عروسک لبوبو، با موج تبلیغاتی سلبریتی ها و خلأ تولید داخلی، به نماد وابستگی و آشفتگی بازار اسباب بازی ایران بدل شده است.

به گزارش اعتماد، لبوبو به یکی از پرفروش ترین و بحث برانگیزترین اسباب بازی های ایران تبدیل شده است؛ عروسکی که با تب سلبریتی ها و اینفلوئنسرها به بازار ایران رسید و در غیاب رقیب داخلی، از کوله پشتی کودکان تا دغدغه تولیدکنندگان را تسخیر کرده است.

لبوبو بیشترِ بازار اسباب بازی ایران را تصاحب کرده است. این عروسک از دل افسانه های عامیانه شمال اروپا بیرون آمد؛ تصویرش را هنرمند هنگ کنگی کسینگ لانگ خلق کرد و شرکت چینی پاپ مارت به طور انحصاری تولیدش کرد. جعبه های مهر و موم شده و شانسی اش مخاطبان را تشنه نگه می دارد تا شاید رنگ مورد علاقه شان را بیابند.

آوریل 2024 لیسا از گروه کره ای بلک پینک تصاویری با لبوبو منتشر کرد و ریانا و کیم کارداشیان نیز با آن دیده شدند. از همان زمان، نسل زد در ایران نیز برای خرید این عروسک به تب و تاب افتاد. لبوبو عروسکی است ریزه میزه، نه زیبا مثل باربی، اما دوست داشتنی برای کودکان و نوجوانان؛ بعضی چند تا از آن را به کیف یا کوله شان می آویزند و می گویند: لبوبو است دیگر، همه دوستش دارند.

البته بازار لبوبوهای فیک نیز داغ است. قیمت نسخه اصلی چند میلیون تومان بود، اما حالا نمونه تقلبی تا 250 هزار تومان هم فروخته می شود. در شهرهای بزرگ، لبوبو همه جا هست: کنار کیف، جاسوییچی، جلد دفتر، لباس زیر، پیراهن و پاپوش. تولیدکنندگان داخلی که فروش ندارند، می گویند مشکل از بازار قاچاق است که صدها کانتینر اسباب بازی به راحتی وارد کشور می شود.

حامد پیشوایی، تولیدکننده ایرانی، می گوید: ترندها از طریق اینستاگرام می آیند. واردکنندگان بر موج آنها سوار می شوند و فقط بعد مالی برایشان مهم است. فرهنگ سازی وجود ندارد و واردات قانون مند نیست. امروز لبوبو است، دیروز چیزی دیگر بود، فردا هم چیزی دیگر خواهد بود. او می گوید: اسباب بازی باید تعرفه سنگین داشته باشد تا فقط محصول بدون نمونه داخلی وارد شود.

پیشوایی می گوید: در ایران پیش از لبوبو هم ترند داشتیم مثل اسپینر، که میلیون ها عدد فروخته شد و تمام شد. امروز فروش لبوبو از یک میلیون عدد گذشته، یعنی بیش از هزار میلیارد تومان در ایران فروش رفته است. با این رقم می شد ده ها کسب وکار راه انداخت. او معتقد است صنعت عروسک سازی داخلی از نسل زد عقب ماند. کره ای ها و چینی ها با انیمیشن و شخصیت پردازی بازار را گرفتند. تولیدکنندگان ایرانی تنها 20 درصد نیاز بازار را تأمین می کنند و 70 تا 80 درصد اسباب بازی ها وارداتی یا قاچاق است.

پیشوایی می گوید: ترکیه پنج سال درهایش را بست و صنعتش را متحول کرد. اما در ایران هیچ اقدام سازنده ای نخواهد شد. لبوبو امروز مصداق مشکل کلان است. این عروسک شاید اثر فرهنگی مستقیم نگذارد، اما فرآیند ورودش به خانه ها اثرگذار است؛ راه برای هر محصول دیگری باز شده است. در کشور ما برای حذف چنین پدیده هایی نه اراده ای هست و نه جایگزینی تعریف شده است. وقتی عروسکی مانند باربی حذف شد، باید جایگزین داشت، اما ما نداریم. هنوز بعد از 15 سال از کارتون فرُوزن، تصاویر السا و آنا بر وسایل بچه هاست، چون شخصیت ملی و ایرانی نداریم

او ادامه می دهد: تولیدکننده نمی تواند سلیقه ساز باشد. این وظیفه نهادهای فرهنگی است. اگر سلیقه مخاطب بعد از 50 سال هنوز السا و آناست، تقصیر تولیدکننده نیست. تولیدکننده باید بداند برای کی می سازد. مردم را نمی شود دستوری به خرید یک محصول وادار کرد، باید با انیمیشن و قهرمان های ایرانی سلیقه را شکل داد. حالا تازه بعد از سال ها مجسمه آرش کمانگیر نصب کرده اند. وقتی کودکان نمی دانند آریوبرزن کیست، طبیعی است که السا و آنا جای آنها را بگیرند.

او درباره مشکلات تولید می گوید: تولیدکننده داخلی با هزینه قالب ده میلیارد تومانی تنها ده هزار محصول می فروشد، اما چینی همان قالب را برای ده میلیون محصول استفاده می کند. در ایران نوسان ارز، مشکلات انتقال پول و نبود بازار صادراتی تولید را بی صرفه کرده است. در نتیجه آنهایی که مانده اند از جانشان مایه می گذارند.