یک دانشجوی دکتری پیام نور می گوید: ما دانشجویان دکتری شهریه ثابت را به ریال از طریق سامانه گلستان پرداخت می کردیم، اما شهریه متغیرمان به یورو محاسبه می شد و به کارت شخصی که نمایندگی هر واحد برای ما تعریف کرده بود، واریز می کردیم. با این میزان هزینه یک روز پیش از برگزاری آزمون جامع، دانشگاه اطلاعیه ای صادر کرد مبنی بر اینکه برگزاری آزمون به تاریخ دیگری موکول می شود. از آن روز تا کنون ما همچنان بلاتکلیف مانده ایم.

به گزارش ایلنا، ماجرا بر سر اعتماد است، اعتماد 4000 دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد و دکتری ورودی سال های 1401 و 1402- به دانشگاه پیام نور و سازمان بالادستی این دانشگاه یعنی وزارت علوم. اعتمادی به مبلغ هزاران یورو که در نهایت به تعلیق و بلاتکلیفی بدل شد. دانشجویان دکتری از آزمون جامع محروم مانده اند و دانشجویان دوره کارشناسی ارشد امکان گرفتن دانشنامه خود را از دست داده اند.

به آن ها گفته اند علت بروز این مشکلات هم بروز تخلفاتی در زمان ثبت نام آن ها از سوی مسئولان وقت دانشگاه پیام نور است. حالا این دانشجویان مانده اند و هزینه و وقت غیرقابل جبرانی که صرف این اعتماد کرده اند. آن ها می گویند بر اساس فراخوان سازمان سنجش اقدام به ثبت نام در این دانشگاه کرده اند. زمانی که این سازمان اعلام می کند مرکز بین الملل دانشگاه پیام نور براساس سوابق تحصیلی دانشجیو دکتری می پذیرد.

دانشجویانی که یا در واحدهای بین الملل قشم و کیش پذیرش می شوند یا در واحدهایی که نام کشور دیگری را یدک می کشند. واحد گرجستان، امارات، ترکیه و… شرایط برای این دانشجویان چنان سخت است که آن ها در 16 مهر ماه کارزاری با عنوان حل مشکل صدور مدرک و آزمون جامع دانشجویان پیام نور بین الملل ورودی 1401 و 1402 راه اندازی کرده و خطاب به سیمایی صراف وزیر علوم خواستار رفع مشکل شده اند.

با وجود همه این مشکلات اما ناجی رییس دانشگاه پیام نور می گوید فراخوان انجام شده توسط خود دانشگاه انجام شده نه سازمان سنجش: پیگیر تخلفات هستیم و برای حل مشکل هم به دنبال راهکاریم.

افسانه سلیمی نماینده دانشجویان معترض مقطع دکتری است. او در سال 1401 در مقطع دکتری روانشناسی سلامت واحد نخجوان دانشگاه پیام نور پذیرفته شد و تا کنون هم بیش از 500 میلیون تومان هزینه به این دانشگاه پرداخت کرده است.

سلیمی تعریف می کند: ما دانشجویان دکتری شهریه ثابت را به ریال از طریق سامانه گلستان پرداخت می کردیم، اما شهریه متغیرمان به یورو محاسبه می شد که آن را به کارت شخصی که نمایندگی هر واحد برای ما تعریف کرده بود، واریز می کردیم. با این حال همه کلاس ها در داخل کشور برگزار می شد.

در نیمه راه تحصیل دانشجویان مقطع دکتری با موضوعی عجیب مواجه می شوند به این معنا که در یک کلاس درس میزان شهریه متغیر پرداخت شده توسط هر دانشجو با دانشجوی دیگر متفاوت است: همه ما در یک ترم و در یک روز ثبت نام شده و مبلغ شهریه متغیرمان هم در یک روز محاسبه شده بود اما با محاسبات یورویی از یک نفر 60 میلیون تومان گرفتند، از یک نفر 270 میلیون تومان و از من 180 میلیون تومان. اینگونه به نظر می رسید که میزان شهریه متغییر تعیین شده برای هر یک از ما بر اساس وضعیت مالی مان تعریف شده بود.

اعتراضات دانشجویان دکتری واحد بین الملل پیام نور اما با مهر 1402 گره می خورد، زمانی که آزمون جامع آن ها برگزار نمی شود نه در موعد مقرر و نه در ماه های بعد از آن، ماجرایی که تا کنون هم ادامه داشته است: اعتراضات ما از همان زمان شروع شد تا اینکه اواخر بهمن ماه 1402 اطلاعیه ای صادر شد مبنی بر اینکه اول و دوم اسفندماه همان سال آزمون جامع برگزار می شود.

