بازار خودرو این روزها در رکود عمیق معاملات گرفتار شده است، به طوری که خرید و فروش تقریبا متوقف مانده و مشتریان به رغم تورم بالا و همچنین انتظارات تورمی وارد بازار نمی شوند. اقتصاددانان این وضعیت را نمونه ای از رکودتورمی می خوانند.

به گزارش دنیای اقتصاد، شرایطی که در آن قیمت ها به دلیل رشد هزینه های تولید، افزایشی است، اما به دلیل کاهش قدرت خرید، تقاضا محدود شده است. از سوی دیگر کوچ سرمایه ها به سمت دارایی هایی با نقدشوندگی بالاتر مانند طلا و سکه نیز در این رکود موثر است.

در وضعیت رکود تورمی قیمت ها پیوسته بالا می روند اما قدرت خرید جامعه کاهش یافته و در نتیجه، تقاضا از بازار حذف می شود. در چنین فضایی، خودرو به کالایی لوکس و غیرضروری برای بخش بزرگی از خانوارها تبدیل می شود، زیرا درآمد اغلب مردم تنها کفاف هزینه های روزمره را می دهد و پس اندازی برای خرید کالاهای بادوام باقی نمی ماند.

از سوی دیگر، هزینه بالای تولید نیز موجب شده قیمت خودرو، حتی در شرایط افت تقاضا، کاهش پیدا نکند. در واقع برخلاف منطق عرضه و تقاضا، بازار خودرو نه با کاهش قیمت روبه روست و نه با افزایش فروش، بلکه در نقطه ساکنی قرار گرفته است؛ جایی که تولیدگران ناچارند با هزینه های بالا به فعالیت ادامه دهند و مصرف کنندگان توان خرید ندارند.

در چنین شرایطی پول مازاد مردم مقصد دیگری پیدا کرده است. در واقع، شاهد تغییر جهت جریان نقدینگی از بازار خودرو به سمت بازارهایی مثل ارز و طلا هستیم که از نقدشوندگی بالا، قابلیت پوشش ریسک تورمی و قابلیت معامله مستمر برخوردارند و در نتیجه اکثریت مردم سوداگری و معاملات سودآور را در بازارهای طلا و دلار دنبال می کنند.

مرتضی افقه استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه چندین سال متوالی است که اقتصاد ایران با رکودتورمی مواجه شده، گفت: یکی از نشانه های رکودتورمی این است که قیمت کالا افزایش پیدا می کند و از سوی دیگر مردم پول ندارند که کالا بخرند. در نتیجه بازار قفل می شود؛ یعنی اگر جنس تولید هم شود، خریداری ندارد.

افقه با بیان اینکه اگر هزینه تولید افزایش پیدا کند اما معادل آن پول در جامعه تزریق نشود، به معنای رکودتورمی است، توضیح داد: بنابراین قیمت کالا افزایش پیدا می کند اما خبری از خریدار نیست.

وی افزود: خودرو جزو کالاهایی است که سهم بسیار بالایی در هزینه زندگی دارد و الان عملا درآمد تعداد زیادی از مردم در حدی است که فقط می توانند نیازهای لازم برای بقا را برطرف کنند. تعداد افرادی که فراتر از نیازهای اساسی می توانند پولی ذخیره کنند، کاهش پیدا کرده و بنابراین تقاضا برای کالاهایی مثل خودرو کم شده است.

سهراب دل انگیزان، دیگر استاد دانشگاه با بیان اینکه طی چند وقت اخیر قیمت خودرو و میزان معاملات آن در بازار آزاد مسیری جداگانه را طی می کنند، گفت: دو فاکتور مهم تعیین کننده قیمت خودرو است؛ قیمت ارز و بهای کارخانه ای خودرو. وی ادامه داد: از ابتدای امسال شاهد افزایش شدیدی در قیمت طلا و دلار بوده ایم؛ به گونه ای که قیمت ها دو برابر شده است، بنابراین مردم سعی می کنند پول مازاد خود را به سمت این بازارها ببرند. اکثریت مردم سوداگری و معاملات سودآور را در بازارهای طلا و دلار دنبال می کنند. حتی مسکن هم از این ماجرا جا مانده و در رکود به سر می برد.