رضوان حکیم زاده، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش، درباره رویکرد آموزش و پرورش نسبت به مشق شب می گوید: مشق شب موضوع مهمی است، چون علاوه بر ابعاد آموزشی، ابعاد تربیتی بسیار جدی تری دارد. مثلاً در مواقعی، مشق شب می تواند باعث بهبود روابط بین والدین و فرزندان شود یا سبب افزایش فرصت های یادگیری و حتی ممکن است موجب دلزدگی از درس و مدرسه شود. به همین دلیل از دوره قبل موضوعی را تحت عنوان تکالیف مهارت محور مطرح کردیم، با این هدف که مشق شب باید یک تکلیف متمرکز بر تمرین و تجربه عملی برای تثبیت یادگیری، آن هم داخل کلاس باشد، نه یک سری کار تکراری غیرهدفمند که فقط دانش آموز را خسته کند.

به گزارش ایران، مشروح این گفت وگو را در ادامه بخوانید:

رضوان حکیم زاده با اشاره به اینکه سیاست گذاری ها درباره مشق شب باید به معلم ها نیز آموزش داده شود، می گوید: در همین راستا چهارچوبی تدوین کرده بودیم که آموزش هایی را به معلمان و خانواده ها بدهیم و به آن ها بگوییم نقش مؤثر آن ها در مشق شب و تمرین های یادگیری چیست یا آن ها در چه مواقعی باید به مشق شب کودکان ورود کنند یا اصلاً کاری نداشته باشند.

معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه فعلاً این روند متوقف شده، توضیح می دهد: در حال حاضر آن سیاست ها که گفته بودیم، متوقف شده، اما مجدداً در دوره جدید در معاونت آموزش ابتدایی بر اساس بازخوردهایی که از مدارس و خانواده ها گرفتیم، متوجه شدیم مسأله مشق شب نیازمند یک برنامه ریزی و تمرکز جدی تر است. به همین دلیل دبیرخانه تکالیف مهارت محور را به استان کردستان دادیم که در دوره قبل نیز این دبیرخانه کارهای علمی خوبی انجام داده بود. قرار شد این دبیرخانه یک سری چهارچوب برای تکالیف مهارت محور مشخص کند؛ مثلاً میزان تکلیف چقدر باشد یا توانایی و ضعف دانش آموز چیست تا بر اساس آن به او تکلیف داده شود. به طور کلی هدف برای یادگیری بهتر باشد، نه تکرار مکررات.

حکیم زاده با تأکید بر اینکه نباید استفاده از کتاب های کمک آموزشی مبنای تکالیف و مشق شب باشد، می گوید: کتاب های کمک آموزشی به شدت دانش آموزان را خسته می کند و در عین حال هیچ تأثیری در تعمیق یادگیری ندارد، حتی هزینه های زیادی هم به خانواده ها تحمیل می کند. در این میان یکی از محورهای طرح توانا (این طرح یک برنامه جامع برای ارتقای مهارت های حرفه ای معلمان و مدیران مدارس است که با محوریت مدرسه تراز، طراحی شده است.) همین تکالیف مهارت محور هستند که طی آن امیدواریم با نظارتی که مدیران مدارس و معلمان دارند، همچنین با آگاه سازی خانواده ها، بتوانیم به یک شرایط مطلوب برسیم تا تکالیف، محلی برای تعمیق یادگیری و تمرین های هدفدار باشد، نه اینکه تبدیل به یک موضوع تنش زا میان خانواده ها و دانش آموزان شود. مشق شب باید کمک کند دانش آموز لذت یادگیری را بچشد، نه اینکه از آن گریزان باشد.

کارشناسان آموزشی نیز مشق را معطوف به آن چیزی می دانند که در کلاس درس از دانش آموز خواسته می شود، نه بیشتر. یک کارشناس ارشد مقطع آموزش ابتدایی و پیش دبستانی که خود مدیر یک مدرسه ابتدایی است، اعتقاد دارد مشق شب اجحاف در حق دانش آموزان است. او به ایران می گوید: در کتاب فارسی، تکالیف نوشتاری به جای مشق شب طراحی شده است و دانش آموزان این تکالیف را سر کلاس درس انجام می دهند. اگر معلم بخواهد بعد از این تکلیف، یک سری مشق شب به دانش آموز خود بدهد، یعنی یک کار اضافه و تکراری از آن ها خواسته است؛ چون دانش آموزها در کلاس درس، کتاب فارسی نوشتاری دارند و تمرین هایی که در کتاب های درسی آمده، برای آن ها کافی است. این تمرین ها، هدف های متعددی از جمله یادگیری، تقویت بنیه دست، سوادآموزی و… دارد که البته مشق شب نیز قلمداد نمی شود.

این کارشناس با بیان اینکه رونویسی تکراری از روی کتاب، یک تکلیف مازاد است که وقت دانش آموز را ضایع می کند، می گوید: تکلیف نباید تکرار مکررات باشد اما در عین حال، برای آن دسته از دانش آموزهایی که درس را به خوبی نیاموخته اند، می توان از آن ها به جای مشق شب، یک سری تکالیف مهارت محور خواست. مثلاً املای برخی از دانش آموزان به لحاظ ترکیب کلمات ضعیف است، باید به جای مشق شب با آن ها تمرین جدانویسی کرد. مشق شب باید در راستای یک سری هدف باشد و اگر بدون هدف انجام شود، معلم حق دانش آموز را زیر پا می گذارد. به طور کلی از وقتی مقطع ابتدایی به شکل ارزشیابی توصیفی درآمده، مشق شب هم معنی ندارد.

او در پاسخ به این سؤال که آیا هنوز هم معلمانی با مشق زیاد، دانش آموزان را تنبیه می کنند، می گوید: بله، متأسفانه برخی از معلمان دست به این کار می زنند. من سرگروه آموزش ابتدایی هستم، بارها دیده ام که معلمان برای تنبیه دانش آموزهای خود به آن ها مشق های سنگین می دهند. برخی از این معلم ها، نیروهایی هستند که خارج از دانشگاه فرهنگیان جذب آموزش و پرورش شده اند و خیلی با حرفه معلمی آشنا نیستند. به همین دلیل وزارت آموزش و پرورش برای جلوگیری از انجام مشق شب با حجم سنگین باید به این افراد آموزش بدهد.