سایت دانشگاه باز شد و ما مبالغ تعیین شده برای ورود به این امتحان را پرداخت کردیم. جالب اینکه بر اساس مقررات برای این آزمون باید فقط شهریه ثابت پرداخت شود اما بیشتر نمایندگی ها مانند واحد گرجستان، ارمنستان و واحد ما و… در کنار شهریه ثابت، شهریه متغیر هنگفتی هم از ما گرفتند که کاملا غیر قانونی بود.

درست زمانی که دانشجویان خود را برای برگزاری این آزمون مهم آماده کرده اند یعنی یک روز پیش از برگزاری آن، ناگهان اطلاعیه ای از سوی دانشگاه صادر می شود مبنی بر اینکه به دلیل تقاضای بسیار بالای دانشجویان و زیاد بودن تعداد دانشجویان، آزمون جامع فردا برگزار نمی شود و به تاریخ دیگری موکول می شود: ما شکایتی تنظیم کرده و برای ریاست دانشگاه پیام نور یعنی دکتر ناجی ارسال کردیم اما جوابی دریافت نکردیم.

رییس واحد بین الملل اما به ما معترضان توضیح داد که واحد بین الملل دانشگاه پیام نور به دلیل تفسیر اشتباه یک بند از مجوز خود، نمی تواند برای شما آزمون جامع برگزار کند. حتی فرایند تحصیل دانشجویان ارشد این واحدها هم متوقف شده و در بلاتکلیفی به سر می برند.

به گفته نماینده دانشجویان معترض مقطع دکتری، در ادامه نجفیان به دانشجویان توضیح می دهد که واحد بین الملل حق جذب دانشجویان ایرانی ساکن در ایران را نداشته اند و همچنین تعداد دانشجویان جذب شده در این واحدها از حد استاندارد بالاتر بوده است: نجفیان به ما اعلام کرد که این تخلف از طرف وزیر و مدیران وقت وزارت علوم صورت گرفته است و سیمایی صراف وزیر فعلی علوم به دلیل این تخلف اعلام کرده که ادامه تحصیل این دانشجویان و ارائه دانشنامه و مدارک تحصیلی به آن ها تخلف است.

سلیمی این را هم می گوید که دکتر سیمایی صراف جزو هیئت امنای دانشگاه پیام نور است و بعید است که در جریان این مسائل نبوده باشد: جالب آنکه روند دریافت شهریه در واحدهای بین الملل همچنان ادامه دارد و دانشجویانی که از وجود این مشکلات خبر ندارند و دانشجویانی که نمی خواهند موارد مطروحه را باور کنند همچنان در حال پرداخت شهریه به دانشگاه هستند.

ما نمی دانیم در چنین شرایطی علت دریافت شهریه و برگزاری کلاس در واحدهای بین الملل دانشگاه پیام نور چه معنایی دارد. دانشگاه در پاسخ به سوالات ما می گوید که هنوز به واحدهای مربوطه اعلام نکرده اند که از دریافت شهریه خودداری کنند.

او از برگزاری چهار تجمع در مقابل وزارت علوم، دانشگاه پیام نور و ساختمان ریاست جمهوری می گوید: روزی که در مقابل وزارت علوم تجمع کردیم قادری ، معاون شورای گسترش این وزارتخانه به ما اعلام کرد که تا کنون هیچ راه حلی برای این مشکل پیدا نشده. اما تلاش ما این است که راهکاری پیدا کنیم.

شنبه گذشته یعنی سوم آبان هم در مقابل ساختمان ریاست جمهوری تجمع کردیم، به ما اعلام شد که تا وقتی تجمع تمام نشود اجازه نمی دهند نمایندگان ما در ساختمان حاضر شوند. تجمع را متوقف کردیم و نمایندگان ما با شخصی از همان مجموعه صحبت کردند، او مطالبات ما را نوشت و در نهایت قرار شد که در موعد مقرر پاسخ ما داده شود.

یکی از دانشجویان مقطع دکتری که می خواهد نامش محفوظ بماند توضیح می دهد که ورودی سال 1402 است و در واحد بین الملل دوبی، تحصیل می کند: واحدهای بین المللی که تحت نام کشورهای دیگر هستند، شهریه های بالاتری را به یورو دریافت می کنند. در این واحدها برای دروس نظری 210 یورو و برای هر واحد عملی 310 یورو دریافت می کنند. من تا کنون حدود 900 میلیون تومان بابت شهریه این دانشگاه هزینه کرده ام با این حال امکان شرکت در آزمون جامع را ندارم و توقف تحصیلی به من اعلام شده است.

