گنجینه های دیده نشده توت عنخ آمون برای نخستین بار در موزه بزرگ مصر به نمایش درمی آیند.

به گزارش ایسنا، پس از سال ها انتظار، سرانجام افتتاح رسمی موزه بزرگ مصر (GEM)، که در ابتدا قرار بود در ماه جولای انجام شود، به زودی اتفاق می افتد. این مجموعه بزرگ که به ارزش یک میلیارد دلار و در فضایی به وسعت 120 هکتار در حومه قاهره ساخته شده است، این وعده را به بازدیدکنندگان داده است که آن ها را در سفری حماسی به سوی 5 هزار سال تاریخ باستانی مصر ببرد و با بیش از 50 هزار اثر تاریخی و مجموعه ای از تجربه های دیجیتالی نوین آشنا کند. این موزه، بزرگ ترین موزه باستان شناسی در جهان و بزرگ ترین موزه ای است که تاکنون به یک تمدن اختصاص یافته است.

موزه بزرگ مصر در اکتبر 2024 به طور آزمایشی افتتاح شد و 12 گالری آن به روی عموم گشوده شد. اما آثار شاخص و ستاره های اصلی آن، از جمله قایق باشکوه و دست نخورده خوفو و هزاران گنجینه از مقبره فرعون توت عنخ آمون تا پیش از مراسم افتتاح رسمی در اول نوامبر، به طور کامل از دید عموم پنهان مانده بودند.

در کنار این آثار شاخص که گالری های موسوم به توت عنخ آمون را پر می کنند، مجموعه ای از شگفتی های باستانی که هرگز دیده نشده اند نیز برای نخستین بار رونمایی می شوند. این یافته های ارزشمند باستان شناسی، اکنون برای نخستین بار در برابر چشمان عموم مردم قرار می گیرند.

بی تردید گالری های توت عنخ آمون گل سرسبد موزه بزرگ مصر به شمار می آیند و آخرین بخشی هستند که برای بازدید عمومی گشوده می شوند. در این بخش برای نخستین بار تمامی 5398 شیء که توسط هاوارد کارتر ـ باستان شناس انگلیسی ـ در مقبره این پادشاه جوان کشف شدند، گردهم آورده شده اند.

در میان این آثار، برخی از شناخته شده ترین اشیای زندگی پس از مرگ فرعون دیده می شود، که آثاری هستند که پیش تر در موزه قدیمی مصر در قاهره به نمایش درآمده بودند و از جمله آن ها به نقاب مرگ، تابوت زرین و صندلی تشریفاتی مزین به جواهرات این فرعون می توان اشاره کرد.

اما بازدیدکنندگان می توانند انتظار دیدن آثار کمتر شناخته شده ای از مقبره فرعون را داشته باشند که بینش جدیدی از زندگی او را ارائه می دهند. در مستند گنجینه های توت - اسرار پنهان که از شبکه نشنال جئوگرافیک پخش شد، کریس ناتن (Chris Naunton)، مصرشناس یادآور شد که در مقبره توت (فرعون توت عنخ آمون)، 6 ارابه، هفت چوب پرتاب، چهار خنجر، ده ها کمان، صدها تیر، هشت سپر و مجموعه ای پیشرفته از زره کشف شده است. او گفت : این مجموعه در واقع یک زرادخانه کامل است و این یافته تصویر توت را از یک پادشاه نوجوان لطیف به جنگجویی شجاع که سپاهش را در میدان نبرد رهبری می کرد، تغییر می دهد.

کارتر ـ باستان شناس ـ در زیر 6 ارابه ای که در پیش اتاق مقبره کشف شده بود، حدود 1,500 قطعه طلا پیدا کرد که یک قرن در صندوق ها نگهداری می شدند. در سال های اخیر پژوهشگران این قطعات کنار هم گذاشتند و حدود 70 لوح تزیینی را بازسازی کرده اند که زمانی افسارهای چرمی ارابه ها را تزیین می کردند. پژوهش ها نشان داده اند که در این تزیینات موتیف هایی از گیاهان سوریه ای و طرح های مارپیچی اژه ای دیده می شود.

سلیما اکرام (Salima Ikram)، مصرشناس درباره این آثار گفت: در اینجا ترکیبی از امپراتوری ها و سنت های هنری بزرگ را شاهدیم.

