بابک زنجانی پس از محکومیت به فساد مالی و اعدام، حالا نه تنها از این حکم رسته و از زندان آزاد شده است، بلکه این روزها نام او به عنوان سرمایه گذار ابرپروژه های اقتصادی شنیده می شود؛ با این حال هم زمان با ظهور دوباره چهره مرموز اقتصاد ایران، تردیدهای جدی درباره تسویه حساب دو میلیارد یورویی او مطرح می شود، به گونه ای که حالا برخی می گویند او کمتر از یک درصد بدهی های خود را تسویه کرده است اما برخی مدعی هستند او بدهی های خود را به صورت کامل پرداخته و خود او مدعی است مبلغی بالاتر از بدهی های خویش رد مال کرده و طلبکار نیز هست! اما در این میان در جامعه ای که بنیان اعتماد مردم فروریخته است، هیچ گونه شفاف سازی دقیقی درباره تسویه بدهی یکی از بزرگ ترین محکومان مالی تاریخ کشور وجود ندارد.

به گزارش شرق، بابک زنجانی چهره مرموز اقتصاد ایران است؛ کسی نمی داند او از کجا آمد و چگونه یک شبه از گمنامی به سوپرمیلیاردری پر سر و صدا تبدیل شد؟ نام او تنها زمانی سر زبان افتاد که بنا بود دستگیر شود؛ آن هم وقتی که مأموریت زنجانی برای دور زدن تحریم نفت پایان یافت و زمزمه های مصالحه ایران و آمریکا بالا گرفته بود. تنها اطلاعات غیررسمی که از پیشینه زنجانی وجود دارد، این است که او سربازی ناشناس و مأمور به خدمت در بانک مرکزی بود و سال ها بعد در وضعیت تحریمی دوران محمود احمدی نژاد واسطه فروش نفت شد اما به جای آنکه پول شرکت ملی نفت ایران را مسترد کند، با آن دست به تجارت کلان و پول شویی زد.

با روی کار آمدن دولت حسن روحانی در سال 1392 و بازگشت بیژن نامدار زنگنه به وزارت نفت، شرکت ملی نفت ایران از او شکایت کرد و بابک زنجانی در 9 دی 1392 دستگیر شد. دو سال بعد درست درحالی که دولت معاهده برجام را امضا کرده بود، محسنی اژه ای در مقام سخنگوی قوه قضاییه در 16 اسفند 1394 از محکومیت او و دو نفر دیگر به اعدام به اضافه رد مال شاکی (شرکت ملی نفت ایران) خبر داد. حکم اعدام بابک زنجانی در 13 آذر 1395 تأیید شد اما گفته می شد اعدام او تا زمان بازگرداندن 2.7 میلیارد دلار بدهی او اجرا نمی شود و البته قوه قضاییه اعلام کرد او در صورت پرداخت بدهی خود می تواند مشمول تخفیف در مجازات شود.

مرد مرموز اقتصاد ایران بار دیگر از نظرها ناپدید شد و کسی متوجه نشد که بر بابک زنجانی چه گذشت و در این میان حتی برخی مدعی شدند او در زندان نیست و بارها این پرسش در افکار عمومی مطرح شد که بابک زنجانی کجاست؟ غیبت بابک زنجانی ادامه داشت تا آنجا که اسحاق جهانگیری، معاون اول حسن روحانی، در جشن 21 سالگی روزنامه دنیای اقتصاد در سوم دی 1402 گفت در آن زمان من با همه مذاکره کردم که برای دولت بازگرداندن 2.7 میلیارد دلار مهم است. چون این پول تک تک ملت ایران است. باید مشخص شود چه کسی پشت بابک زنجانی بوده، اما هیچ کس نفهمید چه کسی پشت بابک زنجانی بوده.

از جمله خود من که رییس ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی بودم . غیبت بابک زنجانی ادامه داشت تا اینکه در 30 آبان 1402 روزنامه جوان با تیتر بدهی بابک زنجانی تسویه شد توضیح داد حجت الاسلام محسنی اژه ای، رییس قوه قضاییه، در نشست شورای عالی قوه قضاییه اعلام کرد که در نتیجه تلاش ها و مجاهدت های همه بخش های ذی ربط، اموال بابک زنجانی در خارج از کشور شناسایی و به تهران منتقل شد و بنا بر کارشناسی های اولیه صورت گرفته، این اموال کفاف بدهی ها و خسارت های او خواهد بود .

با اعلام تسویه بدهی های بابک زنجانی زمزمه های آزادی او به گوش رسید. هرچند گاهی این موضوع تکذیب می شد اما ظهور یک حساب کاربری منتسب به زنجانی از آزادی او پرده برداشت و خبر سرمایه گذاری های بزرگ او در زیرمجموعه های وزارت راه و شهرسازی و تاکسی های اینترنتی به گوش رسید.

