.

یکی از بارزترین مثال هایی که برای این موضوع وجود دارد، بازی Eternal Darkness: Sanity’s Requiem است. این بازی اولین بازی ای بود که نینتندو با رده ی سنی M منتشر کرد. این بازی با جلوه های ذهنی عجیب و خلاقانه اش، هنوز هم پس از ده ها سال بی نظیر و جذاب به نظر می رسد.

امروزه فایل های ذخیره بازی روی کارت های SD یا میکرو SD نگهداری می شوند. اما مشکل این کارت ها این است که هم به راحتی گم می شوند و هم به شدت آسیب پذیرند.اما گیم کیوب تنها کنسول نینتندو بود که از کارت حافظه اختصاصی برای ذخیره فایل ذخیره بازی ها استفاده می کرد.

نینتندو در سال های اخیر حساب زیادی روی کارت های SD باز کرده است. با این حال این کارت ها همچنان هم گزینه مطمئنی برای ذخیره بازی ها محسوب نمی شوند. اما روشی که گیم کیوب برای ذخیره فایل ها انتخاب کرده بود، با وجود اینکه نسبت به کارت های ذخیره امروزی حجم کمتری از فایل ها را در خود جای می داد. اما بسیار بادوام بود و می توانست خیالتان را از سالم بودن فایل هایتان راحت کند.

وجود فرانچایزهای پرطرفدار و محبوب در یک کنسول، تا حد زیادی موفقیت آن را تضمین می کند. نینتندو نیز از گذشته به این موضوع واقف بود. به عنوان مثال کنسول اخیر این کمپانی، یعنی نینتندو سوییچ 2 تعداد زیادی فرانچایز اختصاصی مانند Donkey Kong را در خود جای داده که گرچه با توجه به استانداردهای امروزی ارتقا یافته اند اما همچنان حس و حال قدیمی را حفظ کرده اند.

اما در حال حاضر فعالیت نینتندو صرفا به فرانچایزهای قدیمی معطوف شده است و این کمپانی ریسک عرضه یک فرانچایز جدید را مدت هاست که به جان نخریده. گیم کیوب یکی از آخرین بارهایی است که نینتندو به معنای واقعی کلمه تلاش می کرد فرانچایز جدیدی برای اکوسیستمش عرضه کند.

از جمله فرانچایزهایی که با این کنسول آغاز شدند می توان به Animal Crossing, اشاره کرد. این سری بازی محبوب به معنای واقعی کلمه بازی های شبیه سازی را وارد بعد جدیدی کرد و توانست محبوبیت کنسول گیم کیوب را به ویژه در خارج از ژاپن تضمین کند.

کنترلرهای مدرنی که برای کنسول های نسل جدید طراحی و عرضه می شوند، صرفا از یک الگوی خاص پیروی می کنند و تا حد بسیار زیادی به یکدیگر شباهت دارند. دو دکمه در بالا، دو دکمه تریگر، دو عدد آنالوگ، یک دی پد در سمت چپ و در نهایت چهار دکمه روی کنترلر. این کنترلرها شاید بسیار بهینه باشند و کاربران زیادی بتوانند با آنها به سادگی بازی ها را تجربه کنند. اما در نهایت بی روح هستند و طراحی هیجان انگیزی ندارند.

اما کنترلر گیم کیوب برخلاف کنترلرهای مدرن پر بود از خلاقیت و جذابیت. در آن زمان، نینتندو چندان به دنبال تبعیت از استانداردهای صنعت نبود. به همین دلیل این کنترلر چیدمانی غیرمعمول داشت، تنها یک دکمه ی شانه ای در هر طرف، و استفاده کاملا هدفمند از کنترل های آنالوگ، یکی برای حرکت و دیگری برای کنترل دوربین. این طراحی جسورانه و هدف محور، کنترلر گیم کیوب را از سایر رقبا متمایز می کرد.

