جلیل سازگارنژاد در شرق نوشت: ​حدود 11 قرن پیش و در اکتبر سال 920 میلادی نخستین پارلمان جهان در کشور کوچک ایسلند تشکیل شد؛ مجلسی که بیشتر جنبه مشورتی داشت و به دولت کمک فکری می داد. این نهاد در مسیر تکامل خود به مجلس قانون گذاری و نظارت بر عملکرد قوه مجریه ارتقا یافت و نقش مهم تری در نظام های حکومتی ایفا کرد.

پارلمان ها گرچه محصول دموکراسی و مردم سالاری نبودند، اما در بین نهادها و حکومت های سنتی اروپایی بهترین ابزار برای دموکراسی و نقش آفرینی مردم در تعیین سرنوشت خود شدند. قرن ها بعد نظریه پردازانی مانند جرمی بنتام انگلیسی با تدوین رساله ای تحت عنوان تاکتیک های سیاسی در سال 1816 میلادی تلاش کرد تجربه پارلمانی را به صورت مدون به کشورهایی که فاقد چنین نهادی بودند، منتقل کند که تأثیر شگرف آن در تأسیس نهاد پارلمان در بسیاری از کشورهای جهان دیده شد.

او همچنین در مقدمه کتاب اصول اخلاقیات و قانون گذاری معتقد است که هدف قانون گذار باید این باشد که حداکثر آسایش و رفاه را برای حداکثر افراد جامعه تأمین کند، البته نقش مجالس و پارلمان ها در کشورها و نظام های حکومتی متفاوت است.

در برخی نقش اول و تأثیرگذار و در بعضی از کشورها جنبه نمایشی و نمادین و در تعدادی دیگر موقعیت بینابینی را ایفا می کنند. اما فصل مشترک اساسی و عمده این نهادها برآمدن آن ها از رأی مستقیم مردم و حضور نمایندگان طبقات مختلف اجتماعی به ویژه نخبگان در پارلمان و کنترل خودرأیی مقامات کشورهاست.

در ایران نیز تشکیل مجلس از دوره مشروطه آغاز و در نظام مشروطه 24 دوره و در عصر جمهوری اسلامی ایران نیز تاکنون 11 دوره آن تشکیل شده است. در ارزیابی مجالس بعد از انقلاب می توان به اعتباری آن را به دو بخش مجلس اول تا ششم و هفتم به بعد تقسیم کرد. در دوره های نخستین نمایندگان مردم عموما از میان شخصیت ها و افراد شناخته شده از جناح های گوناگون فکری و سیاسی که از سوابق مبارزاتی در نظام قبل و همچنین مجاهدت در دوران دفاع مقدس را در کارنامه داشتند، انتخاب شدند.

ویژگی حاضران در این مجالس به ویژه مجلس اول موجب شد که بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران مجلس را عصاره فضائل ملت بداند و آن را سرمشقی برای مجالس آینده قرار دهد. اما از مجلس هفتم به بعد و به تدریج با برجسته شدن نظارت استصوابی و اعمال آن از سوی شورای نگهبان و دیگر نهادهای نظارتی موجب شد که امکان حضور بسیاری از نخبگان در عرصه انتخابات کاهش یافته و افرادی که کمتر از سوابق مبارزاتی و انقلابی برخوردارند، به مجلس راه یابند، با چنین رویکردی مشارکت و استقبال مردم از انتخابات های مجلس کاهش یافت و اعتبار و پایگاه مردمی مجلس تضعیف شد.

لاجرم راه یافتگان به مجلس کنونی برای جبران کاهش نقش آفرینی و تأثیرگذاری خود مبادرت به انجام اقداماتی کردند که حضور آنان در عرصه های سیاسی و اجتماعی احساس شود. تصویب طرح های فرعی و تنش زا و منحرف ساختن لوایح دولت از اهداف اصلی آن و ایراد نطق های تند و اختلاف برانگیز، ضعف مجلس را بیشتر نمایان کرد.

مجلسی که باید غمخوار و دغدغه مند نگرانی ها و مشکلات مردم باشد، برخی نمایندگان با تبدیل آن به مرکزی برای مرگ بر این و بر آن، مسیر انتقام را به جای انتقاد برگزیده و با اتهام های ناصواب به شخصیت های ملی، و خائن و جاسوس خواندن آن ها به روش منسوخ نفی دیگران برای اثبات خویش دست یازیده اند.

البته نقد هر ایده، عملکرد و نظری چنانچه عالمانه، مشفقانه، منصفانه و مستند به اخبار و اطلاعات دقیق و آراسته به زیور اخلاق باشد، امری پسندیده و شایسته تحسین است، اما بیان سخنانی که دور از شأن و جایگاه مجلس و ملت و فرهنگ ملی ایران است و بوی انتقام از آن به مشام می رسد، شایسته مجلس شورای اسلامی نیست و کلام آخر اینکه این پرسش از نمایندگان مجلس، مطرح است که رفتار و گفتار و عملکرد آنان کدام یک از فضلیت های ملت را نمایندگی می کند؟ و کدام یک از مشکلات کشور و نگرانی ها و رنج و دردهای مردم را برطرف کرده است؟