فناوری مقابله با آتش سوزی های جنگلی برای دهه ها بر تشخیص متمرکز بود. ماهواره ها، پهپادها و حسگرها در زمان گسترش آتش سوزی، سیگنال هایی را منتشر می کردند؛ اما اکنون سیستم های جدید هوش مصنوعی سعی دارند در لحظه اقدام کنند. آنها دوربین های حرارتی، الگوریتم های یادگیری ماشینی و واحدهای سرکوب محلی را ترکیب می کنند که در صورت بروز ناهنجاری حرارتی در نزدیکی خانه ها یا مشاغل می توانند فوراً واکنش نشان دهند.

به گزارش ایسنا، هوش مصنوعی به تدریج از ماندن در مراکز داده فاصله می گیرد و خود را در عرصه های گوناگون اثبات می کند. این گزارش به بررسی نقش آینده هوش مصنوعی در اطفاء حریق و همکاری آن با آتش نشانان انسان می پردازد.

آتش سوزی های جنگلی دیگر منتظر تابستان نمی مانند. اکنون آنها در همه طول سال با گرما، باد و خشکسالی همراه می شوند و کل مناطق را می سوزانند. هر فصل، رکوردهای جدیدی را به همراه دارد که شامل تلفات بیشتر، تخلیه های طولانی تر و نابودی کامل شهرها در عرض چند ساعت است.

به نقل از فوربس، رویترز گزارش داده که تنها در نیمه اول سال 2025، خسارات جهانی ناشی از بلایای طبیعی به حدود 80 میلیارد دلار رسیده و بخش عمده آن مربوط به آتش سوزی های جنگلی و طوفان های شدید بوده است. آتش نشانان با خستگی مفرط دست وپنجه نرم می کنند، بیمه گران از مناطق پرخطر عقب نشینی می کنند و جوامع به دنبال راه های جدیدی برای دفاع از خود هستند.

جست وجوی راهبردهای جدید دفاعی، یک پرسش جسورانه را پدید آورده است؛ مبنی بر این که آیا ماشین ها می توانند به مقابله با آتش سوزی ها کمک کنند. اخیراً یک سیستم هوش مصنوعی موسوم به FireDome به نمایش گذاشته شد که می تواند شعله های کوچک را در عرض چند ثانیه و مدت ها پیش از رسیدن خدمه انسانی شناسایی و سرکوب کند.

ارائه سیستم های هوش مصنوعی برای اطفاء حریق، بخشی از یک جنبش گسترده تر برای استفاده از هوش مصنوعی نه تنها برای پیش بینی، بلکه برای مداخله است و شکاف بین هشدار اولیه و واکنش در لحظه را در آتش سوزی های جنگلی کاهش می دهد.فناوری مقابله با آتش سوزی های جنگلی برای دهه ها بر تشخیص متمرکز بود. ماهواره ها، پهپادها و حسگرها در زمان گسترش آتش سوزی، سیگنال هایی را منتشر می کردند اما اکنون سیستم های جدید هوش مصنوعی سعی دارند در لحظه اقدام کنند. آنها دوربین های حرارتی، الگوریتم های یادگیری ماشینی و واحدهای سرکوب محلی را ترکیب می کنند که در صورت بروز ناهنجاری حرارتی در نزدیکی خانه ها یا مشاغل می توانند فوراً واکنش نشان دهند.

آزمایش میدانی سیستم هوش مصنوعی FireDome در اکتبر 2025 انجام شد و نسخه ای از این فناوری را نشان داد که در آن از حسگرها و مدل های هوش مصنوعی آموزش دیده براساس میلیون ها تصویر از آتش سوزی های جنگلی برای پرتاب دقیق کپسول های پر از آب یا مواد ضد حریق سازگار با محیط زیست استفاده شد. این رویداد به عنوان گامی به سوی تاب آوری در برابر آتش سوزی های جنگلی به عنوان یک خدمت رسانی توصیف شد که در آن جوامع می توانند سیستم های خودکار را برای واکنش در لحظه هنگام بروز تهدید مستقر کنند.

موضوع نامشخص، مقیاس سیستم های نوآورانه ای مانند FireDome است؛ اگرچه شرکت سازنده آن ادعا می کند که سیستمش حتی برای آتش سوزی های بزرگ نیز کارآمد است. اگرچه نمایش این فناوری نویدبخش بوده اما پرسش هایی درباره قابلیت اطمینان و ایمنی همچنان پابرجاست. آیا سیستم هایی مانند این نمونه می توانند به طور قابل اعتمادی در فضای بیرون از محل آزمایش در زمین های غیر قابل پیش بینی و بادهای متغیر عمل کنند؟ آیا سیستم ها می توانند به سادگی با آتش نشانان انسان ادغام شوند؟ باید دید که این سیستم ها هنگام استقرار در طبیعت چگونه واکنش نشان می دهند.

