فرارو- پس از آن که وزیر کار در مجلس درخصوص یارانه ها، حذف یارانه عده ای از یارانه بگیران و عددهای تعیین شده برای حذف یارانه خانواده 4 نفره بر اساس 30 میلیون تومان صحبت کرد، واکنش های زیادی در خصوص نرخ خط فقر اعلام شد. گرچه وزیر کار در صحبت های خود نرخ خط فقر را رسما اعلام نکرد اما برخی از تحیلیگران از صحبت های وزیر مکار این عدد را برداشت کردند.

به گزارش فرارو، علی قنبری اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با فرارو به بررسی این موضوع پرداخته است:

علی قنبری به فرارو گفت: خط فقر مفهومی ساده اما سرنوشت ساز است. به زبان ساده یعنی حداقل درآمدی که یک خانواده برای نیازهای اولیه خودبه آن نیاز دارد. نیازهایی مانند خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت و آموزش در این مفهوم طبقه بندی می شود. اگر خانواری نتواند این حداقل را فراهم کند، در واقع از منطقه عادی خارج شده و در محدوده فقر می شود. این خط، مرزی است که کیفیت زندگی را مشخص می کند و عبور از آن به معنای دست دادن ابتدایی ترین نیازهاست.در شرایط فعلی اقتصاد ایران، با نرخ تورمی که روند صعودی دارد، تعریف و اندازه گیری خط فقر دیگر به دقت گذشته نیست.

وی افزود: سال ها پیش شاید رقم هایی مانند چند میلیون تومان برای تعیین خط فقر منطقی به نظر می رسند، اما امروز وقتی قیمت کالاهای اساسی، مسکن و هزینه های درمانی به شکلی محسوس افزایش یافته ، صحبت از خط فقر کمتر از ده ها میلیون تومان، نوعی چشم پوشی از واقعیت است. بر اساس آنچه در بازار و زندگی روزمره مشاهده می شود، بسیاری از خانواده ها معتقدند خط فقر برای خانواده چهارنفره در ایران امروز به بیش از 50 میلیون تومان در ماه می رسد. عددی که برای اکثریت جامعه، به ویژه کارگران و بازنشستگان، رؤیایی و دور از دسترس است.اما موضوع فقط رقم نیست. مهمتر از عدد، محاسبه و اعلام رسمی آن است. در همه کشورها، دولت ها موظف اند و شاخص هایی مانند فقر را به طور شفاف و علمی اعلام می کنند تا هم مردم و هم برنامه ریزان بدانند در چه وضعیتی قرار دارند. اما در ایران، این شاخص به موضوعی سیاسی تبدیل شده است. دولت ها معمولاً از اعلام طفره می روند، چرا که اعتراف به میزان ضعیف، یعنی پذیرش ناتوانی در کنترل تورم و حفظ قدرت خرید مردم. در چنین فضایی، وزارت کار و رفاه اجتماعی نیز به خوبی از واقعیت آگاه است، با بیان آن به صورت شفاف خودداری می کند.

این اقتصاددان در ادامه گفت: این که نرخ واقعی خط فقر را پنهان کنیم، مشکلی را حل نمی کند. مردم هر روز قیمت اقلام مختلف را لمس می کنند؛ در سوپرمارکت،اجاره خانه، خرید اقلام مختلف و حتی هزینه تحصیل فرزندانشان. آنچه مردم می بینند و تجربه می کنند، با آنچه دولت در آمار رسمی اعلام می کند، تفاوتی فاحش دارد. وقتی دولت از کاهش تورم یا بهبود وضعیت معیشتی سخن می گوید اما مردم در سفره های خود کوچک تر شدن نان و حذف گوشت و میوه ها را حس می کنند، شکاف میان واقعیت و روایت رسمی تر می شود.بسیاری از خانواده ها ناچار شده اند از خرید اقلام ضروری صرف نظر کنند. امروز دیگر حذف تفریحات یا کالاهای لوکس بحثی عجیب نیست؛ حتی در خرید مواد غذایی پایه مانند لبنیات، گوشت یا برنج با مشکل روبه رو است و در چنین شرایطی، تعریف رسمی خط فقر تنها زمانی درست است که با تحقق زیسته مردم تطابق داشته باشد. اگر دولت رقمی غیرواقعی اعلام کند، نتیجه نه تنها بی اعتمادی عمومی است، بلکه باعث افزایش احساس بی عدالتی و نامیدی اجتماعی می شود.

وی افزود: نباید فراموش کرد که بخشی از فشار اقتصادی موجود، حاصل مشکلات سیاست خارجی و تحریم های بین المللی است. تحریم ها مسیر تجارت و واردات را مسدود می کند. افزون بر این، سوءمدیریت و عدم اصلاح ساختارهای اقتصادی باعث چند برابر شدن، اثر تورم بر زندگی مردم می شود. در چنین وضعیتی، تنها راه حل واقعی، شفافیت و صداقت دولت با مردم است. اگر دولت ها جرأت داشته باشند، وضعیت اقتصادی را واضح بیان کنند، جامعه بهتر تصمیم گیری و برنامه ریزی می کند. هر چند نباید اجازه داد نرخ فاصله بین طبقات مرفه و فقیر به حدی زیاد شود که عملا طبقه متوسط حذف شود.