او ادامه می دهد: تا کنون سه بار برگزاری آزمون جامع برای همه رشته های تحصیلی مقطع دکتری لغو شده که آخرین مرتبه 30 شهریور ماه سال جاری بوده است. در نهایت هم 9 مهر ماه به ما اعلام شد که علت این موضوع آن است که واحد بین الملل مجوز برگزاری آزمون جامع را ندارد. همچنین با ما گفته شد که قرار بوده است که تعدادی از دانشجویانی که پذیرفته می شوند خارجی باشند اما دانشگاه تنها دانشجویان ایرانی راپذیر فته و تعداد پذیرفته شدگان هم بیش از تعداد در نظر گرفته شده بوده است.

اما کسی به ما پاسخ نمی دهد که ارتباط این تخلفات با ما که تا کنون میلیون ها تومان هزینه و زمان صرف کرده ایم چیست؟

این دانشجوی مقطع دکتری تاکید می کند که تا کنون به هیچ یک از اعتراضات و سوالات معترضین پاسخ قانع کننده ای داده نشده است.

فارغ ا لتحصیلان مقطع کارشناسی ارشد ورودی سال های 1401 و 1402 -اما با مشکل متفاوتی مواجه شده اند، آن ها مرحله دفاع از پایان نامه را هم با موفقیت پشت سر گذاشته اند اما دانشگاه، دانشنامه آن ها را صادر نمی کند آنهم در شرایطی که هر دانشجو علاوه بر صرف زمان به لحاظ مالی هم به صورت تقریبی برای هر ترم 25 میلیون تومان هزینه کرده است. ابراهیمی نماینده این گروه از دانشجویان معترض است.

او با اشاره به فرایند قانونی که این گروه از دانشجویان پشت سر گذاشته اند تاکید می کند: ما همه مدارک ثبت نام و تاییدیه های ضروری را به دانشگاه و مراجع مربوطه ارائه دادیم و اطلاعات ما در سامانه گلستان دانشگاه پیام نور و همچنین در سامانه وزارت علوم ثبت شد. در حال حاضر هم مرحله دفاع از پایان نامه را پشت سر گذاشته و فارغ التحصیل شده ایم. کلاس های مجازی را گذراندیم و در امتحانات مربوطه شرکت کردیم و نمرات عالی گرفتیم. در مقطع ارشد، پایان نامه خود را ارائه داده و از آن دفاع کردیم و فارغ التحصیل شدیم.

روند صدور دانشنامه از مهرماه 1403 ناگهان متوقف می شود و تنها افرادی موفق به دریافت مدرک می شوند که تا شهریور ماه همان سال از پایان نامه خود دفاع کرده بودند: ابتدا دانشگاه اعلام کرد که علت این ماجراعدم تایید صلاحیت عمومی ما دانشجویان است. اما بعد از پیگیری ماجرا از سازمان سنجش متوجه شدیم که صلاحیت عمومی ما تأیید شده و مشکلی از این بابت وجود ندارد. نهایتا دانشگاه اعلام کرد این وزارت علوم است که از صدور مدرک برای ما ممانعت می کند. درحال حاضر دانشگاه برای ما به صورت موقت یک گواهی انشایی صادر کرده که نشان می دهد ما تمامی مراحل تحصیلی خود را گذرانده ایم و فارغ التحصیل شده ایم.

ابراهیمی می گوید: من یکی از افرادی بودم که این گواهی موقت را دریافت کردم و آن را به سازمانی که در آن شاغل هستم ارائه دادم اما زمانی که سازمان متبوع من از دانشگاه برای تایید گواهی مذکور استعلام کرد، دانشگاه پاسخ نداد. وقتی ماجرا را پیگیری کردم گفته شد که صدور این گواهی موقت تنها راهکاری برای خرید زمان بوده و دانشگاه این گواهی را تایید نخواهد کرد. موضوعی که نگران کننده بود.

به من گفته شد که گواهی موقت صرفاً برای خرید زمان صادر شده و از آنجا که وزارت علوم خود را مسئول این موضوع می داند، دانشگاه هیچ گونه تأییدیه ای به این گواهی نخواهد داد. این در حالی بود که گواهی با مهر برجسته دانشگاه پیام نور صادر شده بود و این عدم تأیید آن بسیار نگران کننده بود.