هم زمان با این رخدادها، تردیدهای جدی درباره تسویه بدهی بابک زنجانی مطرح می شود و البته هیچ گونه شفاف سازی دقیقی وجود ندارد. حالا برخی نمایندگان مجلس می گویند که بابک زنجانی کمتر از یک درصد بدهی های خود را تسویه کرده است. از آن سو اخباری مبنی بر ردپای بابک زنجانی در اموال بانک آینده شنیده می شود و موجودی حساب او در مالزی بار دیگر خبرساز شده است.

پیش از این قوه قضاییه اعلام کرده بود که بابک زنجانی تمایلی به برگرداندن بدهی دو میلیارد یورویی خود ندارد و نشانی های اشتباهی در اختیار مأموران گذاشته است. در بهمن 1402 محسنی اژه ای گفته بود در سال 1391 ابتدا گزارشی واصل شد که نام برده مقدار معتنابهی ارز از بانک مرکزی دریافت کرده و به مقداری که باید مابازای این ارز را می رسانده، نرسانده و غیر از آن، میزانی از آن ارز را در بازار آزاد به فروش رسانده است؛ همچنین در یک بخش دیگر نفت دریافت کرده بود که باید مابازای آن را برمی گرداند، اما از این کار استنکاف کرده است . اژه ای همچنین توضیح داده بود: متهم ادعا کرد که اموال را برمی گرداند؛ بنابراین اموالی را در داخل معرفی کرد که البته آن اموال هم با مشکلاتی مواجه شد، از جمله در زمین، در پروژه ایران زمین در شهرک غرب نیز تخلفاتی انجام شده است و ضمن بررسی ها مشخص شد افرادی از وزارت نفت، ثبت و خود آن طرف و برخی واسطه ها درباره مصالحه و نقل و انتقال اموال، تخلفات و اقدامات مجرمانه ای انجام داده اند و یک پرونده دیگر هم تشکیل شد.

پرونده مزبور در سال 1392 منجر به بازداشت بابک زنجانی شد و معلوم شد که نام برده قصد مصالحه و پرداخت اموال را ندارد . او در ادامه تأکید کرده بود که تلاش ها برای شناسایی اموال زنجانی بارها به در بسته خورده است و در این مرحله، نام برده اعلام کرد که در فلان کشور، چهار میلیارد دلار موجودی دارم؛ او از پنج، شش کشور نام برد که در آنها وجوهاتی دارد و اسنادی را هم در این زمینه ارائه کرد، اما نمی شد به این اسناد اعتماد کرد، چراکه نام برده قبل از بازداشت، مطالبی ارائه داده بود که خلاف از آب درآمده بودند و غیر از اموال داخلی بابک زنجانی و دو الی سه اموال منقول از او در خارج که البته آنها هم تعارضاتی داشت، اموال دیگری از مشارالیه شناسایی نشد؛ اموال شناسایی شده از نام برده هم طبق اعلام وزارت نفت و بانک مرکزی تکافوی بدهی بابک زنجانی و خسارات مرتبط با آن را نمی کرد .

با این حال در همان تاریخ اعلام شد که رد مال از طرف متهم انجام شده و بیش از دو میلیارد و 300 میلیون دلار در دو مرحله به بیت المال برگشته است .

اما با آزادی بابک زنجانی از زندان دوباره زمزمه هایی بالا گرفت که بابک زنجانی بدهی خود را پرداخت نکرده است. هرچند اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه، اعلام کرد که بابک زنجانی بدهی خود را تسویه کرده است و منعی برای فعالیت اقتصادی ندارد.

او توضیح داد که بابک زنجانی در سال 1402 محموله ای به ارزش 1.8 میلیارد دلار به بانک مرکزی تحویل داده که در صندوق امانات نگهداری می شود. همچنین 15 میلیون دلار به صورت نقدی و 1.6 میلیارد دلار به صورت رمزارز به حساب امانی واریز کرده اما بانک مرکزی این رمزارز را به دلیل نداشتن اعتبار تأیید نکرده است. در این میان با ادعای تسویه بدهی بابک زنجانی، وزارت نفت و بانک مرکزی به عنوان بزرگ ترین طلبکاران از زنجانی، اعلام کردند که بدهی تسویه نشده است.

طبق توضیح شرکت ملی نفت مطابق رأی دادگاه، اموال بابک زنجانی به نفع شرکت ملی نفت مصادره شده، اما هنوز مطالبات وزارت نفت را پوشش نداده است.

