ایران در حالی پاییز امسال را با کاهش چشمگیر بارش آغاز کرده که بر اساس آمار رسمی، میزان بارش کشور نسبت به میانگین 21 ساله حدود 44 درصد کاهش یافته و بارش برف نیز تا 84 درصد کمتر از حد نرمال گزارش شده است.

به گزارش تسنیم، اما نگاهی به داده های بارش کشورهای همسایه نشان می دهد که عراق، ترکمنستان، آذربایجان، ترکیه و ارمنستان نیز همگی با افت بارندگی روبه رو بوده اند؛ چنانکه بارش ها در ترکمنستان 10- درصد، آذربایجان 54- درصد، ترکیه 21- درصد و ارمنستان 62- درصد نسبت به میانگین درازمدت کاهش یافته است. فقط عراق افزایش خفیف دو درصدی داشته است.

با این حال، در شبکه های اجتماعی شایعاتی دست به دست می شود که ابرهای باران زای ایران پیش از ورود به مرزهای کشور در ترکیه دزدیده می شوند . ادعایی که نه پشتوانه علمی دارد و نه در هیچ نقطه ای از جهان نمونه ای برای آن ثبت شده است.

در واقع، بارورسازی ابرها (Cloud Seeding) تنها فناوری شناخته شده در حوزه تغییرات مصنوعی آب وهواست؛ فرایندی محدود که در آن با پاشیدن ذرات یدید نقره یا نمک داخل ابر، احتمال بارش افزایش داده می شود. این روش در مقیاس ملی انجام پذیر نیست و هیچ کشوری توانایی منحرف کردن ابر از کشور دیگر را ندارد.

در همین رابطه، گفت وگویی داشتیم با دکتر عباس رنجبر نایب رییس انجمن علوم و فنون دریایی ایران که توضیحات فنی و اقلیمی دقیقی درباره این موضوع ارائه داد.

رنجبر در ابتدای گفت وگو تأکید کرد: مقایسه اقلیم ایران با ترکیه یا عربستان کاملاً اشتباه است، چراکه شرایط اقلیمی این کشورها با یکدیگر تفاوت اساسی دارند و حتی در مقیاس کوچک هم نمی توان میزان بارندگی را یکسان دانست، چه برسد به مقایسه کشوری.

او افزود: ارتفاعات متعدد در ترکیه و نزدیکی این کشور به دریای مدیترانه و دریای سیاه باعث می شود سیستم های باران زا بیشتر بر ترکیه اثر بگذارند. در حالی که سیستم های مؤثر بر ایران باید ابتدا روی مدیترانه شکل بگیرند و در صورت وجود موانع پرفشار در مسیر، اغلب پیش از رسیدن به کشور ما تخلیه می شوند.

به گفته رنجبر، مرز کوهستانی میان ایران و ترکیه نقش مهمی در توزیع بارش دارد؛ سیستم های باران زا معمولاً در دامنه های رو به باد بارش خود را تخلیه می کنند، بنابراین مناطق پشت کوه مانند بخش هایی از ایران بارش کمتری دارند. برای نمونه، در دو سوی رشته کوه زاگرس، کوهرنگ سالانه نزدیک به 2000 میلی متر بارش دارد، در حالی که کویر لوت تقریباً بدون بارش است.

نایب رییس انجمن علوم و فنون دریایی ایران تأکید کرد: حتی درون یک استان هم تفاوت ها چشمگیر است؛ در گیلان، میانگین بارش انزلی 1800 میلی متر است، اما در منجیل به حدود 300 تا 400 میلی متر می رسد. پس نمی توان با دیدن یک تصویر ماهواره ای نتیجه گرفت که ابری از ایران دزدیده شده است.

رنجبر درباره طرح هایی مانند هارپ یا سلاح های اقلیمی نیز گفت: دو سال پیش، بخش هایی از آمریکا و کانادا درگیر خشکسالی و آتش سوزی بوده اند؛ روسیه هم با وجود برنامه های بارورسازی در سال 2008، در سال 2010 دچار خشکسالی شدید شد. اگر چنین فناوری هایی واقعاً وجود داشت، این کشورها از آن برای حل مشکلات خود استفاده می کردند.

او در پایان خاطرنشان کرد: بارورسازی ابرها می تواند در مقیاس محدود تأثیرگذار باشد، اما در سطح ملی و قاره ای عملاً کاربردی نیست. بنابراین، پدیده ای به نام ابردزدی از اساس فاقد مبنای علمی است.