برای این فارغ التحصیل دانشگاه پیام نور هم رفتارهای سیمایی صراف وزیر علوم را تامل برانگیز می داند: سیمایی صراف امروز رییس هیئت امنای دانشگاه پیام نور است و در زمان بروز تخلفات هم در همین هیئت امنا حضور داشته است. از طرف دیگر دانشگاه پیام نور زیر مجموعه وزارت علوم است و نظارت های لازم بر روند آموزشی و اجرایی این دانشگاه باید توسط وزارت علوم انجام شود اما آنچه رخ داده نشان می دهد که این نظارت به درستی صورت نگرفته است.

او تاکید می کند که اگر در این بین تخلفی هم انجام شده دانشجویان مقصر نیستند بلکه دانشگاه و مسئولین آن باید پاسخگو باشند: در حال حاضر بسیاری از ما به دلیل اینکه مدرک فارغ التحصیلی مان را دریافت نکرده ایم با مشکل مواجه شده ایم. برخی در مقطع دکتری پذیرفته شده اند و باید مدرک ارشد خود را به دانشگاه محل پذیرش ارائه دهند. برخی دیگر هم این مدرک را باید به محل کار خود ارائه دهند. اما به دلیل نبود مدرک با مشکل مواجه شده اند.

آنطور که ابراهیمی می گوید برخی از دانشجویان شکایتی را نزد دیوان عدالت اداری مطرح کرده اند. دیوان هم از دانشگاه خواسته است که به طور رسمی اعلام کند آیا دانشگاه مسئول توقف صدور مدارک و تحصیل بوده است یا خیر با این حال دانشگاه همچنان به طور کتبی پاسخی به این سوال دیوان نداده است. از طرف دیگر دانشگاه اعلام کرده که ممکن است در آینده نزدیک، مشکلات مربوط به صدور مدرک برطرف شود.

محمدهادی امین ناجی رییس دانشگاه پیام نور ضمن پذیرش مشکلی که برای این گروه از دانشجویان رخ داده اما مساله را به گونه ای دیگر روایت می کند: روال فعالیت های ما در مرکز بین الملل تابع آیین نامه خاصی است که در دهه 80 به تایید زاهدی، وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری رسیده است. قبل از این بازه زمانی هم روال بر این بود که دانشجویان ایرانی مقیم خارج از کشور و غیر ایرانیان خارج از کشور می توانستند در مرکز بین الملل دانشگاه پذیرش شوند. روندی که تا سال 1401 هم بدون بروز هر گونه مشکلی ادامه داشت.

او می گوید: در سال 1402 فراخوان جذب دانشجو دکتری و کارشناسی ارشد در مرکز بین الملل پیام نور توسط خود دانشگاه اعلام و در سایت دانشگاه هم منتشر می شود: صدور این فراخوان نیازمند هماهنگی های درون وزارت علوم و بیرون از آن، از جمله سازمان سنجش و مراجع مرتبط با پذیرش دانشجو در حوزه بین الملل بوده است.

دانشجویان با اعتماد به دانشگاه وارد شده و تحصیل خود را آغاز کردند، در حالی که بخشی از مراحل فرایند پذیرش که شامل اخذ مجوز کامل از وزارت علوم یعنی اخذ مجوز از آموزش وزارت علوم و دفتر گسترش شورای گسترش بود، کامل طی نمی شود. در سازمان سنجش هم برخی فرایندها طی شده و برخی دیگر طی نشده بود.

ناجی تاکید می کند که در سال 1403 و پیش از تغییر دولت، مسئولان وقت وزارت علوم متوجه بروز برخی تخلفات و رعایت نشدن برخی قواعد از جانب متولیان حوزه بین الملل و معاونت آموزشی وقت می شوند: در آن زمان ریاست وقت دانشگاه موضوع را اعلام کرده و فعالیت های مربوطه را تا تعیین تکلیف نهایی معلق نگه می دارند.

من اواسط مهر ماه سال گذشته مسئولیت دانشگاه پیام نور را برعهده گرفتم و همان زمان با این موضوع مواجه شدم که هم سازمان های نظارتی و هم سازمان های سیاست گذار و مجری خارج از دانشگاه و داخل دانشگاه، نسبت به بروز این تخلف حساسیست نشان داده و خواستار برخورد با آن بودند. از طرف دیگر رییس سابق دانشگاه افرادی را که بروز تخلف از جانب آن ها محتمل بود را در گزارش هایی معرفی کرده بود که این گزارش ها هم در مراجع مربوطه در حال رسیدگی بودند.