نوید واقعی این فناوری ها در واقع در نحوه یادگیری آنها نهفته است. مدل های هوش مصنوعی، نشانه های گرما را تشخیص می دهند و تأیید می کنند که منطقه مورد نظر عاری از انسان، وسیله نقلیه یا حیوانات است. سپس الگوریتم های یادگیری ماشینی، عواملی مانند باد و شیب را تنظیم می کنند و تصمیم می گیرند چه زمانی و در کجا عمل کنند. هر فعال سازی، داده های جدیدی را به مدل ارائه می دهد و دقت را به مرور زمان بهبود می بخشد.

پژوهشگران هوش مصنوعی به این حالت، یادگیری حلقه بسته می گویند که در آن سیستم مشاهده می کند، عمل می کند، نتیجه را بررسی می کند و خود را وفق می دهد. این همان مبنای طراحی خودروهای خودران یا رباتیک صنعتی است اما در یک محیط طبیعی ناپایدار اعمال می شود.

در واکنش به بلایای طبیعی، این توانایی یادگیری مداوم می تواند به ماشین ها کمک کند تا سریع تر از شبکه های هماهنگی انسانی عمل کنند؛ البته اگر نظارت همچنان ادامه داشته باشد.

حامیان این فناوری، پتانسیلی فراتر از آتش نشانی می بینند. دکتر لوری مور مرل (Lori Moore-Merrell) مدیر سابق آتش نشانی آمریکا در بیانیه ای گفت که ادغام سیستم های خودکار با توانایی اطفاء حریق دقیق می تواند به بیمه گران و دولت ها کمک کند تا درباره نحوه قیمت گذاری و مدیریت خطر آتش سوزی های جنگلی تجدید نظر کنند. با وجود این، خودمختاری نگرانی های جدیدی را درباره صدور گواهینامه، مسئولیت و چگونگی اطمینان از ایمن و پاسخگو بودن تصمیم های لحظه ای گرفته شده توسط الگوریتم ها ایجاد می کند.

هدف از به کار گرفتن مدل های هوش مصنوعی، جایگزینی آتش نشانان نیست، بلکه زمان دادن به آنهاست.فناوری تنها بخشی از راه حل است. هوش مصنوعی می تواند به افزایش سرعت کمک کند اما حرکت آن باید مسئولانه باشد. هدف از این کار، جایگزینی آتش نشانان نیست، بلکه زمان دادن به آنهاست.

اینجاست که سیاست گذاری باید وارد شود و به مشکل رسیدگی کند. استقرار هوش مصنوعی در مناطق فاجعه زده، مرز بین کمک رسانی و خودمختاری را محو می کند.

جوامع به قوانین روشنی نیاز خواهند داشت درباره این که چه کسی سیستم ها را کنترل می کند، چگونه خطاها گزارش می شوند و چه اتفاقی می افتد وقتی تصمیم های انسان و ماشین در تلاقی با یکدیگر قرار می گیرند.

ظهور سیستم های خودکار اطفای حریق جنگل، یک نقطه عطف گسترده تر در سازگاری با تغییرات اقلیمی است. هوش مصنوعی به جای ماندن در مراکز داده، در حال ورود محیط هایی مانند جنگل ها، دشت های سیلابی و شبکه های برق است که در آنها هر ثانیه اهمیت دارد. هدف از این کار خواه مهار آتش سوزی، خواه پیش بینی سیل یا محافظت از خطوط انرژی باشد، هوش مصنوعی از تحلیل به عمل تغییر جهت می دهد.

پیش بینی می شود که خسارات بیمه شده ناشی از بلایای طبیعی و تغییرات اقلیمی در جهان تا پایان سال 2025 به 145 میلیارد دلار برسد.پیش بینی می شود که خسارات بیمه شده ناشی از بلایای طبیعی و تغییرات اقلیمی در جهان تا پایان سال 2025 به 145 میلیارد دلار برسد. این فشار، دولت ها و شرکت ها را مجبور می کند تا به دنبال راه های سریع تر و هوشمندانه تری برای محدود کردن خسارت ها باشند.

سیستم های هوش مصنوعی جایگزین امدادگران انسانی نخواهند شد اما می توانند به یک لایه حفاظتی اضافی تبدیل شوند که عملکرد خود را هنگام بروز خطر و از کار افتادن خطوط ارتباطی نشان دهند.

آنچه ظهور می کند، فقط یک سیستم جدید نیست، بلکه نوع جدیدی از همکاری بین هوش و تاب آوری است. چالش کنونی، ایجاد این همکاری براساس اعتماد، شفافیت و اثبات این موضوع است که وقتی جهنم بعدی همه چیز را در مسیر خود با خاک یکسان می کند، واقعاً کارآیی داشته باشد.