این مصرشناس معتقد است که این جزییات برای نمایش چهره ای جهانی از فرعون طراحی شده اند؛ پادشاهی که می توانست بر سرزمین ها و مردمان گوناگون فرمان براند.

در موزه بزرگ مصر ، بالاخره توجه درخوری به خنجری آسمانی خواهد شد که اگرچه پیش تر در موزه قدیمی قاهره به نمایش درآمده بود، اما کمتر مورد توجه قرار گرفته بود. این خنجر در مقبره جایگاه ویژه ای داشت و هزاران سال روی شکم فرعون توت قرار گرفته بود. دسته آن با طلا و سنگ های قیمتی تزیین شده، اما ارزش واقعی اش در تیغه آهنی آن است. فلز آهن در مصر باستان بسیار نادر بود و بررسی های جدید نشان داده که این تیغه دارای مقادیر بالایی از نیکل و کبالت است که نشان می دهد از شهاب سنگ ساخته شده است.

مستند نشنال جئوگرافیک نظریه ای تازه مطرح می کند: اینکه ممکن است توت نه بر اثر مالاریا، بلکه در جنگی دوردست کشته شده باشد. مومیایی موقت او پیش از بازگرداندنش به اقصر می تواند توضیح دهد چرا به نظر می رسد که بدنش دو بار مومیایی شده است.

در مصر، همواره کشفیات جدیدی در میان مقبره ها و معابد حاصل می شود، اما در سال های اخیر باستان شناسان دریایی نیز پیشرفت های چشمگیری در کاوش شهرهای غرق شده کانپوس (Canopus ) و تونیس ـ هراکلیون (Thonis-Heracleion) داشته اند. این دو کلان شهر گمشده در نزدیکی بندر شمالی اسکندریه، به ترتیب در دهه 1990 و سال 2000 به لطف اکتشافات پیشگامانه فرانک گودیو (Franck Goddio) شناسایی شدند.

از میان آثار کشف شده توسط گودیو و گروه کاوش او در مؤسسه اروپایی باستان شناسی زیرآب (IEASM)، 132 اثر برای نمایش در موزه بزرگ مصر انتخاب شده است. گودیو در توضیح این اقدام گفت: یکی از اهداف ما این است که نتایج پژوهش های مان را در دسترس عموم قرار دهیم و چه جایی می تواند از این موزه شگفت انگیز برای ارائه آن ها بهتر باشد؟

در میان این مجموعه، دو مجسمه عظیم از یک شاه و ملکه دودمان بطلمیوسی قابل توجه ترین این آثار به شمار می آیند. هر یک حدود پنج متر ارتفاع دارند و در قطعاتی جداگانه از شهر غرق شده تونیس ـ هراکلیون بازیابی و سپس با دقت مرمت شده اند تا یکی از سالم ترین بازنمایی های فراعنه ای از پادشاهان بطلمیوسی را به نمایش بگذارند. این مجسمه ها نگاهی جدید به سبک های هنری دوران یونانی ـ مقدونی در مصر ارائه می دهند.

این آثار پس از بازسازی، در قالب نمایشگاه سیار گنجینه ها/ شهرهای غرق شده مصر در اروپا، آمریکا و ژاپن به نمایش درآمدند و اکنون در تالار بزرگ موزه بزرگ مصر ، خانه دائمی خود را پیدا کرده اند.

گنجینه های مصر باستان به راستی بی انتها هستند؛ چراکه هر چند ماه یک بار کشف های مهم جدیدی اعلام می شود. حفاری های اخیر در گورستان باستانی سقاره در سال های گذشته مجموعه ای چشمگیر از آثار را آشکار کرده است که از جمله آن ها به انبوهی از 250 مومیایی در تابوت های چوبی و 150 مجسمه برنزی که خبر آن در سال 2022 منتشر شد، می توان اشاره کرد.

زاهی حواس ، مصرشناس مشهور در گفت وگو با لایو ساینس درباره این کشفیات گفته بود: تابوت ها چهره هایی منحصربه فرد دارند، هرکدام متفاوت از دیگری و متمایز میان مردان و زنان و با صحنه هایی از کتاب مردگان تزیین شده اند.

وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر بلافاصله اعلام کرد که این یافته های ارزشمند برای موزه بزرگ مصر در نظر گرفته شده اند که اکنون مقصد اصلی نگهداری و نمایش برجسته ترین آثار فرهنگی و تاریخی کشور به شمار می آید.