رییس دانشگاه پیام نور تاکید می کند که تعلیق و توقف تحصیل این گروه از دانشجویان پیش از ریاست من بر دانشگاه انجام شده بود: من با این موضوع مواجه شدم که برخی افرادی که دانشجو تلقی می شدند خواستار صدور مدرک کارشناسی ارشدشان بودند این درحالیست که وقتی فرایند مجوزدهی از سوی وزارتخانه به صورت کامل طی نشده، در سامانه مربوطه اجازه صدور مدرک داده نمی شود. با توجه به وضعیت، من هم تعلیق در نظر گرفته شده از سوی ریاست قبلی دانشگاه را تا تعیین تکلیف نهایی استمرار دادم.

ناجی این را هم می گوید که مشکلات موجود به این گروه از مخاطبان ارتباطی ندارد بلکه به مجریان و ناظران مربوط می شود: ما پیگیری کردیم که میزان قصور یا تقصیر افراد مورد اتهام مشخص شود و آن ها هم بتوانند از خودشان دفاع کنند. در این بین من با افرادی که به اعتبار نام دانشگاه اقدام به ثبت نام کرده اند و به لحاظ مالی و زمان هزینه کرده اند جلساتی داشته ام، در وزارت علوم و سازمان های بیرونی نیز مذاکرات و نشست های مختلفی برگزار کرده ایم.

به عنوان راهکار یا باید به گذشته رجوع کرده و مجوز مربوط به اقدامات پیش از مسئولیتم را صادرکنم. طبیعی است که شاید این امکان وجود نداشته باشد. این موضوع درباره شخص وزیر هم می تواند صدق کند. مگر اینکه مجوز خاصی در این زمینه وجود داشته باشد.

او با بیان اینکه در حال حاضر نمایندگان مجلس و مراجع مختلف پیگیر این موضوع هستند و ما با روش های مختلف در حال پیگیری مساله هستیم، اظهار می کند: ما موضوعات را دسته بندی کرده ایم و امیدواریم بتوانیم مشکلات هر گروه را متناسب با رشته و مرکز تحصیلات تکمیلی مربوطه چه در داخل و چه در خارج از کشور، تفکیک کرده وحل کنیم.

مشکل این افراد مشکل ما هم هست و هر کس باید پاسخگو و پیگیر موضوع متناسب با جایگاه حقوقی خود باشد. ما در حال بررسی دقیق مشکل هستیم و فکر می کنم دو هفته آینده دو سه جلسه دقیق برای تصمیم گیری خواهیم داشت. وزیر علوم هم به شدت موافق این است که مشکل از طریق قانونی حل شود تا بتوانیم مجوز پذیرش این افراد و مدرک آن ها را صادر کنیم بدون اینکه در آینده درباره این مدارک شائبه ای ایجاد نشود.

رییس دانشگاه پیام نور با اشاره به اینکه ما به تعهدات ایجاد توسط دانشگاه در قبال دانشجویان وفادار بوده و پیگیر حقوق آن ها خواهیم بود، اضافه می کند: خطار کار هم باید مورد توجه قرار بگیرد و نمی توانیم به این موضوع بی تفاوت باشیم و باید هماهنگی های لازم با تمام نهادهای سیاست گذار، تصمیم گیر، و ناظر انجام شود. ما نمی توانیم بدون توجه به آن ها اقدام کنیم.

دانشجویان می گویند که اولا فراخوان پذیرش دانشجو توسط سازمان سنجش انجام شده و سیمایی صراف وزیر علوم در آن زمان عضو هیئت امنای دانشگاه پیام نور بوده است، چرا آن زمان با بروز چنین تخلفاتی مخالفت نکرده است؟

سوالی که ناجی درپاسخ به آن می گوید: این اتفاق در سال های 1401.1402، و اواسط 1403 رخ داده، در آن زمان، آقای سیمایی صراف هیچ گونه عضویت و مسئولیتی در هیئت امنای دانشگاه پیام نور نداشته است. در خصوص اعلام فراخوان هم همانطور که گفتم توسط سایت دانشگاه این اقدام انجام شده و سازمان سنجش هم به سهم خود مدعی است که برخی فرایندها طی نشده است. به همین دلیل هم من از عبارت اخذ ناقص مجوزها استفاده کرده ام.