همان زمان بانک مرکزی دست به افشاگری دیگری زد و اعلام کرد پرداختی بابک زنجانی قابلیت نقدشدن ندارد و عملا به کاری نمی آید.

حمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی، در جمع خبرنگاران در پاسخ به سؤالی درباره نحوه تسویه بدهی بابک زنجانی از طریق یک میلیاردو 700 میلیون دلار نیکل گفت: اول باید بگویم که نیکل ها در گمرک نمانده اند و در حال حاضر در صندوق بانک مرکزی نگهداری می شوند. توافق این است که بابک زنجانی خودش این نیکل ها را بفروشد و طلب بانک مرکزی را بپردازد و این توافق همچنان برقرار است .

او درباره احتمال تقلبی بودن نیکل ها تأکید کرد: بانک مرکزی هیچ ورودی به ارزش این نیکل ها ندارد. ما از بابک زنجانی خواسته ایم که نیکل ها را بفروشد و طلب ما را بدهد . فرزین در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه چرا بابت بدهی ها نیکل را از زنجانی قبول کردید، گفت: این سؤال باید از مرجع اصلی پرسیده شود، ایشان نیکل آورده و مرجع اصلی باید دراین باره پاسخ دهد.

او همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه گفته می شود بخشی از بدهی ها با رمز ارز خود زنجانی تسویه خواهد شد، تأکید کرد: قاضی پرونده زنجانی موضوعات را نهایی می کند، هر میزانی را دریافت کنیم به قاضی بابک زنجانی اعلام می کنیم که این میزان را از زنجانی دریافت کردیم. اما هنوز نگفته اینکه رمز ارز زنجانی را دریافت کردیم یا می پذیریم. بانک مرکزی همچنین در خبری دیگر اعلام کرد: بدهی یک میلیاردو 967 میلیون یورویی بابک زنجانی طبق دستور قضایی باید در خرداد 1404 طی یک ماه تسویه می شد اما تاکنون فقط معادل 15 میلیون دلار پرداخت کرده است .

به تازگی هم فارس به نقل از میثم ظهوریان، نماینده مجلس، نوشته است که بابک زنجانی بدهی اش را تسویه نکرده و قوه قضاییه دو ماه دیگر برای تسویه بدهی به او فرصت داده است.

این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه توضیح داده است تاکنون از دو میلیارد یورو بدهی او به شرکت نفت تنها 16 میلیون یورو (کمتر از یک درصد) تسویه شده و با وجود چند بار استمهال فرصت تسویه از سوی دستگاه قضایی، به جای مابقی مبلغ یک بار یک فلز و بار دیگر یک رمز ارز نامعتبر به بانک مرکزی پیشنهاد شده که هیچ کدام مورد پذیرش قرار نگرفته است. به گفته ظهوریان ادعای بابک زنجانی درمورد مصادره مبلغ نقدی موجود در حساب FIIB نیز از طرف شرکت کرسنت رد شده است .

علاوه بر این ایلنا از ردپای بابک زنجانی در برخی از دارایی های بانک آینده پرده برداشته و نوشته است که یکی از دارایی های ارزشمند و پر ابهام بانک آینده؛ برج معروف جهان کودک است که باید تکلیف آن برای سهام داران و سپرده گذاران این بانک منحل شده، روشن شود.

در حالی که بابک زنجانی مدعی است که مالک برج جهان کودک است و نام آن را هم دات وان گذاشته، گفته می شود که زنجانی پس از گذشت چندین ماه هنوز نتوانسته رقم توافق شده برای خرید برج جهان کودک را بپردازد و تا کنون تنها چیزی حدود یک پنجم رقم خرید را به علی انصاری مالک بانک آینده پرداخته است.

حالا این ابهام برای سهام داران و سپرده گذاران و افکار عمومی ایجاد می شود که اگر بابک زنجانی -که این روزها در فضای مجازی در نقش کارآفرینِ بدهکار، حامی رفقای قدیمی شده- نتواند در موعد مقرر رقم توافق شده برای خرید برج جهان کودک را بپردازد، آیا این ملک هم ضبط و به عنوان دارایی های بانک آینده به صندوق ضمانت سپرده ها که رییس هیئت امنای آن رییس کل بانک مرکزی است، واگذار می شود و آیا فرزین حکم تخلیه زنجانی از برج جهان کودکِ سابق و دات وان امروز را صادر می کند؟

اما در این میان در جامعه ای که بنیان اعتماد مردم فرو ریخته است، هیچ گونه شفاف سازی دقیقی درباره تسویه بدهی یکی از بزرگ ترین محکومان مالی تاریخ کشور وجود ندارد.