خلاقیت حتی در کوچک ترین چیزها مانند منوی سیتمی نیز می تواند بسیار مهم و تعیین کننده باشد. منوی سیستمی به خودی خود قرار نیست کار عجیبی انجام دهد. شما در این منو می توانید زمان را تنظیم کنید، فایل هایتان را مدیریت کنید یا تنظیمات پایه را تغییر دهید. اما مشکل اینجاست که برخی کنسول ها در طراحی منوهای خود هیچ خلاقیتی به خرج نمی دهند.

به عنوان مثال حتی نینتندو سوییچ نیز خالی از خلاقیت است و تا حد ممکن ساده طراحی شده. اما منوی سیستمی گیم کیوب با گرافیکی که با طراحی مکعب مانند کنسول هماهنگ بود. می توانست حتی ساده ترین کارها مانند تنظیم صدا را هم به تجربه ای لذت بخش تبدیل کند. اما این رابط کاربری همچنان بسیار روان و ساده بود و همه می توانستند به سادگی با آن کار کنند.

یکی از مهم ترین مزیت های بازی های انحصاری این است که می تواند بیشترین استفاده را از سخت افزار ببرد. همین موضوع باعث می شود که همین عناوین انحصاری بتوانند بازیکنان را به سمت یک کنسول خاص جذب کنند. برخلاف سال های اخیر که بسیاری از منتقدان بر این باورند که بازی های انحصاری جدید نینتندو روی کنسول های اخیر چندان تأثیرگذار نبوده اند. در کنسول گیم کیوب اوضاع کاملا به شکل دیگری رقم می خورد.

بسیاری از عناوین انحصاری ای که روی این کنسول منتشر شدند، به خصوص آثار متعلق به فرنچایزهای قدیمی نینتندو، هنوز هم میان طرفداران مورد بحث و تحسین قرار می گیرند. یکی از برجسته ترین نمونه ها، Super Smash Bros. Melee است. یک بازی مبارزه ای که بسیاری آن را بهترین نسخه ی این مجموعه می دانند.

همیشه بازی های انحصاری از سوی کمپانی سازنده خود کنسول عرضه نمی شود. بلکه گاهی عرضه زودتر یک عنوان در یک کنسول می تواند تا حد زیادی روی فروش بازی و حتی کنسول اثر بگذارد. مشکل کنسول های مدرن نینتندو این است که عناوین انحصاری آن ها اغلب در بهترین حالت یک بازی متوسط اند و در بدترین حالت شبیه بازی های کم کیفیت و عجولانه تولیدشده (اصطلاحاً Shovelware) هستند.

در مقابل گیم کیوب مجموعه ای قدرتمند از بازی های انحصاری داشت که آن را از سایر کنسول ها متمایز می کرد. بسیاری از بهترین بازی های این کنسول نتیجه ی همکاری نینتندو و کپ کام بودند. یکی از شاخص ترین محصولات این همکاری، Resident Evil 4 بود که ژانر ترس و بقا و شوتر سوم شخص را به صورت کلی دگرگون کرد.

امروزه به واسطه یکسان شدن سخت افزارها و روند رو به افزایش عرضه ی بازی های انحصاری روی پلتفرم های رقیب جنگ کنسول ها دیگر مانند گذشته نیست و دچار تحولاتی عمیق شده. البته که هنوز هم تفاوت های سخت افزاری چشمگیری میان PlayStation 5 و Xbox Series X/S وجود دارد و می تواند محل مناقشه باشد.

گیم کیوب آخرین تلاش جدی نینتندو برای رقابت مستقیم در سطح سخت افزاری با رقبای خود یعنی PlayStation 2 و Xbox بود. این کنسول کمی ضعیف تر از ایکس باکس اما به مراتب قدرتمندتر از پلی استیشن 2 بود. هرچند در نهایت از نظر فروش شکست خورد، اما تلاش بی فایده ای نبود. گیم کیوب از نظر عملکرد سخت افزاری جایگاه خوبی داشت و مجموعه ای قوی از بازی ها را ارائه داد.